Kształtowanie się wilgotności gleby na erodowanym stoku Wzgórz Trzebnickich

• Autorzy: Zmuda R. , Szewranski S. , Sasik J.

Warianty tytułu

EN

Soil moisture conditions on eroded slope located in Trzebnica Hills

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Pomiary uwilgotnienia gleby lessowej prowadzono na erodowanym stoku w zlewni Mielnicy na obszarze Wzgórz Trzebnickich. Okresy, w których je prowadzono charakteryzowały się jednymi z najniższych sum opadów występujących na tym obszarze. Pomiary prowadzono techniką TDR w charakterystycznych miejscach rzeźby stoku. Rozpoznanie warunków pedologicznych wykazało istnienie podeszwy płużnej a tym samym utrudnienie infiltracji wody w głąb profilu glebowego. W trakcie badań, na całym stoku przeważała wilgotność wierzchnich warstw kształtująca się poniżej ilości wody łatwo dostępnej dla roślin. Występujące opady atmosferyczne powodowały chwilową odbudowę zapasów wilgoci w glebie, jednakże od wiosny do późnej jesieni stwierdzono stopniowe wyczerpywanie się pozimowych jej zapasów w badanych warstwach gleby. Pomimo tego, na stoku rejestrowano zjawiska erozji wodnej. O ich występowaniu decydowała chwilowa intensywność opadów (spływy powierzchniowe) oraz zawartość wody w glebie i ilość dostarczanej w postaci opadów (spływy hipodermiczne). Spływy hipodermiczne stanowiły zasadniczy sposób przemieszczania się wody na stoku.

EN

Measurements of soil moisture of loess were carried out on eroded slope located in the Mielnica Catchment in the Trzebnica Hills region. Research was performed during dry period, characterized by the lowest total precipitation recorded in this area. Data were collected with the use of TDR technique, in specific slope sections. Pedologie studies proved the plough sole formation, which deteriorated the water infiltration into the soil profile. During research, on the whole slope, the soil moisture in the top layers was lower then water available for plants. Some precipitation restored soil water storage temporarily, but generally continuos water run out from horizontal soil layers was noticed from spring to autumn. In spite of that water erosion phenomena was observed. Its occurrence was determined by temporal rainfall intensity (overflows) as well as soil water contents and precipitation height (interflows). Subsurface interflows seemed to be the basic form of water transport within the slope.

Słowa kluczowe

PL

stoki erodowane; Wzgorza Trzebnickie; gleby; wilgotnosc gleby; gleby lessowe; erozja gleb; erozja wodna

EN

eroded slope; Trzebnica Hills; soil; soil moisture; loess soil; soil erosion; water erosion

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2008
• Tom: 526
• Opis fizyczny: s.285-292,wykr.,bibliogr.

Twórcy

autor

Zmuda R.

• Instytut Kształtowania i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Pl.Grunwaldzki 24, 50-363 Wrocław

autor

Szewranski S.

• Katedra Planowania i Urządzania Terenów Wiejskich, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu

autor

Sasik J.

• Katedra Planowania i Urządzania Terenów Wiejskich, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu

Bibliografia

• Allen P.A. 2000. Procesy kształtujące powierzchnię Ziemi. PWN Warszawa: 475.
• Dexter A.R., Krosbergen B., Kuipers H. 1984. Some mechanical properties of aggregates of top soils from the Jsslmeer polders. 2. Remolded soil aggregates and the effect of wetting and drying cycles. Neth. J. Agric. Sci. 32: 215-227.
• Fatyga J., Stodolak R. 2005. Kształtowanie się spływu śródpokrywowego na obszarze zlewni badawczej w Boguszynie (Sudety Środkowe) w 2004 roku. Wyd. IMUZ „Woda-Środowisko-Obszary wiejskie” 5, 2(15): 175-184.
• Gil E. 1999. Obieg wody i spłukiwanie na fliszowych stokach użytkowanych rolniczo w latach 1980-1990. Zesz. IGiPZ PAN 60, Warszawa: 78.
• Janik G. 2005. Próba zastosowania reflektometrii czasowej (TDR) do szacowania spływu powierzchniowego. Zesz. Nauk. AR w Krakowie 420, Inżynieria Środowiska 26: 83-91.
• Józefaciuk A., Józefaciuk C., Woch F. 1998. Melioracje przeciwerozyjne jako czynnik kształtowania stosunków wodnych. Przegl. Nauk. Wydz. Melior. i Inż. Śród. 15, SGGW Warszawa: 24-34.
• Kaczmarczyk M. 1991. Wstępne badania spływu śródpokrywowego pod Szrenicą (Karkonosze Zachodnie). Wiad. IMUZ 16(4): 58-69.
• Klimaszewski M. 1994. Geomorfologia. PWN Warszawa: 281.
• Łyczko W., Olszewska B., Pływaczyk L. 2000. Porównanie metody TDR oraz metody suszrkowo-wagowej do określania uwilgotnienia różnych typów gleb w dolinie Odry. Zesz. Nauk. AR Wrocław 385, Inżynieria Środowiska XI: 253-260.
• Malicki M. 1990. Reflectometric (TDR) meter of moisture content in soil other capillary-porous materiale. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 388: 107-114.
• Oleszczuk R., Brandyk T., Szatyłowicz J. 1998. Analiza możliwości zastosowania metody TDR do pomiaru uwilgotnienia w glebie torfowo-murszowej. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 458: 263-274.
• Owczarzak W., Rząsa S. 2006. Trwałość struktury poziomów uprawnych gleb w aspekcie jej podatności na procesy erozyjne. Rocz. AR Poznań CCCLXXV, Roln. 65: 99-114.
• Shiel R.S., Adey M.A., Lodder M. 1988. The effect of successive wet/dry cycles on aggregate size distribution in a clay texture soil. J. Soil. Sci. 39: 71-80.
• Żmuda R. 2006a. Funkcjonowanie systemu transportu fluwialnego w małej zlewni zagrożonej erozją wodną gleb. Zesz. Nauk. AR Wrocław 544, Rozprawy CCXLIII: 165.
• Żmuda R. 2006b. Spływ powierzchniowy i hipodermiczny na erodowanym stoku. Rocz. AR Poznań CCCLXXV, Roln. 65: 273-280.