System fluwialny i jego strefa produkcji zwietrzeliny w latach suchych

• Autorzy: Zmuda R.

Warianty tytułu

EN

The fluvial system and its production zone in dry years

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Badania przemieszczania się zwietrzeliny prowadzono na erodowanym stoku w zlewni Mielnicy na obszarze Wzgórz Trzebnickich. Okresy, w których je prowadzono charakteryzowały się jednymi z najniższych rocznych sum opadów występujących na tym obszarze. Do badań koncentracji zwietrzeliny w spływach powierzchniowych i śródglebowych zastosowano metodę nefelometryczną. Analiza pojedynczych zdarzeń spływów na stoku wskazuje, że zwietrzelina przemieszcza się skokowo poprzez poszczególne podsystemy ku podnóżu stoku. Na wierzchowinie zasadnicza ilość zwietrzeliny (około 75%) przemieszczana jest wraz ze spływami śródglebowymi. Na zboczu (około 6%) i u podnóża stoku (około 5%) rola tych spływów w przekształcaniu stoku wyraźnie maleje. W okresie dwóch lat suchych z wierzchowiny zostało zmyte około 0,3 mm warstwy gleby, ze zbocza około 3,9 mm i z podnóża stoku ok. 4,2 mm.

EN

Research on weathering transport was carried out on eroded slope in the Mielnica Stream catchment located in the Trzebnica Hills area. The study period was characterised by one of the lowest total precipitation, which occurred in that region. Weathering concretion in water over- and interflows was measured with use of nephelometric technique. Analysis of single surface flow events shows, that weathering matter is transported downward through specific slope subsystems. In hilltop division the most weathering (ca. 75%) moves with the interflows. On the midslope (ca. 6%) and at foothill (ca. 5%) the role of interflows in hill shaping is becoming less important. During 2 dry years of research about 0.3 mm of soil layer was washed out from the hilltop, 3.9 mm form the midslope and 4.2 mm from the foothill.

Słowa kluczowe

PL

gleby; erozja wodna; zlewnie rzek; rzeka Mielnica; stoki erodowane; zwietrzeliny; procesy fluwialne; splyw powierzchniowy; splyw srodglebowy

EN

soil; water erosion; river catchment; Mielnica River; eroded slope; weathered rock; fluvial process; surface flow; subsurface run-off

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2008
• Tom: 526
• Opis fizyczny: s.271-277,wykr.,bibliogr.

Twórcy

autor

Zmuda R.

• Instytut Kształtowania i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Pl.Grunwaldzki 24, 50-363 Wrocław

Bibliografia

• Chorley R.J., Kennedy B.A. 1973. Physical geography: A systems approach. Annals of the Association of American Geographers 63(4): 556-557.
• Froehlich W. 1982. Mechanizm transportu fluwialnego i dostawy zwietrzelin do koryta w górskiej zlewni fliszowej. Prace Geogr. IGiPZ PAN 143.
• Froehlich W. 2002. Badania transferu zwietrzelin w beskidzkim systemie fluwialnym. Mat. Symp. Nauk. „Erozja gleb i transport rumowiska rzecznego”, Zakopane 10-12 X 2002: 52-57.
• Gil E. 1999. Obieg wody i spłukiwanie na fliszowych stokach użytkowanych rolniczo w latach 1980-1990. Zesz. IGiPZ PAN 60: 78.
• Józefaciuk A., Józefaciuk C. 1995. Erozja agroekosystemów. PIOŚ, Bibl. Monit. Środ., Warszawa: 168.
• Kostrzewski A., Mazurek M., Zwoliński Z. 1994. Dynamika transportu fluwialnego górnej Parsęty jako odbicie funkcjonowania systemu zlewni. Wyd. Stow. Geomorf. Pol., Poznań: 165.
• Rejman J. 2001. Ocena przemieszczania materiału glebowego w procesie erozji wodnej na glebie lessowej. Folia Univ. Agric. Stetin. 217, Agricultura 87: 195-200.
• Sasik J., Żmuda R., Szewrański S., Licznar P. 2001. Wpływ zbiorników małej retencji wodnej na ilość wynoszonych składników chemicznych i rumowiska z lessowej zlewni rolniczej Wzgórz Trzebnickich. Zesz. Nauk. AR Wroc. 417, Melior. XLIII: 151-176.
• Schumm S.A. 1977. The fluvial system. Wyd. John Wiley, New York: 338.
• Steegen A., Govers G., Nachtergaele J., Takken I., Beuselinck L., Poesen J. 2000. Sediment export by water from an agricultural catchment in the Loam Belt of central Belgium. Wyd. Elsevier Science B.V., Geomorphology 33: 25-36.
• Święchowicz J. 2000. Rola stoków i den dolin w odprowadzaniu zawiesiny ze zlewni podgórskiej, w: Przemiany środowiska na Pogórzu Karpackim. Wyd. Inst. Geogr. UJ Kraków: 31-49.
• Żmuda R. 2006. Spływ powierzchniowy i hipodermiczny na erodowanym stoku. Rocz. AR Poznań CCCLXXV, Roln. 65: 273-280.
• Żmuda R., Szewrański S., Sasik J., Wawer R. 2006. Erozja wodna gleb na przykładzie geoekosystemu zlewni Mielnicy. Rocz. AR Pozn. CCCLXXV, Roln. 65: 281-286.