Problem masowego zamierania drzewostanów świerkowych w Leśnym Kompleksie Promocyjnym "Puszcza Białowieska"

• Autorzy: Brzeziecki B. , Hilszczanski J. , Kowalski T. , Lakomy P. , Malek S. , Miscicki S. , Modrzynski J. , Sowa J. , Starzyk J.

Warianty tytułu

EN

Problem of a massive dying-off of Norway spruce stands in the 'Bialowieza Forest' Forest Promotional Complex

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The Białowieża Forest (BF) is in many respects an exceptional object, of a great importance for nature protection and forest management, at the international scale. The BF plays also a key role from the point of view of regional development and welfare of local community. In the last period, a big threat for multiple values of the BF has arisen, as a result of enormous bark beetle infestation, which started in 2012 and has killed 1.4 million m 3 of spruce trees. In the paper, first, a brief overview of the general history of the BF and an account of long−term human impacts on its functioning and structure is provided. Next, the history of bark beetle infestations in the BF is analysed. It is shown that, in the period 1992−2007, the average volume of spruces killed by bark beetle amounted on average to 20,000 m³ of wood annually. During that period practically all dead trees were removed from the forest by means of salvation cuttings. Starting from 2008, more and more trees infested by European spruce bark beetle were left in the forest, in a result of a pressure exerted by environmental groups. In 2012, Minister of Environment decided to reduce the allowable cut, determined in forest management plans elaborated for the managed part of the BF, from 107,000 to 48,500 m³/year. This decision, along with several other regulations and restrictions, made in practice impossible to stop the development of a current bark beetle infestation, which started in 2011 and intensified during the next 6 years (solely in 2016 bark beetles killed 480,000 m³ of spruce trees). In the paper, the most important implications and consequences of the current situation are briefly summarized and discussed. A special attention is given to the problems concerning: 1) protection of Natura 2000 species and sites (endangered by bark beetle outbreak), 2) a negative influence of large amounts of spruce deadwood on forest soils, 3) threats caused by pathogenic fungi, 4) question of public safety, 5) fire hazard, and 6) economical dimension. The legal and socio−economical foundations of the functioning of Hajnówka, Browsk and Białowieża forest districts comprising the managed part of the BF, as well as their most important environmental and social consequences are discussed too. Among others, it is indicated that, under current conditions of the BF, human intervention plays a key role in maintaining stable and compositionally diverse woodland communities. Finally, several suggestions and recommendations are provided, aimed at, in the short term, breaking off the current bark beetle outbreak, and, in the long term, at maintaining a multifunctional character of the BF and its ability to provide all important ecosystem services on a sustainable basis.

Słowa kluczowe

PL

lesnictwo; lesne kompleksy promocyjne; Lesny Kompleks Promocyjny Puszcza Bialowieska; drzewostany swierkowe; stan sanitarny; zagrozenia drzewostanow; szkodniki roslin; kornik drukarz; Ips typographus; dynamika populacji; gradacja; drewno martwe; grzyby patogeniczne; zagrozenie pozarowe; zamieranie lasow

• Wydawca: -
• Czasopismo: Sylwan
• Rocznik: 2018
• Tom: 162
• Numer: 05
• Opis fizyczny: s.373-386,rys.,bibliogr.

Twórcy

autor

Brzeziecki B.

• Katedra Hodowli Lasu, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, ul.Nowoursynowska 159, 02-776 Warszawa

autor

Hilszczanski J.

• Instytut Badawczy Leśnictwa, Sękocin Stary, ul.Braci Leśnej 3, 05-090 Raszyn

autor

Kowalski T.

• Zakład Fitopatologii Leśnej, Mykologii i Fizjologii Drzew, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, al.29 Listopada 46, 31-425 Kraków

autor

Lakomy P.

• Katedra Fitopatologii Leśnej, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, ul.Wojska Polskiego 71c, 60-625 Poznań

autor

Malek S.

• Zakład Ekologii Lasu i Rekultywacji, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, al.29 Listopada 46, 31-425 Kraków

autor

Miscicki S.

• Katedra Urządzania Lasu i Ekonomiki Leśnictwa, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, ul.Nowoursynowska 159, 02-776 Warszawa

autor

Modrzynski J.

• Zakład Ekologicznych Podstaw Hodowli Lasu, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, ul.Wojska Polskiego 71e, 60-625 Poznań

autor

Sowa J.

• Zakład Użytkowania Lasu i Drewna, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, al.29 Listopada 46, 31-425 Kraków

autor

Starzyk J.

