Całkowita zawartość oraz fitodostępność Zn, Cu, Mn, Fe w wybranych glebach uprawnych Pojezierza Gnieźnieńskiego

• Autorzy: Dabkowska-Naskret H. , Rozanski S.

Warianty tytułu

EN

Total content and fitoavailability of Zn, Cu, Mn and Fe in selected arable soils of Gniezno lake district

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Gleba jako główne źródło makro i mikroelementów dla roślin wpływa na ich wzrost i rozwój, a przez to na wysokość i jakość plonu. Szczególnie istotne wydaje się określenie dostępności mikropierwiastków dla roślin oraz poznanie zarówno potencjalnych niedoborów, jak również zagrożeń wynikających z nadmiernej ich mobilności. Celem niniejszej pracy było oznaczenie całkowitej zawartości Zn, Cu, Mn i Fe i ich form fitodostępnych w wybranych glebach uprawnych Pojezierza Gnieźnieńskiego. W próbkach oznaczono właściwości fizyko-chemiczne i zawartość całkowitą metali oraz form ekstrahowanych roztworem DTPA. Zawartość całkowita Zn, Cu i Fe w badanych glebach kształtowała się na poziomie tła geochemicznego, a Mn w niewielkim stopniu je przewyższała, co pozwala zaklasyfikować te gleby do gleb niezanieczyszczonych tymi metalami. Zawartość DTPA-ekstrahowanych form metali była niska, co generalnie gwarantuje uzyskanie plonów o wysokiej jakości, a tylko w niektórych przypadkach może stanowić o deficycie tych pierwiastków dla roślin. Zawartość całkowita badanych metali była głównie uzależniona od składu granulometrycznego oraz zawartości materii organicznej, co potwierdziły wyniki analizy statystycznej.

EN

Soil as the main source of micro and macro elements for plants, causes their growth and ontogenesis, and finally the amount and quality of crops. It seems especially significant to define availability of elements for plants and determine their potential deficiency as well as the risk resulting from excessive mobility of elements. The aim of this work was to determine the total content of Zn Cu, Mn and Fe and their fitoavailable forms in selected arable soils of Gnieźnieńskie Lake District. In the analysed samples the physico-chemical properties and the total content of metals and their DTPA extractable forms were determined. The total content of Zn, Cu and Fe in the analysed soils was at the level of geochemical background. Mn slightly exceeded the background value. On the basis of the results all soils were classified as uncontaminated by these metals. The content of DTPA extracted forms of metals was low which generally guarantees high quality crops, and rarely testifies to the deficit of these elements for plants. The total content of the analysed metals generally dependent on the texture and the content of organic matter, as proved by the results of statistical analysis.

Słowa kluczowe

PL

cynk; mangan; miedz; Pojezierze Gnieznienskie; dostepnosc pierwiastkow; gleby; sklad granulometryczny; wlasciwosci fizykochemiczne; zasobnosc gleb; zawartosc manganu; zawartosc materii organicznej; zawartosc miedzi; zawartosc zelaza; zelazo

EN

zinc; manganese; copper; Gniezno Lakeland; element availability; soil; granulometric composition; physicochemical property; soil fertility; manganese content; organic matter content; copper content; iron content; iron

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2009
• Tom: 541
• Numer: 1
• Opis fizyczny: s.97-104,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Dabkowska-Naskret H.

• Katedra Gleboznawstwa i Ochrony, Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy im.J.J.Śniadeckich w Bydgoszczy, ul. Bernardyńska6, 85-029 Bydgoszcz

autor

Rozanski S.

Bibliografia

• Adriano D. 1986. Trace elements in the terrestrial environments. Springer Verlag. New York: 554-558.
• Alloway B. 1997. Heavy metals in soils. Blackie Accademic., London: 240-241.
• Crock J.G., Severson R. 1987. Four reference soil and rock samples for measuring element availability in the western energy regions. Geochemical Survey Circular: 841.
• Czarnowska K. 1996. Ogólna zawartość metali ciężkich w skałach macierzystych jako tło geochemiczne gleb. Rocz. Glebozn. 47 Supl.: 43-50.
• Czarnowska K., Gworek B. 1987. Metale ciężkie w niektórych glebach środkowej i północnej Polski. Rocz. Glebozn. 38(3): 41-57.
• Czekała J., Jakubus M. 2000. Występowanie miedzi, cynku i manganu w glebach uprawnych. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 471: 219-228.
• Gworek B., Jeske K. 1996. Pierwiastki śladowe i żelazo w glebach uprawnych wytworzonych z utworów glacjalnych. Rocz. Glebozn. 47 Supl.: 51-63.
• Dąbkowska-Naskręt H., Jaworska H. 2005. Mangan oraz jego formy i dystrybucja w glebach uprawnych regionu Kujawsko-Pomorskiego, w: Obieg pierwiastków w przyrodzie. Gworek B. (Red.), Instytut Ochrony Środowiska, Warszawa, Monografia 3: 68-73.
• Dąbkowska-Naskręt H., Jaworska H., Kobierski M. 2000. Zawartość form całkowitych i dostępnych dla roślin mikroelementów w wybranych podtypach czarnych ziem kujawskich. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 471: 237-243.
• Kabata-Pendias A., Motowicka-Terelak T., Piotrowska M., Terelak H., Witek T. 1993. Ocena stopnia zanieczyszczenia gleb i roślin metalami ciężkimi i siarką. IUNG, Puławy, Seria P53: 7-10.
• Kabata-Pendias A., Pendias H. 1999. Biogeochemia pierwiastków śladowych. PWN Warszawa: 318-335.
• Lindsay W. 1991. Inorganic equlibria affecting micronutrients in soil, w: Micronutrients in Agriculture. Mortverdt J., Cox F., Shuman L., Welch R. (Red.) Soil Sci. Soc. Am. Madison.Wl: 89-112.
• Lindsay W., Norvell W. 1978. Development of a DTPA soil test for zinc, iron, manganese, copper. Soil Sci. Soc. Am. J. 42: 421-428.
• Marcinek J., Kaźmierowski C., Komisarek J. 1998. Rozmieszczenie gleb i zróżnicowanie ich właściwości w katenie falistej moreny dennej Pojezierza Poznańskiego. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 460: 53-73.
• McBride M. 1981. Forms and distribution of copper in solid and solution phases of soils. W: Copper in soils and plants. Loneregan J. (Red.), Academic Press, Sydney: 25-45.
• Różański S. 2006. Profile distribution of zinc and copper in soils of different genesis of Poludniowobaltyckie Lakeside, Poland. Mengen und Spurenelemente 23: 210-215.
• Sims J., Johnson G. 1991. Micronutrient soil tests, w: Micronutrients in Agriculture Mortverdt J., Cox F., Shuman L., Welch R. (Red.), Soil Sci. Soc. Am. Madison.Wl. 427-476.