Wpływ korytarzy krajobrazowych na właściwości biochemiczne gleb leśnych

• Autorzy: Bielinska E.J. , Gostkowska K. , Chudecka J. , Tomaszewicz T.

Warianty tytułu

EN

Influence of landscape corridors on biochemical properties of forest soils

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Obiektem badań były gleby z poboczy dróg śródleśnych stanowiących w strukturze krajobrazu korytarze antropogeniczne. Celem pracy była ocena wpływu korytarzy antropogenicznych na aktywność enzymatyczną gleb leśnych. Badania zlokalizowano na Pobrzeżu Szczecińskim, w 4 ekosystemach leśnych, na glebach wytworzonych z piasku polodowcowego. Badaniami objęto następujące powierzchnie: strefa pobocza (skraj pobocza), przylegająca bezpośrednio do krawędzi lasu; pobocze właściwe; przydrożny rów; skarpa o wysokości około 1-2 m i nachyleniu 30°. Korytarze antropogeniczne, jakimi są drogi śródleśne w istotny sposób zakłócały nasilenie procesów biochemicznych w glebach, co wskazuje na ich negatywny wpływ na potencjał samoregulacyjno-odpornościowy i buforujący krajobrazu. Stwierdzony kilkakrotny wzrost aktywności badanych enzymów (dehydrogenaz, fosfatazy kwaśnej, fosfatazy alkalicznej, ureazy i proteazy) w glebach w obrębie rowów, a także ich wysoka inaktywacja w strefach brzegowej i właściwej wskazuje na naruszenie równowagi biologicznej w systemie krajobrazowym i zakłóceniach w obiegu materii i przepływie energii pomiędzy elementami krajobrazu.

EN

The subject of the studies concerned soils from the roadsides of forest roads constituting anthropogenic corridors in the landscape structure. The aim of this investigation was to assess the influence of anthropogenic corridors on enzymatic activity of forest soils. The studies were located in Pobrzeże Szczecińskie in 4 forest ecosystems on soils which originated from postglacial sand. The following surfaces were covered by the studies: roadside zone (roadside edge) directly adjacent to the forest edge, the roadside proper, roadside trench, and the escarpment of the height of approximately 1 to 2 m and a 30° inclination. The anthropogenic corridors, i.e. forest roads, significantly disturbed the intensity of bio-chemical processes in soils, which indicates their negative influence on the self-regulation and resistance potential as well as on the buffering potential of the landscape. The multiple increase observed in the activity of enzymes (dehydrogenases, acid phosphatase, alkaline phosphatase, urease and protease) in soils within the trenches and their high inactivation in the edge and proper zones show the disturbance of biological balance in the landscape system and interferences in matter circulation and energy flow between landscape elements.

Słowa kluczowe

PL

aktywnosc enzymatyczna; drogi lesne; ekosystemy lesne; gleby lesne; korytarze antropogeniczne; pobocza drog; wlasciwosci biochemiczne

EN

enzyme activity; forest road; forest ecosystem; forest soil; anthropogenic corridor; roadside; biochemical property

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2009
• Tom: 542
• Numer: 2
• Opis fizyczny: s.679-687,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Bielinska E.J.

• Instytut Gleboznawstwa i Kształtowania Środowiska, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul.Leszczyńskiego 7, 20-069 Lublin

autor

Gostkowska K.

autor

Chudecka J.

autor

Tomaszewicz T.

