Sposoby uprawy roli a bioróżnorodność zbiorowisk chwastów w monokulturze pszenicy ozimej

• Autorzy: Jedruszczak M. , Antoszek R.

Warianty tytułu

EN

Tillage systems and biodiversity of weed communities in winter wheat monoculture

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono reakcję chwastów na uproszczenia w uprawie roli oraz charakter zmian zachodzących w ich zbiorowisku. Opracowanie oparto na rezultatach ścisłych badań polowych wykonanych w latach 1997/98-1999/2000, których czynnikami były różne sposoby uprawy roli (tradycyjny (A) i trzy uproszczone: B) ograniczony do talerzowania, C) do kultywatorowania, D) ograniczony do siewu bezpośredniego) oraz dwa sposoby ochrony przed chwastami (tylko bronowanie broną zębową lub bronowanie + herbicydy), stosowane w pszenicy ozimej uprawianej w trzyletniej monokulturze. W ocenie zbiorowisk posługiwano się następującymi wskaźnikami: obfitości flory segetalnej (Ra), ogólnej bioróżnorodności (Shannona H’) i dominacji (C). Zbiorowiska chwastów nie ulegały istotnej modyfikacji pod wpływem metod uprawy roli, ale różnicowały się w zależności od sposobu odchwaszczania oraz lat badań. W miarę upływu czasu w warunkach każdego sposobu uprawy wzrastał w nich wskaźnik dominacji i obniżał się wskaźnik ogólnej różnorodności. Trzon zachwaszczenia łanu pszenicy ozimej tworzyło tylko 6-7 gatunków chwastów, które stanowiły ponad 4/5 wartości wskaźnika obfitości (Ra); najważniejszym dominantem była miotła zbożowa (Apera spica-venti).

EN

The response of weeds to simplified tillage systems and the nature of changes in the weed community are presented in the paper. The paper is based on the results of strict field experiments with two experimental factors applied in three-year winter wheat monoculture over 1997/98-1999/2000. The factors included: soil tillage systems (traditional (A), and three simplified systems: B) disking, C) cultivating with cultivator, D) direct sowing) and two weed control systems (harrowing by toothed harrow and harrowing + herbicides). Fundamental parameters of wheat canopy weed infestation, collected in spring and prior to wheat harvest, were used to calculate some ecological indices: relative weed abundance (Ra), Shannon’s biodiversity index (H’), and dominance index (C). Weed communities did not get significantly modified under different tillage methods, however they differed depending on the weed control method and on the years. With time under each tillage method, the dominance index increased and the biodiversity index decreased. Weed infestation was mostly caused by 6-7 weed species only, which accounted for over 4/5 of Ra index value. Apera spica-venti (L.) P. Beauv. was the most important dominant.

Słowa kluczowe

PL

uprawa roli; metody uprawy; uprawa tradycyjna; uprawa uproszczona; pszenica ozima; monokultury; chwasty; roznorodnosc biologiczna; sklad gatunkowy; zbiorowiska roslinne; dominacja gatunkowa

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Scientiarum Polonorum. Agricultura
• Rocznik: 2004
• Tom: 03
• Numer: 2
• Opis fizyczny: s.47-59,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Jedruszczak M.

• Akademia Rolnicza w Lublinie, Lublin

autor

Antoszek R.

