Zmiany w stukturze drzewostanu i kompozycji założenia dworskiego Brzezińskich w Bełżycach

• Autorzy: Pudelska K. , Wojcik J.

Warianty tytułu

EN

Changes in the structure of tree stand and composition of Brzezinki family mansion complex in Bełzyce

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zwykle majątek dworski wraz z obiektami gospodarczymi otoczone były piękną oprawą zieleni wysokiej czy też okazałym ogrodem ozdobnym, jak również użytkowym. Na przestrzeni lat wygląd oraz struktura przestrzenna ośrodków dworskich ulegała ciągłym przekształceniom. Zmiana władz, właścicieli danych obiektów pociągała za sobą wprowadzenie nowych funkcji i odmienny sposób użytkowania budynków, niekiedy zdecydowanie odbiegających od jego pierwotnego charakteru. Założenie dworsko-parkowe w Bełżycach to jeden z najstarszych i najlepiej zachowanych zabytków miasta. Zespół ten powstał pod koniec XIX wieku na bazie założenia, które istniało tu już w wieku XVIII. Pierwotnie stanowił siedzibę właściciela posiadłości i zajmował ponad 8 ha, następnie budynek został przebudowany i pełnił funkcję szpitala. W okresie międzywojennym ogród uległ poważnemu zniszczeniu, co doprowadziło do zmian w układzie przestrzennym oraz w szacie roślinnej. Obecnie dwór, jak również park są zupełnie opuszczone, niedostępne i zaniedbane. Dzisiaj w parku rośnie 258 drzew należących do 29 taksonów. Najstarsze drzewa reprezentowane przez buki zwyczajne odmianę czerwonolistną, dęby szypułkowe, lipy, żywotniki stanowią 12% ogólnego drzewostanu. Gatunkami zasługującymi na szczególną uwagę są okazy: skrzydłorzecha kaukaskiego czy tulipanowca amerykańskiego. Z roku na rok stan zdrowotny drzew słabnie, z trudem można dostrzec pierwotne piękno i wartości dendrologiczne.

EN

Usually a manor house with farm buildings was surrounded by beautiful high greenery or an impressive garden of both decorative and utilitarian character. Throughout years the look and space structure of manors were constantly transformed. Different authorities, different owners meant the introduction of new functions and diverse way of using the buildings, sometimes completely different than their original character and function. Manor house and park in Bełżyce is one of the oldest and best preserved historic sites of the town. It was built at the end of 19th century from buildings already existing in 18th century. Originally, it was the seat of manor owner and it covered the area of over 8 hectares. Later it was rebuilt and served as a hospital. In the period between both world wars the garden was severely destroyed, which led to changes in space arrangement and in plants. At present the manor and its park are totally deserted, inaccessible and neglected. Today in a park there are 258 trees representing by 29 taxons. The oldest specimens represented by Fagus sylvatica, Quercus robur, Tilia, Thuja constitute about 12% of total dendroflora. Species that deserve special attention are the specimens of Pterocarya fraxinifolia or Liriodendron tulipifera. A health state of trees gets poorer every year so it is difficult to perceive the original beauty, dendrological values.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2010
• Tom: 551
• Opis fizyczny: s.293-304,tab.,fot.,bibliogr.

Twórcy

autor

Pudelska K.

• Instytut Roślin Ozdobnych i Architektury Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul.Leszczyńskiego 58, 20-068 Lublin

autor

Wojcik J.

Bibliografia

• Choroszyńska M. 2009. Opinia dendrologiczna dotycząca wybranych drzew rosnących na terenie zabytkowego zespołu dworsko-parkowego w Bełżycach przy ul. Szpitalnej. Źródła: Pracownia Konserwatora Zabytków w Lublinie (maszynopis w posiadaniu Urzędu Miasta Bełżyce), Lublin: 10 ss.
• Choroszyńska M., Mila J. 1992a. Inwentaryzacja dendrologiczna istniejącego drzewostanu. Źródła: Pracownia Konserwatora Zabytków w Lublinie (maszynopis w posiadaniu Urzędu Miasta Bełżyce), Lublin: 13 ss.
• Choroszyńska M., Mila J. 1992b. Wstępny projekt gospodarki istniejącym drzewostanem. Źródła: Pracownia Konserwatora Żabytków w Lublinie (maszynopis w posiadaniu Urzędu Miasta Bełżyce), Lublin: 10 ss.
• Fijałkowski D., Kseniak M. 1982. Parki wiejskie Lubelszczyzny. Stan, ochrona i rewaloryzacja biocenotyczna. PWN Warszawa: 410 ss.
• Kiełboń Cz. 1985. Bełżyce - studium historyczno-urbanistyczne. Źródła Pracowni Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Lublinie (maszynopis): 15 ss.
• Kseniak M. 1977-1978. Katalog parków województwa lubelskiego. Opracowanie ewidencyjne ogrodu dworskiego w Bełżycach. Urząd Wojewódzki w Lublinie (maszynopis w posiadaniu autora): 21 ss.
• Majdecki L. 1993. Ochrona i konserwacja zabytkowych założeń ogrodowych. PWN Warszawa: 386 ss.
• Opas T., Reder J. 1997. Bełżyce: studia i szkice z dziejów miasta. Agencja Wydawn.- Handl. Antoni Dudek, Lublin: 71 ss.
• Rakuś J. 2006. Bełżyce w latach 1860-1915, w: Studia z dziejów Bełżyce. Wyd. POLIHYMNIA Lublin: 73-114.
• Seneta W., Dolatowski J. 2008. Dendrologia. PWN Warszawa: 544 ss.

Uwagi

PL

Rekord w opracpowaniu