Efektywność energetyczna zróżnicowanych technologii produkcji pszenicy ozimej w zależności od następstwa roślin

• Autorzy: Kwiatkowski C. , Harasim E.

Warianty tytułu

EN

Energy effectiveness of different technologies of winter wheat production depending on the crop sequence system

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Doświadczenie polowe z uprawą pszenicy ozimej prowadzono w latach 2002-2005 w warunkach gleb brunatnych środkowej Lubelszczyzny. W badaniach uwzględniono dwa systemy następstwa roślin (monokulturę i płodozmian). Drugi czynnik stanowiła technologia produkcji (intensywna i oszczędna). Intensywna technologia polegała na stosowaniu pełnej zalecanej dawki nawozów mineralnych NPK oraz herbicydów, fungicydu, insektycydu i antywylegacza. Oszczędna technologia sprowadzała się do zmniejszonego o połowę nawożenia mineralnego oraz aplikacji 1/2 dawki herbicydów i fungicydu. Określano wpływ powyższych czynników na plonowanie pszenicy ozimej i efektywność energetyczną produkcji. Eksperyment dowiódł, że 4-letnia monokultura pszenicy ozimej powodowała istotny spadek produkcyjności (o 14%) w porównaniu z płodozmianem. Podobny regres plonów obserwowano w wyniku zastosowania oszczędnej technologii. Stwierdzono również, że intensywna technologia oraz płodozmian miały pozytywne oddziaływanie na plonowanie zboża, ale powodowały pogorszenie wskaźnika efektywności energetycznej. Wynikało to z większego zużycia nawozów mineralnych oraz środków ochrony roślin. Najlepsze efekty energetyczne gwarantowała uprawa pszenicy ozimej w płodozmianie z zastosowaniem oszczędnej technologii.

EN

The field experiment with winter wheat cultivation was conducted from 2002 to 2005 on the brown soil (cambisol) in the central part of the Lublin region. The experiment included two systems of crop sequence (monoculture and crop rotation). Other factors were the production technology (intensive and economical). The intensive technology consisted in the use of full recommended dose of NPK mineral fertilizers and herbicides, fungicides, insecticides and retardants. The economical technology was limited to mineral fertilizing half decreased as well as to the application of half dose of herbicides and fungicides. The influence of the above factors on the yielding of winter wheat and energy effectiveness of production was determined. The experiment proved that 4-year monoculture of winter wheat causes a considerable decrease of productivity (14%) as compared with crop rotation. Similar regression of crops was observed as a result of economical technology. It was also found that the intensive technology as well as crop rotation had a positive influence on the cereal yielding, but caused the deterioration of energy effectiveness index. It resulted from a higher consumption of fertilizers and pesticides. The best energy effects were obtained from winter wheat cultivation in crop rotation where economical production technology was used.

Słowa kluczowe

PL

efektywnosc energetyczna; gleby brunatne; Lubelszczyzna; monokultury; naklady energetyczne; nastepstwo roslin; plodozmian; plonowanie; pszenica ozima; technologia produkcji; uprawa intensywna; uprawa oszczedna; warunki glebowe

EN

energetic efficiency; brown soil; Lublin region; monoculture; energy input; plant succession; crop rotation; yielding; winter wheat; production technology; intensive cultivation; plant cultivation; soil condition

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2009
• Tom: 542
• Numer: 1
• Opis fizyczny: s.313-321,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Kwiatkowski C.

• Katedra Ogólnej Uprawy Roli i Roślin, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul.Akademicka 13, 20-950 Lublin

autor

Harasim E.