Bibliografia

• Conn J.S., Delapp J.A., 1983. Weed species shifts with increasing field age in Alaska. Weed Sci. 31, 520-524.
• Derksen D.A., Lafond G.P., Tomas A.G., Loeppky H.A., Swanton C.J., 1993. Impact of agronomic practices on weed communities: tillage systems. Weed Sci. 49, 409-417.
• Derksen D.A., Lafond G.P., Tomas A.G., Loeppky H.A., Swanton C.J., 1995. Impact of post-emergence herbicides on weed community diversity within conservation tillage systems. Weed Res. 35, 311-320.
• Duer I., 1986. Wpływ sposobu uprawy pożniwnej na wschody chwastów i plony zbóż w zmianowaniach zbożowych. Fragm. Agronom. 86, 131-146.
• Dzienia S., 1980. Sposoby uprawy roli a problem walki z chwastami. Post. Nauk Roln. 2, 53-58.
• Falińska K., 1997. Teorie, koncepcje, modele oraz Rośliny i ich środowisko. [W:] Ekologia roślin, PWN Warszawa, 21-99, 103-185.
• Froud-Williams R.J., Chancellor R.J., Drennan D.S.H., 1981. Potential changes in weed floras associated with reduced-cultivation systems for cereal production in temperate regions. Weed Res. 21, 115-121.
• Gill A.S., Arshad M.A., 1995. Weed flora in the early growth period of spring crops under conventional, reduced and zero tillage systems on a clay soil in Northern Alberta. Soil Till. Res. 33, 65-79.
• Jabłoński B., Szumilak G., 1980. Wpływ ograniczania orek w płodozmianie na właściwości gleby i plony. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 227, 173-181.
• Jędruszczak M., 1993. Studia nad wybranymi fazami rozwojowymi chwastów w łanach roślin uprawnych. Wyd. AR w Lublinie, Rozpr. Nauk. 151, 3-87.
• Jędruszczak M., Bojarczyk M, Smolarz H. 1997a. Weed behaviour in cereal canopies under different weed control measures. Proceed. of 10th EWRS (European Weed Research Society) Symp., Poznań, 51.
• Jędruszczak M., Bujak K., Wesołowski M., 1997b. The impact of tillage systems on weed community on loessial soil in the region of Lublin. Proc. of 14th ISTRO Conference, Bibl. Fragm. Agronom. Puławy, 2A, 299-302.
• Jędruszczak M., Wesołowski M., Antoszek R., 2000a. The effect of Tillage Practices on Weeds in Winter Wheat Grown in Short-lasted Cereal Cropping System. Proc. of 15th Conference of the International Soil and Tillage Research Org. Fort Worth, Texas (na płycie CD).
• Jędruszczak M., Wesołowski M., Bujak K., 2000b. The effect of Soil Tillage Practices on Weed Infestation of Soybean (Glycine max (L.) Merr.). Proceed. of 15th Conference of the International Soil and Tillage Research Org. Fort Worth, Texas, USA (na płycie CD).
• Kapeluszny J., Jędruszczak M., 1992. Zachwaszczenie łanów zbóż w urzeźbionym terenie na glebach lessowych Płaskowyżu Nałęczowskiego. Cz. I. Zboża ozime. Zesz. Nauk. AR w Krakowie, Rolnictwo 261, 187-197.
• Krężel R., 1991. Wpływ siewu bezpośredniego na właściwości gleby i plonowanie roślin. Rocz. Nauk Roln. A 109 (2), 175-187.
• Nowicki J., Niewiadomski W., Buczyński G., 1980. Efektywność uprawy gleby ciężkiej wykonanej maszynami aktywnymi i technika tradycyjną. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 227, 149-155.
• Oktaba W., 1986. Metody statystyki matematycznej w doświadczalnictwie. PWN Warszawa.
• Pałys E., Podstawka-Chmielewska E., 1995. Wpływ systemu uprawy roli na zachwaszczenie łanów roślin na rędzinie. Mat. Konf. Nauk. Siew bezpośredni w teorii i praktyce, Szczecin - Barzkowice, 135-144.
• Pałys E., Podstawka-Chmielewska E., Kwiatkowska J., 1997. The influence of tillage systems on weed infestation of crop canopy in the crop rotation on rendzina soil. Fragm. Agron. Biblioth. Proceed. 14th ISTRO Conference Puławy, 2B, 507-510.
• Rice Ch.W., 2000. Agriculture practices to sequester atmospheric CO₂ in soils. K-State Research and Extension, Manhattan, KS 66506-5501, 1-10.
• Tuesca D., Puricelli E., Papa J.C., 2001. A long-term study of weed flora shift in different tillage systems. Weed Res. 41, 369-382.