Celem pracy było określenie wpływu poziomu wapnia oraz dodatku fruktanów do diety na zmiany wybranych wskaźników biochemicznych. Zarówno inulina, jak i fruktooligosacharydy wykazywały tendencję do podwyższania poziomu wapnia w surowicy krwi w warunkach niedoboru tego pierwiastka w diecie. Zaobserwowano również istotnie statystyczne obniżenie zawartości fosfatazy alkalicznej w surowicy u szczurów karmionych dietą pozbawioną Ca w mieszance mineralnej, a z dodatkiem inuliny.
W pracy przedstawiono przegląd piśmiennictwa krajowego i zagranicznego dotyczącego biodostępności wapnia, magnezu, żelaza, cynku i miedzi oraz wpływu fruktanów na ich absorpcję z diety. Istnieją dowody na to, że fruktany, niskocząsteczkowe węglowodany nie ulegające trawieniu, a będące naturalnie występującymi składnikami diety, mogą polepszać jakość życia i powodować wzrost odporności na choroby ludzi i zwierząt. Do potencjalnych korzyści dla zdrowia można zaliczyć ich funkcję prebiotyczną, zwiększenie odporności na patogeny, obniżanie poziomu lipidów we krwi i ryzyka zachorowania na chorobę wieńcową serca oraz właściwości antynowotworowe. Stymulujący wpływ fruktooligosacharydów (FOS) na biodostępność wybranych pierwiastków można wytłumaczyć fermentacją tych cukrów w jelicie grubym, dzięki czemu powstają krótko łańcuchowe kwasy tłuszczowe, obniża się pH w świetle jelita i następuje przerost jego błony śluzowej, dając w rezultacie zwiększenie absorpcji niektórych składników mineralnych.
Witaminy i składniki mineralne w postaci preparatów przyjmowały wiosną 64 osoby, natomiast jesienią 53, co stanowiło około 29,5% respondentów. Nie zaobserwowano znaczących różnic w suplementacji w zależności od płci ankietowanych ani od miejsca ich zamieszkania. Wśród preparatów witaminowych uczniowie gimnazjum najczęściej sięgali po witaminę C, natomiast wśród składników mineralnych szczególną uwagę zwracali na wapń oraz magnez.
Celem pracy było określenie stopnia wdrożenia zasad GHP, GMP oraz HACCP w stołówkach przedszkolnych i szkolnych woj. małopolskiego. Zasady GHP/GMP sa˛ wdrożone i stosowane w 80% przebadanych stołówek. Stwierdzono, że zaledwie w 5 placówkach wdrożono zasady systemu HACCP, a 66% stołówek przedszkolnych oraz 59% stołówek szkolnych rozpoczęło proces jego wprowadzania.
The aim of the present study was to determine changes in body weight gain and the level of selected biochemical blood serum parameters under conditions of diminished calcium content in rat diet and after introducing inulin-type fructans into the diet. The effect of inulin or oligofructose on the content of calcium in femur was studied as well. The 21-day experiments were carried out on albinotic male Wistar rats. The animals were fed with semi-synthetic AIN’93 G diet with various amounts of calcium in a mineral mix (Ca100, Ca50, Ca25) and containing inulin (Ca50+I, Ca25+I) or oligofructose (Ca50+OF, Ca25+OF) in conditions of Ca deficiency – 50% and 75%, respectively. Our results showed that the level of total and ionised calcium, magnesium and phosphorus in blood serum as well as Ca content in femur varied with the amount of Ca in rat diet. The intake of inulin-type fructans increased significantly Ca content in rat femur, both at 50% (33% w/w Ca in the Ca50 group vs. 38% w/w for animals fed diet with inulin, and 37% w/w for oligofructose fed rats) and 25% of the recommended dietary calcium level (25% w/w Ca25 group, 31% – after inulin intake, and 30% after oligofructose consumption).