Bibliografia

• Aon M.A., Colaneri A.C. 2001. Temporal and spatial evolution of enzymatic activities and physico-chemical properties in an agricultural soil. Appl. Soil Ecology 18: 255-270.
• Bielińska E.J. 2005. Zastosowanie testów enzymatycznych do oceny jakości gleb ogrodów działkowych z terenów o różnym oddziaływaniu antropopresji. Monografie Komitetu Inżynierii Środowiska PAN, 33 (2), Problemy monitoringu i analityki środowiska. Red. L. Pawłowski, M.R. Dudzińska, A. Pawłowski, Lublin 2005: 301-308.
• Bielińska E.J., Mocek-Płóciniak A. 2009. The influence of the method of reclamation and selection of tree species for afforestation on changes in landscape degraded by fire. Archives of Environmental Protection 35(2): 105-113.
• Bielińska E.J., Futa B., Wiśniewski J. 2007. Wpływ niekontrolowanych wysypisk odpadów na aktywność enzymatyczną gleby. Monografia. Wyd. Instytut Nafty i Gazu 145: 171-176.
• Bielińska E.J., Ligęza S., Pranagal J. 2008. Zmiany krajobrazu na zwałowisku zewnętrznym kopalni siarki pod wpływem leśnej rekultywacji docelowej. Rocz. Glebozn. 59(2): 12-17.
• Carbrera M.L., Kissel D.L., Bock B.R. 1994. Urea hydrolysis in soil: Effect of urea concentration and soil pH. Soil Biol. Biochem. 23: 1121-1124.
• Cieszewska A. (Red.) 2004. Problemy ekologii krajobrazu. Wydawn. SGGW 14: 13-16.
• Czarnowska K. 1995. Gleby i rośliny w środowisku miejskim. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 418: 111-115.
• de Boer W., Klein Gunnewiek P.J.A., Troelstra S.R. 1990. Nitrification in duch healthland silos. II. Characteristics of nitrate production. Plant Soil 127: 193-200.
• Domżał H., Bielińska E.J. (Red.) 2007. Ocena przeobrażeń środowiska glebowego i stabilności ekosystemów leśnych w obszarze oddziaływania Zakładów Azotowych „Puławy” S.A. Acta Agrophysica 145, Rozprawy i Monografie 2: 79-90.
• Fischer Z., Magomedow M. 2004. Ekologia - krajobraz - energia. Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
• Forman R.T.T. 1995. Land mosaic. The ecology of landscapes and regions. Cambridge, University Press.
• Kelly E.F., Chadwick O.A., Hiliński T.E. 1998. The effect of plants on mineral weathering. Biogeochem. 42: 21-53.
• IUSS Working Group WRB 2006. World reference base for soil resources 2006. World Soil Resources Reports No. 103. FAO, Rome.
• Kieliszewska-Rokicka B. 2001. Enzymy glebowe i ich znaczenie w badaniach aktywności mikrobiologicznej gleby, w: Drobnoustroje środowiska glebowego. Dahm H., Pokojska-Burdziej A. (Red.), UMK Toruń: 37-47.
• Kurek E. 2002. Związki przyczynowo-skutkowe aktywności mikrobiologicznej i zakwaszenia gleb. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 482: 307-316.
• Ladd N., Butler J.H.A. 1972. Short-term assays of soil proteolytic enzyme activities using proteins and dipeptide derivatives as substrates. Soil Biol. Biochem. 4: 19-30.
• Licznar M., Licznar S.E. 2001. Waloryzacja właściwości poziomów orno-próchnicznych gleb kształtowanych w rzeźbie zboczy obszarów lessowych. Folia Univ. Agric. Stetin. 217(87): 129-134.
• Marcinek J., Bednarek R., Komisarek J., Mocek A., Piaścik H., Skiba S. 2008. Systematyka gleb Polski. Wersja pierwsza wydania 5. Wyd. UP w Poznaniu.
• Paluszek J. 2004. Wpływ erozji wodnej na chemiczne właściwości gleb płowych. Rocz. Glebozn. 55(4): 103-113.
• Pennington P.P., Ellis R.C. 1993. Autotrophic and heterotrophic nitrification in acid forest and native grassland soils. Soil Biol. Biochem. 25: 1399-1408.
• Pietrzak M. 1998. Syntezy krajobrazowe - założenia, problemy, zastosowania. Bogucki Wyd. Nauk., Poznań: 168 ss.
• Priha O., Smolander A. 1995. Nitrification, denitrification and microbial biomass N in Soil from two N-fertilized and limed Norway spruce forests. Soil Biol. Biochem. 27: 305-310.
• Priha O., Hallantie T., Smolander A. 1999. Comparing microbial biomass, denitrification enzyme activity and numbers of nitrifiers in the rhizospheres of Pinus sylvestris. Picea abies and Betula pendula seedlings with microscale methods. Fertility of Soils, Springer-Verlag.
• Rudebeck A., Persson T. 1998. Nitrification in organic and mineral soil layers in coniferous forests in response to acidity. Environm. Poll. 102: 377-383.
• Russel S., Wyczółkowski A.I., Bieganowski A. (Red.) 2006. Selected methodological aspects of soil enzyme activity tests. Institute of Agrophysics, Lublin, ISBN 83-89969-70-X: 74 ss.
• Tabatabai M.A., Bremner J.M. 1969. Use of p-nitrophenyl phosphate for assay of soil phosphatase activity. Soil Biol. Biochem. 1: 301-307.
• Thalmann A. 1968. Zur Methodik derestimmung der Dehydrogenase aktivit in Boden mittels Triphenyltetrazoliumchlorid (TTC). Landwirtsch. Forsch. 21: 249-258.
• Zantua M.I., Bremner J.M. 1975. Comparison of methods of assaying urease activity in soils. Soil Biol. Biochem. 7: 291-295.