Miedz i cynk w glebach w rejonie polimetalicznego Zloza Zelezniak w Gorach Kaczawskich

• Autorzy: Karczewska A , Bogda A. , Szulc A. , Latka M.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Badano całkowite zawartości i formy Cu i Zn w glebach na obszarze 3000 ha - w rejonie mineralizacji polimetalicznej i dawnej eksploatacji górniczej wzgórza Żeleźniak w Górach Kaczawskich. Stwierdzono, że zawartości Cu i Zn w glebach silnie zależą od rodzaju skał macierzystych i są najwyższe w glebach na hałdach oraz w rejonie występowania zmineralizowanych łupków radzimowickich i porfirów, natomiast najniższe - na obszarach pokrytych osadami czerwonego spągowca oraz piaskami i żwirami plejstoceńskimi. Analiza specjacyjna Cu i Zn, przeprowadzona metodami sekwencyjnej ekstrakcji wg Zeiena i Brummera oraz BCR, w 9 próbkach z rejonu najsilniej zanieczyszczonego potwierdza silne zróżnicowanie form obu pierwiastków, zależnie od ich całkowitej zawartości w glebach i właściwości gleb. Formy rezydualne dominują w glebach o niskiej zawartości metali, natomiast nieznaczny jest ich udział w glebach silnie wzbogaconych. Cynk wykazuje znacznie większy od miedzi udział form ruchliwych.

EN

Total contents and forms of Cu and Zn were examined in soils on the 3000 ha area surrounding poly-metallic mineralization and former mining area associated with Żeleźniak hill in the Kaczawskie Mts. Cu and Zn contents in soils depended strongly on soil parent rocks, and were the highest in mine spoil soils and in the soils built of mineralized „Radzimowice shales” and porphyries, and the lowest - in the northern area covered by red sandstones and Pleistocene sands and gravels. Cu and Zn speciation, carried out for 9 samples using sequential extraction methods by Zeien and Brummer and BCR, confirmed strong differentiation of both metal forms, related to their total content and soil properties. Residual forms predominated in soils relatively poor in metals whereas they are of low importance on soils enriched with metals. The share of mobile Zn forms was much higher than those of mobile Cu.

Słowa kluczowe

PL

zawartosc miedzi; analiza gleby; gleby; wzgorze Zelezniak; cynk; ekstrakcja sekwencyjna; specjacja; Gory Kaczawskie; obszary pogornicze; miedz; zawartosc cynku

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2004
• Tom: 502
• Numer: 2
• Opis fizyczny: s.831-838,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Karczewska A

• Akademia Rolnicza, ul.Grunwaldzka 53, 50-357 Wroclaw

autor

Bogda A.

autor

Szulc A.

autor

Latka M.

Bibliografia

• Dziekoński T. 1972. Wydobywanie i metalurgia kruszców na Dolnym Śląsku od XIII w. do połowy XX w. Ossollineum, Wrocław: 420 ss.
• Kabata-Pendias A., Pendias H. 1999. Biogeochemia pierwiastków śladowych. PWN, Warszawa: 398 ss.
• Karczewska A. 2002. Metale ciężkie w glebach zanieczyszczonych emisjami hut miedzi - formy i rozpuszczalność. Zesz. Nauk. AR we Wrocławiu. Rozprawy CLXXXIV, Wydział Rolniczy 432, Wrocław: 159.
• Karczewska A., Bogda A., Gałka B., Krajewski J. 2004. Ocena zagrożenia środowiska związanego z odziaływaniem złoża rud polimetalicznych Żeleźniak w rejonie Wojcieszowa. Monografia. Wyd. AR we Wrocławiu (w druku).
• Kozdrój W. 1995. Objaśnienia do szczegółowej mapy geologicznej Sudetów 1:25000. Arkusz Wojcieszów. Wyd. PIG Warszawa.
• Quevauvuller Ph., Rauret G., Muntau H., Ure A. M., Rubio R., Lopez-Sanchez J. F., Fiedler H. D., Griepink B. 1994. Evaluation of sequential extraction procedure for determination of extractable metal contents in sediments. Fresen. J. Chem. 349: 808 - 814.
• Rozporządzenie MŚ 2002. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002 r. ws. Standardów jakości gleb oraz standardów jakości ziem. Dz. U. 2002, Nr 165, póz. 1359.
• Staffa M. 2000. Słownik geografii turystycznej Sudetów. Góry Kaczawskie. Wyd. BIS Wrocław: 360 ss.
• Zeien H., Brümmer G. W. 1991. Ermittlung der Mobilität und Bindungsformen von Schwermetallen in Böden mittels Sequentieller Extraktionen. Mitt. Dtsch. Bodenk. Ges, 66/1: 439 - 442.