• Zakład Ochrony Lasu, Entomologii i Klimatologii Leśnej, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, al.29 Listopada 46, 31-425 Kraków

Bibliografia

• Bernadzki E., Brzeziecki B., Matuszkiewicz J. M., Stępień E. 2012. Problem Puszczy Białowieskiej z punktu widzenia nauk leśnych i przyrodniczych. Maszynopis. Ekspertyza wykonana na zlecenie Ruchu Obrony Lasów Polskich, Warszawa.
• Brzeziecki B., Drozdowski S., Żybura H., Bolibok L., Bielak K., Zajączkowski J. 2017. Managing for naturalness alone is not an effective way to preserve all the valuable natural features of the Białowieża Forest – a reply to Jaroszewicz et al. Journal of Vegetation Science 28: 223-231.
• Brzeziecki B., Keczyński A., Zajączkowski J., Drozdowski S., Gawron L., Buraczyk W., Bielak K., Szeligowski H., Dzwonkowski M. 2012. Zagrożone gatunki drzew Białowieskiego Parku Narodowego („Rezerwat Ścisły”). Sylwan 156 (4): 252-261.
• Brzeziecki B., Pommerening A., Miścicki S., Drozdowski S., Żybura H. 2016. A common lack of demographic equilibrium among tree species in Białowieża National Park (NE Poland): evidence from long-term plots. Journal of Vegetation Science 27: 460-467.
• Capecki Z., Grodzki W., Kolk A., Konca B., Michalski J., Srokosz K., Starzyk J. R., Szwałkiewicz J. 1998. Problem ochrony drzewostanów świerkowych przed gradacjami kornika drukarza. Las Polski 1: 5-7.
• Decyzja Ministra Środowiska zatwierdzająca plan urządzania lasu dla nadleśnictwa Białowieża z dnia 9 paź-dziernika 2012 r. 2012a. DLP-lpn-611-31/40283/12.
• Decyzja Ministra Środowiska zatwierdzająca plan urządzania lasu dla nadleśnictwa Browsk z dnia 9 paź-dziernika 2012 r. 2012b. DLP-lpn-611-31/40298/12.
• Decyzja Ministra Środowiska zatwierdzająca plan urządzania lasu dla nadleśnictwa Hajnówka z dnia 9 paź-dziernika 2012 r. 2012c. DLP-lpn-611-31/40296/12.
• Faliński J. B. 1986. Vegetation dynamics in temperate lowland primeval forests. Ecological studies in Białowieża Forest. Geobotany 8: 1-537.
• Faliński J. B. 1988. Succession, regeneration and fluctuation in the Białowieża Forest (NE Poland). Vegetatio 77: 115--128.
• Gazda A., Miścicki S. 2016. Prognoza zmian składu gatunkowego drzewostanów Białowieskiego Parku Narodowego. Sylwan 160 (4): 309-319.
• Grodzki W. 2016. Gradacyjne występowanie kornika drukarza Ips typographus (L.) (Col.: Curculionidae, Scolytinae) w aspekcie kontrowersji wokół Puszczy Białowieskiej. Leś. Pr. Bad. 77 (4): 324-331.
• Grodzki W., Kolk A. 2013. Wstęp. W: Grodzki W. [red.]. Kornik drukarz i jego rola w ekosystemach leśnych. CILP, Bedoń. 2-4.
• Grodzki W., Kolk A., Hilszczański J. 2013. Rola i znaczenie kornika drukarza. W: Grodzki W. [red.]. Kornik drukarz i jego rola w ekosystemach leśnych. CILP, Bedoń. 127-135.
• Hilszczański J., Starzyk J. R. 2017. Czy ograniczanie gradacji kornika drukarza Ips typographus (L.) w Puszczy Białowieskiej jest możliwe i potrzebne? Leś. Pr. Bad. 78 (1): 88-92.
• Instrukcja ochrony lasu. 2012. CILP, Warszawa.
• Jankowiak R., Hilszczański J. 2005. Ophiostomatoid fungi associated with Ips typographus (L.) on Picea abies (L.) H. Karst.) and Pinus sylvestris (L.) in north-eastern Poland. Acta Societatis Botanicorum Poloniae 74: 345-350.
• Kapuściński R. 2016. Stanowisko Ligi Ochrony Przyrody w sprawie kornika drukarza w Puszczy Białowieskiej. Las Polski 2: 13-14.
• Kim S., Han S. H., Chang H., Kim H. J., Son Y. 2017. Differential Effects of Coarse Woody Debris on Microbial and Soil Properties in Pinus densiflora Sieb. et Zucc. forests. Forests 8 (292): 1-9.
