Analiza gospodarki wodnej zbiornika Słup na rzece Nysie Szalonej

• Autorzy: Wiatkowski M. , Rosik-Dulewska C. , Jesionek B.

Warianty tytułu

EN

Analisis of water management of the Słup reservoir on the Nysa Szalona river

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Praca dotyczy zbiornika Słup, którego głównymi funkcjami są: wyrównanie odpływów ze zlewni rzeki Nysy Szalonej w celu zagwarantowania odpowiedniej ilości wody na ujęciu z rzeki Kaczawy w Przybkowie oraz ochrona przeciwpowodziowa doliny rzeki Nysy Szalonej i rzeki Kaczawy (w szczególności ochrona miasta Legnica). Administratorem zbiornika Słup jest Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu. W pracy wykonano analizę przepływów rzeki Nysy Szalonej powyżej i poniżej zbiornika Słup, analizę poziomów i pojemności wody w zbiorniku oraz charakterystykę jakości wód z terenu zbiornika. W pracy stwierdzono, że gospodarkę wodą na zbiorniku należy rozpatrywać zarówno w okresie powodziowym, normalnej eksploatacji zbiornika i w okresach niżówkowych. W okresie 2005-2007 średnia rzędnej piętrzenia wody i średnia objętość wody retencjonowanej w zbiorniku były niższe od przyjętych w Instrukcji gospodarowania wodą. Amplituda wahań lustra wody w zbiorniku Słup w analizowanym okresie wyniosła 4,33 m, a średni czas retencji wody - 226,8 dni, średni dopływ wody wyniósł 2,495 m3∙s-1, a odpływ 2,469 m3∙s-1. Oznacza to, że zbiornik w znacznym stopniu wyrównywał przepływy Nysy Szalonej. Stwierdzono, że między objętością wody odpływającej ze zbiornika a objętością wody dopływającej do zbiornika istnieje wysoka zależność współczynnika korelacji rxv = 0,69. Zależność ta jest istotna statystycznie dla poziomu istotności wynoszącego p < 0,05. Zaobserwowano zmieniające się wartości wskaźników fizyczno-chemicznych wody dopływającej i odpływającej oraz wody zbiornika. Mniejszej średniej w większości przypadków odpowiadała większa zmienność wyników, czyli większe wartości odchylenia standardowego. Woda odpływająca ze zbiornika (O_zb) w porównaniu z wodą dopływającą do zbiornika (D_zb) charakteryzowała się mniejszymi wartościami dla większości wskaźników jakości wody. Wyjątek stanowił amoniak.

EN

The research concerns the Słup reservoir, which main functions are: adjusting the outflow from the Nysa Szalona drainage area in order to guarantee an appropriate level of water intake from the Kaczawa river in Przybkowie as well as flood protection of the Nysa Szalona and Kaczawa valley (in particular protection of Legnica city). Regional Board of Water Management in Wrocław is responsible for the Słup reservoir. The research includes: the analysis of the Nysa Szalona water flow, which was carried out above and below the Słup reservoir, as well as the analyses of water level and capacity in the reservoir and water quality profile from the reservoir. The analyses showed that water management on the reservoir has to be taken into consideration during three periods: flood, normal reservoir exploitation, and during low-flow period. Between 2005-2007 the average ordinate of water lifting and the average capacity of the retented water in the reservoir were lower than those included in the water management instructions. Fluctuation amplitude of water level in the Słup reservoir during the analysed period was 4.33 m and the average time of water retention was 226.8 days, the average inflow of water was 2.495 m3∙s-1 and outflow 2.469 m3∙s-1. It means that the container, to a large extent, was levelling the flows of the Nysa Szalona river. It was found that there is a high correlation rxy = 0.69 between the outflowing water and the capacity of inflowing water. This relation is statistically significant at the significance p < 0.05. A changing values of physical-mathematical indicators of inflowing and outflowing water as well as water in the reservoir were observed. In most cases the smaller average corresponds with higher fluctuation of results, which means higher than standardized values of deviation. The outflowing water from the reservoir (O_zb) in comparison to water inflowing to the reservoir (D_zb) was characterized by smaller values of most water quality indicators, with the exception of ammonia.