The study was carried out to estimate the frequency of fruit and vegetables consumption by the inhabitants of the Beskid Sądecki region. Moreover the preferences of species and of the form of these food products consumption in dependence of gender, age and income were defined. It was observed that only just 35.5% of respondents eat fruits every day, while 4% of persons never do it or less often than once a week. Vegetables are eaten less often than fruit. 54% of respondents are motivated by their taste preferences, while 41% are driven by advantages for their health. For elder people more important was the effect of fruit and vegetables on health. Similar approach was demonstrated by consumers of higher education and inhabitants of large cities. However, every second respondent consuming fruit and vegetables less often than once a day said that they saw no necessity of doing it more often. Over one fifth of respondents (20.4%) indicated no taste to eat such food, while similar number (17.2%) said that fruit and vegetables are too expensive.
Celem pracy było określenie częstotliwości spożycia wybranych grup produktów spożywczych oraz ocena stanu odżywienia młodzieży. Badania, którymi objęto 217 uczniów w wieku 13-15 lat (103 dziewczynki i 114 chłopców) przeprowadzono wiosną 2006 roku w dwóch szkołach gimnazjalnych na terenie Krakowa i Skawiny. W przeprowadzonych badaniach stwierdzono częste spożycie mleka i jego przetworów, mięsa oraz pieczywa jasnego, makaronów i słodyczy. Znaczna grupa uczniów zbyt rzadko lub wcale nie uwzględniała ryb, warzyw i owoców, pieczywa razowego oraz kasz w swoich jadłospisach. U większości badanych stwierdzono prawidłowe wartości wskaźnika wzrostowo-wagowego.
Celem niniejszej pracy było określenie zanieczyszczenia produktów spożywczych znajdujących się w obrocie na terenie woj. małopolskiego następującymi mikotoksynami: aflatoksynami B1, B2, G1, G2, ochratoksyną A oraz patuliną. W 70% analizowanych próbek nie stwierdzono obecności mikotoksyn. Obecność tych związków wykazano w 74 próbkach, jednak ich stężenie w żadnym przypadku nie przekroczyło dopuszczalnych limitów. Wśród 91 próbek badanych na obecność sumy aflatoksyn B1, B2, G1, G2 mikotoksyny stwierdzono w 21 próbkach ziół i przypraw oraz 8 próbkach rodzynek. Obecność ochratoksyny A stwierdzono w 42 ze 107 badanych próbek. W większości badanych próbek zawartość tej mikotoksyny była na niskim poziomie. Patulinę zidentyfikowano w 2 z 50 badanych próbek soku jabłkowego.
Celem pracy była ocena preferencji w zakresie mleka i produktów mlecznych wśród młodzieży w wieku 13-15 lat. Badania ankietowe przeprowadzono z udziałem 263 uczniów (127 dziewcząt i 136 chłopców) z terenu województwa małopolskiego. Do oceny preferencji spożycia mleka i wybranych produktów mlecznych wykorzystano skalę 5-stopniową: „bardzo lubię” (5 punktów), „lubię” (4 punkty), „ani lubię ani nie lubię” (3 punkty), „nie lubię” (2 punkty), „bardzo nie lubię” (1 punkt). Wyniki badań wykazały, że do produktów najbardziej preferowanych przez uczniów należały lody, natomiast do najmniej lubianych kefir oraz maślanka. Preferencje spożycia mleka i produktów mlecznych nie zależały statystycznie istotnie od miejsca zamieszkania oraz płci.
According to the World Health Organization (WHO), worldwide obesity has nearly doubled since 1980. In the previous year 42 million children under the age of 5 were overweight or obese. The concern of governments, the scientific community, and health services is noticed in the causes behind the prevalence of obesity and its prevention. Taking into consideration the reasons underlying obesity, toxic substances found in the environment and the food system have been receiving significant attention. Thus, the aim of this paper was to explore the associations between numerous environmental contaminants (heavy metals, persistent organic pollutants) and obesity. Our hypothesis was that neuroendocrine system disturbances caused by these xenobiotics play a crucial role in the obesity epidemic. The neurotoxicity of these compounds could be connected with the reward center in the brain as well as the endocrine system, and lead to an increase of food intake and, consequently, obesity. Taking into consideration global health as well as the best interests of society, studies in this area are crucial for understanding this problem.