Stężenie niektórych składników biogennych w wodzie potoku Pychowickiego

• Autorzy: Rajda W. , Kanownik W. , Goryl E.

Warianty tytułu

EN

Concentration of some nutrients in the Pychowicki stream

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W wodzie potoku Pychowickiego o powierzchni zlewni 5,44 km², w górnej i dolnej części zagospodarowanej osadniczo, a w części środkowej nieużytkowanej, podmokłej i porośniętej bujną roślinnością i częściowo zajętej pod ekstensywne użytki zielone, oznaczono standardowymi metodami, w pięciu punktach pomiarowo-kontrolnych i pięciu terminach, stężenia NH₄⁺ , NO₃₋, NO₂₋i PO₄³⁻ . Dokonano oceny zagrożenia eutrofizacją wody zbiornika przeciwpowodziowego, projektowanego na terenie zlewni w ramach programu małej retencji. W wyniku badań nie stwierdzono wyraźnego związku pomiędzy stężeniem badanych składników a losowo wybranymi terminami oznaczeń. Natomiast wyraźne różnice stężeń odnotowano pomiędzy punktami kontrolnymi, gdzie na stan czystości wody oddziaływały antropogeniczne czynniki otoczenia. Na terenach osadniczych i bezpośrednio poniżej woda potoku kwalifikowała się do V i IV klasy czystości, a po przepłynięciu przez ekstensywnie wykorzystywaną i częściowo nieużytkowaną część doliny, wskaźniki te kwalifikowały wodę do klasy II. Stwierdzona poprawa była skutkiem bioakumulacji rozpuszczonych składników biogennych. W dolnej, zabudowanej domami jednorodzinnymi, części zlewni ponownie wystąpiło obniżenie czystości wody do klasy III. Wyniki badań mogą być przydatne przy wyborze lokalizacji zbiornika oraz w decyzjach dotyczących zagospodarowania jego zlewni.

EN

Concentrations of NH₄⁺, NO₃₋, NO₂₋ and PO₄³⁻ were assessed in the Pychowicki stream water, using standard methods, at 5 measuring-control points and on 5 dates. The stream catchment area is 5.44 km², in its upper and lower part managed for settlements, whereas the middle part is partly disused, waterlogged and covered with exuberant vegetation, only in some parts used for extensive grassland farming. The investigations aimed at an estimation of possible eutrophication hazard for a flood control reservoir designed for the catchment area in the frame of a small retention programme. The research did not reveal an apparent connection between the concentrations of the analyzed components and randomly chosen dates of their determining. On the other hand, clear differences in concentrations were registered between control points depending on anthropogenic factors of the environment. In the settled areas and immediately below them the stream water could be classified to V and VI water purity classes, whereas after flowing through extensively used and partly unused valley part, these factors classified water to II class. The notable improvement resulted from bioaccumulation of solved biogenic constituents. In the lower part of the catchment, built-up with family houses water quality deteriorated again to III class. The results of analyses may be useful while choosing the localization for the reservoir and for making decisions on its catchment management.

Słowa kluczowe

PL

antropopresja; azotany; azotyny; fosforany; jakosc wody; pierwiastki biogenne; potok Pychowicki; potoki; scieki komunalno-bytowe; stezenie azotanow; stezenie azotynow; stezenie fosforanow; zanieczyszczenia wod

EN

anthropopression; nitrate; nitrite; phosphate; water quality; biogenic element; Pychowicki Stream; stream; municipal sewage; household sewage; nitrate concentration; nitrite concentration; phosphate concentration; water pollution

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2008
• Tom: 528
• Opis fizyczny: s.165-173,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Rajda W.

• Katedra Melioracji i Kształtowania Środowiska, Uniwersytet Rolniczy im.H.Kołłątaja, al.Mickiewicza 24/28, 30-059 Kraków

autor

Kanownik W.

• Katedra Melioracji i Kształtowania Środowiska, Uniwersytet Rolniczy im.H.Kołłątaja, al.Mickiewicza 24/28, 30-059 Kraków

autor

Goryl E.

• Katedra Melioracji i Kształtowania Środowiska, Uniwersytet Rolniczy im.H.Kołłątaja, al.Mickiewicza 24/28, 30-059 Kraków

Bibliografia

• BAUMANN H. 1989. Studie zur Belastung eines kleinen Wasserlaufes in landwirtschaftlich genutzter Landschaft. Zeitschr. f. Kulturtechnik und Landentwicklung, 30 Berlin u. Hamburg: 21-27.
• DURKOWSKI T., SOBIERAJ R., WESOŁOWSKI P. 2001. Badania związków biogennych w małej rzece na przykładzie Gowienicy. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 1, 2(2): 137-152.
• INGLOT A., OLSZOWY M., PULIKOWSKI K. 2006. Wpływ nieskanalizowanych osiedli Wrocławia na jakość wody w Kasinie i Ryńce. Gosp. Wod. 4: 144-148.
• OSTROWSKI K., RAJDA W., BOGDAŁ A., POLICHT A. 2005. Wpływ zabudowy miejskiej na jakość wody w potoku podgórskim. Zesz. Nauk. AR w Krakowie. 420, Inż. Środ. 26: 21-29.
• PIJANOWSKI Z., KANOWNIK W. 2002. Wpływ wiejskich obszarów zabudowanych na zawartość substancji chemicznych w wodach Trybskiej Rzeki (Spisz Polski). Zesz. Nauk. AR w Krakowie 393, Inżynieria Środowiska 23: 43-51.
• RAJDA W., KANOWNIK W. 2005. Wpływ czynników antropogenicznych na jakość wody potoku na terenie podmiejskim i zurbanizowanym. Wiad. Mel. i Łąk. 4(407): 176-180.
• RAJDA W., KANOWNIK W. 2006. Cechy fizyko-chemiczne i źródła zanieczyszczeń wody potoku na terenie zurbanizowanym. Rocz. Glebozn. LVII(1/2): 164-170.
• RAJDA W., NATKANIEC J. 2001. The impact of select forms of antropopresion on quality of surface waters. Ann. Warsaw Agricult. Univ. – SGGW, Land Reclam. 31: 65-74.
• RAJDA W., NATKANIEC J., BOGDAŁ A. 2002. Jakość wody opadowej i odpływającej ze zurbanizowanej mikrozlewni podmiejskiej o zróżnicowanym użytkowaniu. Acta Sci. Pol., Form. Circ. 1-2(1-2): 49-60.
• ROZPORZĄDZENIE 2004. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 lutego 2004 roku, w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu tych wód. Dz. U. z 2004 r. Nr 32, poz. 284.
• ZABŁOCKI Z., PIEŃKOWSKI P., KUPIEC M. 1996. Zróżnicowanie składu chemicznego wód cieku Wełtynka. Zesz. Nauk. AR w Szczecinie 173, Rolnictwo 63: 43-49.
• ZBIERSKA J., ŁAWNICZAK A. 2001. Ocena jakości wody w rzece Samicy Stęszewskiej i źródeł zanieczyszczeń w jej zlewni w latach 1999-2000. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 476: 527-535.