Zastosowanie makrofitów w ocenie stanu ekologicznego rzek wyżynnych Polski

• Autorzy: Jusik S. , Staniszewski R. , Szoszkiewicz K. , Hryc-Jusik B.

Warianty tytułu

Application of macrophytes for the assessment of ecological status of the Polish upland rivers

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W 2006 roku dla oceny stanu ekologicznego rzek zgodnie z wymogami Ramowej Dyrektywy Wodnej opracowana została w Katedrze Ekologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu Makrofitowa Metoda Oceny Rzek (MMOR). Dotychczas metoda ta testowana była głównie w rzekach nizinnych a wartości graniczne dla poszczególnych klas stanu ekologicznego rzek wyżynnych i górskich są w trakcie ustalania. Celem badań było określenie możliwości oceny stanu ekologicznego rzek wyżynnych, z wykorzystaniem makrofitów. Badania prowadzono w latach 2007-2008 na 25 odcinkach rzek wyżynnych Polski, zlokalizowanych w Karkonoszach, Kotlinie Kłodzkiej, Górach Świętokrzyskich oraz Jurze Krakowsko-Częstochowskiej. Stwierdzono znaczne zróżnicowanie gatunków makrofitów oraz parametrów hydromorfologicznych w analizowanych rzekach. Najbardziej specyficzną grupą makrofitów w ciekach wyżynnych były mszaki wodne oraz glony tworzące makroskopowe plechy. Uzyskano istotną korelację makrofitowych indeksów stanu ekologicznego z większością analizowanych parametrów fizykochemicznych wody. Wyniki badań wskazują, że Makrofitowa Metoda Oceny Rzek oraz wykorzystywany przez nią Makrofitowy Indeks Rzeczny znakomicie sprawdzają się w ocenie stanu ekologicznego rzek wyżynnych. Jednocześnie dostrzeżono konieczność uzupełnienia listy gatunków wskaźnikowych makrofitów o często występujące w ciekach wyżynnych taksony, głównie mchy (m.in. Codriophorus sp., Schistidum apocarpum) oraz glony tworzące makroskopowe plechy (m.in. krasnorost Lemanea sp.).

EN

In 2006 in the Department of Ecology and Environmental Protection in Poznan University of Life Sciences the Macrophyte Method for River Assessment (MMOR) was created. So far that method was tested mainly in lowland rivers. The value for five classes of ecological status of upland and mountain rivers are still tested. The aim of this research was the qualification of the ability to estimate upland river ecological status with the use of macrophytes. Research were carried out in 2007-2008 on 25 sections of the upland Polish rivers, located in Karkonosze, Kotlina Kłodzka, Świętokrzyskie Mountains and Jura Krakowsko-Częstochowska. It was noticed that in the analyzed rivers there were considerable diversity of macrophyte species and hydromorphological parameters. The most specific group of macrophytes in the upland rivers were water bryophytes and macroscopic algae. The authors got the coefficient correlation for macrophytes indexes of ecological status and most of the analyzed chemical water quality parameters. The research results show that the Macrophyte Method for River Assessment and the used Macrophyte Index for Rivers superbly express the estimation of the upland river ecological status. At the same time the authors perceived the necessity to complete the list of macrophyte index species with species often occurring in the upland rivers, such as bryophytes (Codriophorus aquaticus, Schistidum sp.) and macroscopic algae (Lemanea sp.).

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2010
• Tom: 547
• Opis fizyczny: s.157-165,rys.,tab.,wykr.,bibliogr.

Twórcy

autor

Jusik S.

• Katedra Ekologii i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, ul.Piątkowska 94C, 60-649 Poznań

autor

Staniszewski R.

autor

Szoszkiewicz K.

autor

Hryc-Jusik B.

Bibliografia

• Dawson F.H., Newman J.R., Gravelle M.J., Rouen K.J., Henville P. 1999. Assessment of the Trophic Status of Rivers Using Macrophytes. Evaluation of the Mean Trophic Rank. R&D Technical Report E39, Environment Agency, Werrington: 1-128.
• Directive 2000/60/EC of the European Parliament and of the Council of 23 Oct. 2000 establishing a framework for Community action in the field of water policy. OJEC L 327/1 of 22.12.2000.
• Janauer G., Dokulil M. 2006. Macrophytes and Algae in Running Waters, Biological Monitoring of Rivers. G. Ziglio, M. Siligardi, G. Flaim (Ed.), John Wiley & Sons, Ltd.: 89-109.
• Haury J., Peltre M.-C., Trémoličres M., Barbe J., Thiébaut G., Bernez I., Daniel H., Chatenet P., Haan-Archipof G., Muller S., Dutartre A., Laplace-Treyture C., Cazaubon A., Lambert-Servien E. 2006. A new method to assess water trophy and organic pollution - the Macrophytes Biological Index for Rivers (IBMR): its application to different types of river and pollution. Hydrobiologia 570: 153-158.
• Meilinger P., Schneider S., Meltzer A. 2005. The Reference Index Method for the Macrophyte-Based Assessment of Rivers - a Contribution to the Implementation of the European Water Framework Directive in Germany. Internat. Rev. Hydrobiol. 90(3): 322-342.
• Rast W., Thornton J.A. 1996. Trends in eutrophication research and control. Hydrological Processes 10(2): 295-313.
• Schnitzler A., Eglin I., Robach F., Trčmoličres M. 1996. Response of aquatic macrophyte communities to levels of P and N nutrients in an old swamp of the upper Rhine plain (Eastern France). Ecologie 27(1): 51-61.
• Steinman A.D., Boston H.L. 1993. The ecological role of aquatic macrophytes in a woodland streams. J. N. Am. Benthol. Soc. 12: 17-26.
• Szoszkiewicz K., Zbierska J., Jusik S., Zgoła T. 2006a. Opracowanie podstaw metodycznych dla monitoringu biologicznego wód powierzchniowych w zakresie makrofitów i pilotowe ich zastosowanie dla części wód reprezentujących wybrane kategorie i typy. AR w Poznaniu, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, Instytut Ochrony Środowiska. Warszawa - Poznań - Olsztyn (maszynopis): 1-71.
• Szoszkiewicz K., Ferreira T., Korte T., Baattrup-Pedersen A., Davy-Bowker J., O’Hare M. 2006b. European river plant communities: the importance of organic pollution and the usefulness of existing macrophyte metrics. Hydrobiologia 566(1): 211-234.
• Szoszkiewicz K., Zgoła T., Jusik S., Hryc-Jusik B., Dawson F.H., Raven P. 2008. Hydromorfologiczna ocena wód płynących. Podręcznik do badań terenowych według metody River Habitat Survey. Bogucki Wydaw. Nauk., Poznań-Warrington: 1-125.
• Szoszkiewicz K., Zbierska J., Jusik S., Zgoła T. 2009a. Metodyka badań terenowych makrofitów na potrzeby rutynowego monitoringu rzek. Bogucki Wydaw. Nauk., Poznań (w druku).
• Szoszkiewicz K., Ławniczak A.E., Jusik S., Zgola T. 2009b. Macrophyte development in unimpacted lowland rivers. Ecological Indicators (w druku).

Uwagi

PL

Rekord w opracowaniu