Ocena jakości wód potoku Głaza

• Autorzy: Bogdal A. , Kowalik T. , Kanownik W. , Ostrowski K. , Rajda W. , Leksander B.

Warianty tytułu

EN

Assessment of the quality of waters flowing in the Glaza stream

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem pracy jest ocena jakości, walorów użytkowych i zagrożenia eutrofizacją wód płynących potokiem Głaza, pod kątem ich retencjonowania w planowanym zbiorniku małej retencji „Sidzina. Badania prowadzono od stycznia 2007 do grudnia 2008 r., podczas których systematycznie raz w miesiącu pobierano próby wody z potoku. Bezpośrednio w terenie mierzono: temperaturę wody, pH, tlen rozpuszczony i stopień nasycenia wody tlenem oraz przewodność elektrolityczną. Natomiast w laboratorium oznaczano: BZT5, ChZT-Mn, azot amonowy (N-NH4), azot azotynowy (N-NO2), azot azotanowy (N-NO3), fosfor ogólny (P), fosforany (PO43-), substancje rozpuszczone, zawiesinę ogólną, siarczany (SO42-), chlorki (Cl-), wapń (Ca2+), magnez (Mg2+), żelazo ogólne (Fe2+/3+) i mangan (Mn2+). Ponadto raz na kwartał badano wartości: chromu (Cr), cynku (Zn), kadmu (Cd), miedzi (Cu), niklu (Ni) i ołowiu (Pb) oraz liczbę bakterii grupy coli i liczbę bakterii grupy coli typu kałowego. Z przeliczenia wartości azotu amonowego, azotynowego i azotanowego określono stężenia amoniaku (NH4+), azotynów (NO2-) i azotanów (NO3-). Badania wykazały, że wody płynące potokiem Głaza, ze względu na wartości pH, stężenia żelaza ogólnego oraz liczbę bakterii grupy coli typu kałowego kwalifikują się do III klasy, a więc do wód o zadowalającej jakości. Zarówno stan ekologiczny i chemiczny wód jest dobry. Woda odpływająca badanym ciekiem spełnia kryteria dla wód w kąpieliskach oraz mogłaby być wykorzystana przez ludność do spożycia po typowym uzdatnianiu fizycznym i chemicznym właściwym dla wód kategorii A2. Natomiast zbyt duże zawartości azotynów mogą wpływać niekorzystnie na warunki życia i rozwój ryb łososiowatych i karpiowatych. Obecnie w wodzie płynącej badanym potokiem nie występuje zagrożenie eutrofizacją.

EN

The aim of the paper is an assessment of the quality, usable values and eutrophication threat of waters flowing in the Głaza stream in view of their retention in a planned „Sidzina” small retention reservoir. The analyses were conducted from January 2007 to December 2008 and water samples were collected from the stream once a month. Water temperature, pH, dissolved oxygen and degree of water oxygen saturation, and electrolytic conductivity were measured on site. The laboratory analyses determined: BOD5, COD-Mn, ammonium nitrogen (N-NH4), nitrite nitrogen (N-NO2), nitrate nitrogen (N-NO3), total phosphorus (P), phosphates (PO43-), dissolved substances, total suspended solids, sulphates (SO42-), chlorides (Cl-), calcium (Ca2+), magnesium (Mg2+), total iron (Fe2+/3+) and manganese (Mn2+). Moreover, the values of chromium (Cr), zinc (Zn), cadmium (Cd), copper (Cu), nickel (Ni) and lead (Pb), as well as the coliform bacteria count and the number of faecal coliform bacteria were determined every three months. Concentrations of ammonia (NH4+), nitrites (NO2-) and nitrates were determined by conversion of ammonium, nitrite and nitrate nitrogen values. The tests demonstrated that, due to pH values, total iron concentrations and the number of faecal coliform bacteria, waters flowing in the Głaza stream can be classified as III water purity class, i.e. to waters of satisfactory quality. Both ecological and chemical state of water is good. Water outflowing with the tested watercourse fulfills the criteria for bathing water and might be used as potable water after typical physical and chemical treatment commonly used for category A2 waters. Only too high nitrite concentrations may negatively affect the living conditions of salmonid and cyprinid fish. No eutrophication threat was found for waters flowing in the analyzed stream.

Słowa kluczowe

PL

mala retencja wodna; jakosc wody; woda; ocena jakosci; walory uzytkowe; eutrofizacja; potok Glaza; zbiorniki retencyjne; zbiornik Sidzina

EN

small water retention; water quality; water; quality assessment; utility value; eutrophication; Glaza Stream; retention reservoir; Sidzina Reservoir

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2010
• Tom: 548
• Numer: 1
• Opis fizyczny: s.45-55,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Bogdal A.

• Katedra Melioracji i Kształtowania Środowiska, Uniwersytet Rolniczy im.H.Kołłątaja w Krakowie, Al.Mickiewicza 24/28, 30-059 Kraków

autor

Kowalik T.

autor

Kanownik W.

autor

Ostrowski K.

autor

Rajda W.

autor

Leksander B.

Bibliografia

• Bogdał A., Ostrowski K. 2008. Ocena przydatności wody potoku Rygliczanka do magazynowania w zbiorniku małej retencji. Gaz, Woda i Technika Sanitarna 9: 43-46.
• Kondracki J. 2002. Geografia regionalna polski. Wyd. Nauk. PWN W-wa: 318 ss.
• Rajda W., Kanownik W., Goryl E. 2008. Stężenia niektórych składników biogennych w wodzie potoku Pychowickiego. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 528: 165-173.
• Program Małej Retencji Województwa Małopolskiego 2004. Załącznik nr 1 do uchwały nr XXV/334/04 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 25 października 2004 roku. Hydroprojekt Sp. z.o.o. Kraków.
• Rozporządzenie Mś 2002a. Z dnia 4 października 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody śródlądowe będące środowiskiem życia ryb w warunkach naturalnych. Dz. U. Nr 176, poz. 1455.
• Rozporządzenie MŚ 2002b. Z dnia 27 listopada 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia. Dz. U. Nr 204, poz. 1728.
• Rozporządzenie MŚ 2002c. Z dnia 23 grudnia 2002r. w sprawie kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych. Dz. U. Nr 241, poz. 2093.
• Rozporządzenie MZ 2002. Z dnia 16 października 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać woda kąpieliskach. Dz. U. Nr 183, poz. 1530.
• Rozporządzenie MŚ 2004. Z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu tych wód. Dz. U. Nr 32, poz. 284.
• Rozporządzenie MŚ 2008. Z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych. Dz. U. Nr 162, poz. 1008.
• Suchowolec T., Górniak A. 2006. Sezonowość jakości wody w małych zbiornikach retencyjnych w krajobrazie rolniczym Podlasia. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie, Wyd. IMUZ Falenty 6, 2(18): 347-358.
• Woś A. 1999. Klimat Polski. Wyd. Nauk. PWN W-wa: 301 ss.