Lipy w Polsce, czyli z lasu na salony i z powrotem

• Autorzy: Ogrodowczyk P.

Warianty tytułu

EN

Linden in Poland - from the woods into the upper class and back

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

Tilia cordata Mill, and Tilia platyphyllos Scop, are two lime species native to Poland. For over 6000 years we can observe disappearance of these two species from Polish woodlands. The main reason of this process was the human activity. Long-lasting anthropogenic pressure together with natural disturbances brought about changes in forest composition that had an adverse effect upon lime. On the other hand for many years T. cordata Mill., T platyphyllos Scop, and their hybrids have been planted in parklands and towns. In consequence of such process forest populations of lime can be of an artificial origin.

Słowa kluczowe

PL

dendrologia; drzewa; gatunki roslin; historia; lipa; lipa drobnolistna; lipa szerokolistna; populacje roslin; Tilia; Tilia cordata; Tilia platyphyllos; wykorzystanie; wystepowanie

• Wydawca: -
• Czasopismo: Wiadomości Ekologiczne
• Rocznik: 2009
• Tom: 55
• Numer: 3
• Opis fizyczny: s.107-114

Twórcy

autor

Ogrodowczyk P.

• Centrum Badań Ekologicznych, Polska Akademia Nauk, Dziekanów Leśny, 05-092 Łomianki