Słowa kluczowe

PL

gospodarka wodna; jakosc wody; monitoring hydrologiczny; retencja wodna; rzeka Nysa Szalona; rzeki; warunki meteorologiczne; zbiornik zaporowy Slup; zbiorniki wodne; zbiorniki zaporowe

EN

water management; water quality; hydrological monitoring; water retention; Nysa Szalona River; river; meteorological condition; Slup Dam Reservoir; water reservoir; dam reservoir

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2009
• Tom: 540
• Opis fizyczny: s.117-127,rys.,tab.,wykr.,bibliogr.

Twórcy

autor

Wiatkowski M.

• Katedra Ochrony Powierzchni Ziemi, Uniwersytet Opolski, ul.Oleska 22, 45-052 Opole

autor

Rosik-Dulewska C.

autor

Jesionek B.

Bibliografia

• Ciepielowski A. 1999. Podstawy gospodarowania wodą. Wyd. SGGW Warszawa: 326 ss.
• Czamara W., Rosik-Dulewska Cz., Wiatkowski M., Frycz K. 2008. Rola zbiornika Racibórz w ochronie przeciwpowodziowej doliny Odry, w: Zarządzanie kryzysowe - ochrona przed powodzią (zagadnienia naukowe). Praca zbiorowa pod red. W. Czamary, A. Dubickiego, M. Wiatkowskiego, Wyd. Uniwersytet Opolski, Opole: 173-188.
• Dziewoński Z. 1973. Rolnicze zbiorniki retencyjne. PWN Warszawa: 343 ss.
• Grela J., Stochliński T. 2002. Analiza pracy zbiorników retencyjnych w dorzeczu górnej Wisły w czasie lipcowej powodzi 2001 r. Gospodarka Wodna 2: 74-78.
• Instrukcja 2001. Instrukcja eksploatacji i gospodarki wodnej zbiornika retencyjnego Słup. Maszynopis, Hydroprojekt Spółka z o.o. Wrocław: 94 ss.
• Kosierb R., Jesionek B. 2005. Efektywność pracy zbiornika retencyjnego Słup na rzece Nysie Szalonej w okresach wezbrań powodziowych oraz przepływów niżówkowych. Sy,p. Ogóln. Hydrotechnika VII, Katowice: 251-262.
• Lambor J. 1959. Gospodarka Wodna. PWN Łódź-Warszawa: 344 ss.
• Materiały RZGW we Wrocławiu w zakresie gospodarki wodnej na zbiorniku Słup.
• Mioduszewski W., Łoś M.J. 2002. Mała retencja w systemie ochrony przeciwpowodziowej kraju. Gospodarka Wodna 2: 68-73.
• Mioduszewski W. 2006. Influence of small water reservoirs on groundwater level. Teka Kom. Ochr. Kszt. Śród. Przyr. 3: 136-140.
• Nyc K., Pokładek R. 2004. Rola małej retencji w kształtowaniu ilości i jakości wód. Zesz. Nauk. AR we Wrocławiu, Inżynieria Środowiska XIII(502): 343-352.
• Ocena stanu technicznego zbiornika retencyjnego w Słupie. A. Dubel, T. Molski, A. Pawłowski, J. Dąbrowska, AR we Wrocławiu, 2006.
• Protokół przeglądu okresowego - komisyjnego zbiornika Słup z 2009 r. Materiały RZGW Wrocław.
• Pływaczyk L., Olszewska B., Łyczko W., Klaus R. 2007. Oddziaływanie stopnia wodnego na Odrze w Brzegu Dolnym na koryto rzeki i warunki wodne w dolinie. Wiadomości Melioracyjne i Łąkarskie 3: 106-114.
• Rozporządzenie MŚ. 2006. Z 17 sierpnia 2006 r. w sprawie zakresu instrukcji gospodarowania wodą. Dz. U. Nr 150, poz. 1087.
• Sieber H.U. 2003. Talsperren als multifunktionale Anlagen. WWT 12: 17-21.
• Wiatkowski M., Kasperek R. 2008. Gospodarka wodna i eksploatacja małego zbiornika wodnego „Adymacz” na rzece Prószkowski Potok. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 528: 457-466.
• WIOŚ we Wrocławiu, Delegatura Legnicy. Wyniki badań jakości wody rzeki Nysy Szalonej i zbiornika Słup.