Celem pracy było ustalenie polimorfizmu β-laktoglobuliny i κ-kazeiny u krów 4 ras, w tym dwóch reprezentujących typ mleczny (polska holsztyńsko-fryzyjska odmiany czarno-białej i jersey) i dwóch lokalnych (polska czerwona i białogrzbieta) oraz ocena związków wariantów genetycznych tych frakcji białek z wydajnością i składem chemicznym mleka. W obrębie β-laktoglobuliny u wszystkich 4 ocenianych ras zidentyfikowano dwa allele (A i B). U rasy polskiej czerwonej zdecydowanie dominował wariant B (frekwencja 0,73), natomiast w rasie jersey zaobserwowano wyższą częstotliwość allelu A (0,62). U krów ras polskiej holsztyńsko- fryzyjskiej i białogrzbietej frekwencje alleli A i B były zbliżone do proporcji 1:1. Dla κ-kazeiny stwierdzono również występowanie dwóch alleli (A i B). Najwyższą frekwencję wariantu B κ-kazeiny wykazano u krów rasy jersey (0,74) i stosunkowo wysoką u ras lokalnych, tzn. polskiej czerwonej i białogrzbietej (powyżej 0,4). U rasy polskiej holsztyńsko-fryzyjskiej częstotliwość występowania tego allelu była zdecydowanie niższa (0,28). Obecność allelu A β-laktoglobuliny (BLG) była związana z istotnie wyższą wydajnością (p≤0,01), zawartością białka (p≤0,01) i suchej masy (p≤0,05). Krowy o genotypie AA BLG produkowały o 4,21 kg więcej mleka o wyższej zawartości w nim suchej masy (o 0,62 p.p.), w tym białka (o 0,28 p.p.), w porównaniu do homozygot BB BLG. W odniesieniu do genu κ-kazeiny (CSN3) stwierdzono, że zwierzęta posiadające allel A również produkowały istotnie (p≤0,05) więcej mleka, jednak o niższej koncentracji składników suchej masy (p≤0,05, p≤0,01). Homozygoty BB produkowały bowiem o 2,9-4,32 kg mniej mleka, jednak o wyższej zawartości suchej masy (o 0,29-1,33 p.p.), w tym tłuszczu (o 0,12-0,52 p.p.) i białka (o 0,13-0,51 p.p.) w porównaniu do homozygot AA CSN3. Allel B CSN3 łączył się również z wyższą zawartością kazeiny w mleku.