Bibliografia

• Adamiak E. 2007. Struktura zachwaszczenia i produktywność wybranych agrocenoz zbóż ozimych i jarych w zależności od systemu następstwa roślin i ochrony łanu. Rozprawy i Monografie, 129, Wyd. UWM w Olsztynie: 146 ss.
• Anuszewski R. 1987. Metoda oceny energochłonności produktów rolniczych. Zag. Ekon. Rol. 4: 16-26.
• Deryło S. 1997. Wpływ wieloletnich zmianowań zbożowych na plonowanie i zachwaszczenie pszenicy ozimej. Acta Acad. Agricult. Tech. Olst., Agricultura 64: 215-219.
• Dopka D. 2004. Efektywność energetyczna zróżnicowanej uprawy przedsiewnej na przykładzie pszenżyta ozimego. Annales UMCS, Sec. E 59(4): 71-77.
• Gromadzki J. 2007. Katalog - cennik ciągników rolniczych i maszyn rolniczych. PIMR Poznań: 127 ss.
• Harasim A. 1997. Możliwości kompensacji ujemnego wpływu stanowiska na plonowanie i efektywność produkcji pszenicy ozimej. I. Plon ziarna i jego związki z niektórymi czynnikami. Pam. Puławski 109: 19-33.
• Harasim A. 1999. Organizacyjno-ekonomiczne aspekty zwiększania udziału zbóż w strukturze zasiewów. Pam. Puławski 114: 143-150.
• Harasim A. 2002. Kompleksowa ocena płodozmianów z różnym udziałem roślin zbożowych i okopowych. IUNG Puławy, Monografie i Rozprawy Naukowe 1: 89 ss.
• Harasim A. 2003. Technologia jako czynnik kształtujący wykorzystanie potencjału produkcyjnego rolnictwa. Pam. Puławski 114: 33-39.
• Harasim A. 2006. Przewodnik ekonomiczno-rolniczy w zarysie. IUNG-PIB, Puławy: 171 ss.
• Harasim A., Noworolnik K. 1998. Wpływ zróżnicowanego poziomu nawożenia mineralnego i ochrony roślin na efektywność produkcji jęczmienia jarego. Pam. Puławski 112: 67-73.
• Harasim A., Bujak K., Frant M. 2007. Wpływ uproszczeń w uprawie roli i poziomu nawożenia mineralnego na efektywność energetyczną produkcji roślinnej w płodozmianie 4-polowym. Fragm. Agron. 1: 64-71.
• Kapeluszny J. 2002. Zachwaszczenie łanu zbóż jarych w warunkach zróżnicowanej gęstości siewu i oszczędnego stosowania herbicydów. Prog. Plant Protect./Post. Ochr. Rośl. 45(2): 483-485.
• Kuś J., Krasowicz S., Harasim A. 1992. Studia nad możliwością zwiększenia udziału zbóż w strukturze zasiewów. VI. Efektywność energetyczna. Pam. Puławski 101: 187-200.
• Kwiatkowski C., Kubecki J. 2006a. Jakość ziarna odmian pszenicy ozimej w zależności od poziomu chemizacji zasiewów. Prog. Plant Protect./Post. Ochr. Rośl. 46(2): 41-43.
• Kwiatkowski C., Wesołowski M., Harasim E., Kubecki J. 2006b. Plon i jakość ziarna odmian pszenicy ozimej w zależności od poziomu agrotechniki. Pam. Puławski 142: 277-286.
• Nasalski Z., Sadowski T., Stępień A. 2004. Produkcyjna, ekonomiczna i energetyczna efektywność produkcji jęczmienia ozimego przy różnych poziomach nawożenia azotem. Acta Sci. Pol., Agricultura 3(1): 83-90.
• Praca Zbiorowa 1999. Katalog norm i normatywów. SGGW Warszawa: 258 ss.
• Urbanowski S. 1991. Plonowanie zbóż w zmianowaniach i monokulturze, w: Synteza i perspektywa nauki o płodozmianach. Wyd. ATR, Olsztyn - VSZ Brno, cz. III: 206-211.
• Wesołowski M. 1993. Wybrane elementy struktury łanu i plonu niektórych odmian pszenicy ozimej uprawianej w płodozmianie i monokulturze. Fragm. Agron. 4: 29-30.
• Wesołowski M., Kwiatkowski C., Harasim E. 2005. Wpływ zmniejszonych dawek niektórych herbicydów na plonowanie i zachwaszczenie pszenicy ozimej. Prog. Plant Protect./Post. Ochr. Rośl. 45(2): 1194-1196.
• Wielicki W. 1989. Analiza efektywności energetycznej w rolnictwie. Post. Nauk Rol. 1: 69-86.
• Zawiślak K., Sadowski T. 1992. The tolerance of cereals to continuous cultivation. Acta Acad. Agricult. Tech. Olst., Agricultura 55: 137-147.