Geomorfologiczne kartowanie koryta jako element przyrodniczej waloryzacji potoków górskich na przykładzie Karpat Wschodnich

• Autorzy: Wierzbicki G.

Warianty tytułu

EN

Geomorphological river channel mapping as part of mountain streams' environmental evaluation – the case of the Eastern Carpathians

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W polskiej i ukraińskiej części zewnętrznych Karpat Wschodnich wybrano dwie niewielkie doliny rzeczne, których cechy środowiska przyrodniczego uznano za reprezentatywne dla Bieszczadów i Gorganów. Następnie przeprowadzono w nich geomorfologiczne kartowanie koryt rzecznych metodą jednorodnych odcinków. Wyniki badań terenowych, ujęte w syntetycznej formie jako struktura i typologia koryta, stały się podstawą do wykonania próby waloryzacji przyrodniczej badanych dolin rzecznych dla 3 przykładowych celów: rozwoju geoturystyki, badań ichtiologicznych i fitosocjologicznych. Zaproponowano wykorzystanie tej metody w szerszym zakresie jako element inwentaryzacji i waloryzacji abiotycznej części środowiska przyrodniczego górskich dolin rzecznych.

EN

Two small catchments with features typical for the region were choosen in the Outer Eastern Carpathians (Bieszczady Mountains in Poland and Gorgany Mountains in Ukraine). Geomorphological river channel mapping was carried out. Author presented the results as the structure and typology of the stream channel and used them for environmental evaluation of mountains streams for 3 theoretical purposes: geotouristics, ichtiology and fitosociology. The method could be used in many aspects of environmental evaluation of river valleys in mountains, especially retailed with the abiotic component.

Słowa kluczowe

PL

Karpaty Wschodnie; Bieszczady; Gorgany; doliny rzeczne; waloryzacja przyrodnicza; koryta rzeczne; koryta potokow; geomorfologia; kartowanie; metoda jednorodnych odcinkow

• Wydawca: -
• Czasopismo: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
• Rocznik: 2010
• Numer: 09
• Opis fizyczny: s.5-15, rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Wierzbicki G.

• Katedra Geoinżynierii, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, ul.Nowoursynowska 166, 02-787 Warszawa

Bibliografia

• Adynkiewicz-Piragas M., Tokarczyk T. Ekomorfologiczna waloryzacja rzeki Widawy o zmiennym reżimie odpływu. Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska, zeszyt nr 30,Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2004, s. 30–40.
• Andrejczuk W. Krajobrazy dolin rzecznych [w.:] Myga-Piątek U. [red.] Doliny rzeczne. Przyrodakrajobraz- człowiek. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG nr 7, Komisja KrajobrazuKulturowego PTG, Sosnowiec 2007, s. 9–27.
• Dłużewski M., Wierzbicki G. Dominujące czynniki warunkujące współczesny rozwój koryt potoków w Karpatach Wschodnich [w.:] Myga-Piątek U. [red.] Doliny rzeczne. Przyrodakrajobraz-człowiek. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG, tom nr 7, Komisja KrajobrazuKulturowego PTG, Sosnowiec 2007, s. 51–58.
• Izmaiłow B., Kamykowska M., Krzemień K. The geomorphologiccal effects of flash floods in mountain river channels. The case of the river Wilsznia (Western Carpathian Mountains) [w.:] ChalovR.S., Kamykowska M., Krzemień K. [red.] Channel processes in the river of mountains,foothills and plains. Prace Geograficzne IG i GP UJ, zeszyt nr 116, Kraków 2006, s. 89–97.
• Kamykowska M., Kaszowski L. Krzemień K. River channel mapping instruction. Key to the river bed description [w.:] Krzemień K. [red.] River channels – pattern structure and dynamics.Prace Geograficzne IG UJ, zeszyt nr 104, Kraków 1999, s. 9–25.
• Kondracki J. Karpaty WSiP, Warszawa 1978, s. 272.
• Korpak J. The influence of river training on moutain channel changes (Polish Carpathian Mountains). Geomorphology nr 92, Elsevier, Amsterdam 2007, s. 166–181.
• Krzemień K. Badania struktury i dynamiki koryt rzek karpackich. Infrastruktura i ekologia terenów wiejskich nr 4/1/2006, Komisja Technicznej Infrastruktury Wsi PAN, Kraków 2006, s.131–142.
• Lewandowski P. Hydromorfologiczna waloryzacja rzeki Wrześnicy jako przykład oceny stanu ekologicznego cieku nizinnego. Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska,zeszyt nr 30, Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2004, s. 41–50.
• Ministerstwo Środowiska RP. Środowisko. Geologia. Geologia dla turystyki [online] http://www.mos.gov.pl/kategoria/2372_geologia_dla_turystyki/ [dostęp: 31 maja 2010].
• Obidziński A., Lesiński G. Waloryzacja przyrodnicza [w.:] Obidziński A., Żelazo J. Inwentaryzacja i waloryzacja przyrodnicza. Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2009, s. 109–111.
• Richling A., Solon J. Ekologia krajobrazu. PWN, Warszawa 1994, s. 226.
• Szoszkiewicz K., Zgoła T., Giełczewski M., Stelmaszczyk M. Zastosowanie metody River Habitat Survey do waloryzacji hydromorfologicznej i oceny skutków planowanych działań renaturyzacyjnych.Nauka Przyroda Technologie, tom nr 3, zeszyt nr 3/102, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, Poznań 2009, s. 1–9.
• Wrońska D. Wykształcenie i funkcjonowanie lejów źródliskowych potoków gorczańskich. Ochrona Beskidów Zachodnich, zeszyt nr 1, Gorczański P.N., Poręba Wielka 2006, s. 59–65.
• Wyżga B., Amirowicz A., Radecki-Pawlik A., Zawiejska J. Zróżnicowanie hydromorfologiczne rzeki górskiej a bogactwo gatunkowe i liczebność ichtiofauny. Infrastruktura i ekologia terenówwiejskich nr 2/2008, Komisja Technicznej Infrastruktury Wsi PAN, Kraków 2008, s. 273–285.