• Kirisits T. 2010. Fungi isolated from Picea abies infested by the bark beetle Ips typographus in the Białowieża forest in north-eastern Poland. Forest Pathology 40: 100-110.
• Kögel-Knabner I. 2002. The macromolecular organic composition of plant and microbial residues as inputs to soil organic matter. Soil Biology and Biochemistry 34: 139-162.
• Konieczny A. 2016. Bez człowieka Puszcza zginie. Nasz Dziennik 10: 18-19.
• Ksepko M., Porowski J. 2015. Zabiegi planowane do realizacji według wskazań Planu Zadań Ochronnych Obszaru Natura 2000 Puszcza Białowieska PLC200004 – zabiegi dotychczas zrealizowane. W: Potrzeby aktywnej ochrony gatunków i siedlisk w Puszczy Białowieskiej. IBL, Sękocin Stary.
• Lajtha K., Crow S. E., Yano Y., Kaushal S. S., Sulzman E. W., Sollins P., Spears J. D. H. 2005. Detrial controls on soil solution N and dissolved organic matter in soils: a field experiment. Biogeochemistry 76: 261-281.
• Lasota J., Błońska E., Piaszczyk W., Wiecheć M. 2017. How the deadwood of different tree species in various stages of decomposition affected nutrient dynamics? Journal of Soil and Sendiments. doi.org/10.1007/s11368-017-1858-2.
• Małek S. [red.]. 2015. Ekologiczne i hodowlane uwarunkowania przebudowy drzewostanów świerkowych w Beski-dzie Śląskim i Beskidzie Żywieckim. Wyd. UR w Krakowie. Kraków.
• Matuszkiewicz J. M. 2011. Changes in the forest associations of Poland’s Białowieża Primeval Forest in the second half of the 20th century. Czasopismo Geograficzne 82: 69-105.
• Matuszkiewicz J. M. 2016. Ogólna opinia odnośnie zagadnień zawartych w przesłanym w dniu 14 stycznia br. tekście pt. „Informacja o aktualnej sytuacji w Puszczy Białowieskiej oraz proponowane działania”. Opinia dla RDLP Białystok. Maszynopis. Milanówek.
• Michalczuk C. 2001. Siedliska i drzewostany Białowieskiego Parku Narodowego. Phytocoenosis, Suplementum Cartographiae Geobotanicae N.S. 13.
• Michalski J., Starzyk J. R., Kolk A., Grodzki W. 2004. Zagrożenie świerka przez kornika drukarza Ips typographus (L.) w drzewostanach Leśnego Kompleksu Promocyjnego „Puszcza Białowieska” w latach 2000-2002. Leś. Pr. Bad. 3: 5-30.
• Paczoski J. 1930. Lasy Białowieży. Rada Ochrony Przyrody, Poznań.
• Perkowski M. 2015. Zagadnienia prawne ochrony przyrody w Puszczy Białowieskiej. W: Potrzeby aktywnej ochrony gatunków i siedlisk w Puszczy Białowieskiej. Maszynopis. IBL, Sękocin Stary.
• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów. 2010. Dz. U. Nr 109. poz. 719.
• Seferyniak S. 1925. Puszcza Białowieska jako teren łowiecki przed wojną światową. Las Polski 5: 260-267; 310-316; 418-424.
• Starzyk J. R. 2013a. Charakterystyka gatunku. W: Grodzki W. [red.]. Kornik drukarz i jego rola w ekosystemach leśnych. CILP, Bedoń. 17-35.
• Starzyk J. R. 2013b. Czynniki abiotyczne i antropogeniczne. W: Grodzki W. [red.]. Kornik drukarz i jego rola w ekosys-temach leśnych. CILP, Bedoń. 99-103.
• Szczygieł R., Kwiatkowski M. 2015. Analiza zagrożenia pożarowego Puszczy Białowieskiej. Maszynopis. IBL, Sękocin Stary.
• Ustawa o lasach z dnia 28 września 1991 r. 1991. Dz. U. Nr 101, poz. 444.
• Ustawa o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r. 2004. Dz. U. Nr 92, poz. 880.
• Więcko E. 1984. Puszcza Białowieska. PWN, Warszawa.
• Zabel R. A., Morrell J. J. 1992. Wood microbiology. Academic Press, San Diego, California.
• Zaręba R. 1958. Ślady działalności ludzkiej w drzewostanach Białowieskiego Parku Narodowego. Sylwan 102 (8): 9-18.