Bibliografia

• Bernadzki E., Bolibok L., Brzezinecki B., Zajączkowski J., Żybura H. 1998 - Compositional dynamics of natural forests in the Białowieża National Park, northeastern Poland - f. Veget. Sei. 9: 229-238.
• Björkman L., Sjögren P. 2003 - Long-term history of land-use and vegetation at Ire, an agriculturally marginal area in Blekinge, south Sweden - Veget. Hist. Archaeobot. 12: 61-74.
• Björse G., Bradshaw R. 1998-2000years offorest dynamics in southern Sweden: suggestions for forest management - For. Ecol. Manage. 104: 15-26.
• Bolte A., Czajkowski T., Kompa T. 2007 - The north-eastern distribution range of European beech - a review - For. Adv. Acces. 13 September: 413-429.
• Borchsenius F., Nielsen P.K., Lawesson J.E. 2004 - Vegetation structure and diversity of an ancient temperate deciduous forest in SW Denmark - Plant Ecol. 175: 121-135.
• Bradshaw R.H.W. 2004 - Past anthropogenic influence on European forests and some possible genetic consequences - For. Ecol. Manage. 197: 203-212.
• Czerepko J. (red.) 2008 - Stan różnorodności biologicznej lasów w Polsce - Instytut Badawczy Leśnictwa, Sękocin Stary.
• Czerwiakowski I.R. 1860 - Opisanie roślin dwuliściennych lekarskich i przemysłowych. Botaniki szczególnej część piąta obejmująca rośliny wielopłatkowe podjajnikowe - Biblioteka Naukowa, Kraków.
• Faliński J.B., Pawlaczyk P. 1991 - Zarys ekologii [W: Lipy (Tilia cordata Mili., Tilia platyphyllos Scop.). Red. S. Białobok] - Nasze drzewa leśne 15, Agencja Arkadia, Poznań, 145-236.
• Fromm M., Hattemer H.H. 2003 - Inheritance of allozymes and hybridization in two European Tilia species - Heredity, 91: 337-344.
• Gerald-Wyżycki J. 1845 - Zielnik ekonomiczno-techniczny - Wilno.
• Giesecke T., Bjune A.E., Chiverrell R.C., Seppä H., Ojala A.E.K., Birks H.J.B. 2008 - Exploring Holocene continentality changes in Fennoscandia using present and past tree distributions - Quat. Sei. Rev. 27: 1296-1308.
• Hannon G.E., Bradshaw R., Emborg J. 2000 - 6000 years of forest dynamics in Suserup Skov, a seminatural Danish woodland - Global Ecol. Biogeogr. 9:101-114.
• Hedemann O. 1939 - Dzieje Puszczy Białowieskiej w Polsce przedrozbiorowej (w okresie do 1798 roku) - Instytut Badawczy Lasów Państwowych, Warszawa.
• Jahns S. 2005 - The later Holocene history of vegetation, land-use and settlements around the Ahlequellmoor in the Soiling area, Germany - Veget. Hist. Archaeobot. 15: 57-63.
• Jaworski A., Karczmarski J., Skrzyszewski J. 1993 - Budowa i struktura lasu lipowego w rezerwacie Obrożyska - Acta Agrar. Silvestria Ser. Silvestris, 31: 57-79.
• Jensen J.S., Canger S. 2007 - Lime (Tilia spp.) genetic resources conservation strategy - EUFORGEN.
• Kalis A.J., Merkt J., Wunderlich J. 2003 - Environmental changes during the Holocene climatic optimum in central Europe - human impact and natural causes - Quat. Sci. Rev. 22: 33-79.
• Kluk K. 1802 - Roślin potrzebnych, pożytecznych, wygodnych, osobliwie kraiowych albo które w kraiu użyteczne być mogą utrzymanie, rozmnożenie, zażycie - Warszawa.
• Kostuch R. 2005 - Drzewa i krzewy wpływające na zdrowie - VII Ogólnopolska Sesja Popularnonaukowa „Środowisko a zdrowie - 2005”, 1-10.
• Mitchell F.J.G., Cole E. 1998 - Reconstruction of long-term successional dynamics of temperate woodland in Białowieża Forest, Poland - J. Ecol. 86: 1042-1059.
• Pernaud J.-M. 2001 - Postglacial vegetation history in Luxembourg: new charcoal data from the cave of la Karelslé (Waldbillig, eastern Gutland) - Veget. Hist. Archaeobot. 10: 219-225.
• Pigott C.D. 1969 - The status of Tilia cordata and T. platyphyllos on the Derbyshire limestone -J. Ecol. 57:491-504.
• Pigott C.D. 1991 - Biological flora of the British Isles. Tilia cordata Miller - J. Ecol. 79: 1147— 1207.
• Pigott C.D., Huntley J.P. 1981- Factors controlling the distribution of Tilia cordata at the northern limits of its geographical range - New Phytol. 87: 817-839.
• Rutkowski L. 2006 - Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej - Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Samojlik T. 2005 - Drzewo wielce użyteczne - historia lipy drobnolistnej Tilia cordata w Puszczy Białowieskiej - Rocz. Dendrol. 53: 55-64.
• Seneta W., Dolatowski J. 2000 - Dendrologia - Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Stančikaite M., Baltrũnas V, Šinkũnas P., Kisieliene D., Ostrauskas T. 2006 - Human response to the Holocene environmental changes in the Birżulis Lake region, NW Lithuania - Quat. Int. 150: 113-129.
• Stypiński P. 1973 - Udział i pozyskanie lipy drobnolistnej w lasach państwowych Pojezierza Mazurskiego - Sylwan, 7: 23-34.
• Suder J. 2006 - Gawędy o drzewach wykorzystywane w edukacji leśnej - Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej, 3: 221-231.
• Surmiński J. 1991 - Właściwości techniczne i możliwości zastosowania drewna lipowego [W: Lipy (Tilia cordata Mill., Tilia platyphyllos Scop.). Red. S. Białobok] - Nasze drzewa leśne 15, Agencja Arkadia, Poznań, 375-383.
• Szubert M. 1827 - Opisanie drzew i krzewów leśnych Królestwa Polskiego - Warszawa.
• Środoń A. 1991 - Lipa w minionych krajobrazach Polski [W: Lipy (Tilia cordata Mili., Tilia platyphyllos Scop.). Red. S. Białobok] - Nasze drzewa leśne 15, Agencja Arkadia, Poznań, 9-19.
• Tinner W., Lotter A.F. 2001 - Central European vegetation response to abrupt climate change at 8.2 ka. - Geology, 29: 551-554.
• Tinner W., Lotter A.F. 2006 - Holocene expansions of Fagus silvatica and Abies alba in Central Europe: where are we after eight decades of debate? - Quat. Sci. Rev. 25: 526-549.
• Tomicka J., Tomicki R. 1975 - Drzewo życia. Ludowa wizja świata i człowieka – Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa.
• Zając A., Zając M. (red.) 2001 - Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce - Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.