Kształtowanie się stosunków wodnych w glebie torfowo-murszowej w warunkach regulowanego odpływu

• Autorzy: Labedzki L. , Smarzynska K.

Warianty tytułu

EN

Forming water conditions in the peat-moorsh soil with the controlled outflow

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Na podstawie 6-letnich badań lizymetrycznych, prowadzonych w latach 2002-2008 na glebie torfowo-murszowej, poddano ocenie wpływ stosowania regulowanego odpływu wody i głębokości lustra wody gruntowej na wiosnę na kształtowanie się uwilgotnienia gleby i głębokość lustra wody gruntowej w okresie wegetacji w dolinowym siedlisku łąkowym. Stwierdzono korzystny wpływ hamowania odpływu wody z siedliska na wiosnę na przebieg wilgotności gleby i głębokości wody gruntowej w okresie wegetacyjnym. Kontrolowana głębokość wody gruntowej na wiosnę w glebie MtIIbc użytkowanej łąkowo, uzyskiwana metoda regulowanego odpływu, ma istotny wpływ na przebieg w okresie wegetacji głębokości wody gruntowej i wilgotności korzeniowej warstwy gleby opisanej wskaźnikiem pF. Brak jest podstaw do twierdzenia o istotnym wpływie wiosennej głębokości wody gruntowej na ewapotranspirację łąki i plon siana. W warunkach klimatycznych Polski środkowej niegłębokie wiosenne obniżenie lustra wody gruntowej związane z hamowaniem odpływu wód roztopowych, spowalnia spadek lustra wody gruntowej w dolinie rzecznej oraz spadek wilgotności gleb organicznych w czasie trwania okresu wegetacyjnego. Przeciwdziała się w ten sposób przesuszeniu tych gleb i skraca czas trwania suszy glebowej. Uzyskane wyniki mogą być przydatne przy opracowaniu operacyjnych działań eksploatacyjnych w warunkach możliwości stosowania hamowanego odpływu w systemach melioracyjnych, mających na celu efektywne wykorzystanie retencji wodnej gleb łąkowych, ograniczenie czasów trwania suszy glebowej oraz przeciwdziałanie degradacji tych gleb w wyniku przesuszenia.

EN

Lysimeter investigations carried out in 2002-2008 showed the positive effect of controlled outflow and groundwater lowering in spring on shaping soil moisture and groundwater table depths in the valley meadow sites. The results show that controlling groundwater table depth in the meadow sites with organic soils in the river valley with the method of controlled outflow has a significant effect on the course of groundwater table depth and soil moisture in the vegetaton season. Under climatic conditions of central Poland, not too deep lowering of the groundwater table in spring as a result of controlled outflow, makes slower decrease of groundwater level and organic soil moisture, preserving organic matter and maintaining high level of moisture in the soil hydrogenic sites. The results of the study can be useful for the implementation of controlled outflow as an effective method of operation of the drainage-irrigation systems. Positive effects of controlled outflow consist in effective use of soil water reserves, limiting soil droughts and counteracting peat soil degradation due to drought.

Słowa kluczowe

PL

gleby torfowo-murszowe; stosunki wodne; odplyw regulowany; wody gruntowe; zwierciadlo wody gruntowej; wilgotnosc gleby; ewapotranspiracja; laki dwukosne; plony; systemy melioracyjne

EN

peat-muck soil; water relation; controlled outflow; ground water; groundwater table; soil moisture; evapotranspiration; hay meadow; yield; melioration system

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2010
• Tom: 548
• Numer: 2
• Opis fizyczny: s.359-370,tab.,wykr.,bibliogr.

Twórcy

autor

Labedzki L.

• Wielkopolsko-Pomorski Ośrodek Badawczy, Instytut Technologiczno-Przyrodniczy, ul.Glinki 60, 85-174 Bydgoszcz

autor

Smarzynska K.

Bibliografia

• Brandyk T. 1991. Nawodnienia podsiąkowe użytków zielonych oparte na zatrzymaniu wody z małych zlewni, w: Postęp w projektowaniu i eksploatacji systemów nawodnień podsiąkowych. Mat. Konf. Brok 11-13.09.1991, Warszawa, Wydaw. SGGW: 10-19.
• Chrzanowski S. 1998. Niedobory wodne łąki na glebie torfowo-murszowej w warunkach regulowanego odpływu na torfowisku Łokieć. Wiad. IMUZ 19(3): 61-81.
• Chrzanowski S. 2000. Gospodarka zapasami wody użytecznej gleb torfowo- murszowych siedlisk potencjalnie posusznych w warunkach topogenicznego zasilania. Falenty: IMUZ Rozpr. dokt. maszyn.: 132 ss.
• Chrzanowski S., Kaca E., Szuniewicz J. 1994. Retencyjność torfowiska i jej wykorzystanie w systemie nawodnień podsiąkowych. Zesz. Nauk AR Wrocław 246: 33-41.
• Kaca E., Łabędzki L., Chrzanowski S., Czaplak I., Kasperska-Wołowicz W. 2003. Gospodarowanie zapasami wody użytecznej gleb torfowo-murszowych w warunkach regulowanego odpływu w różnych regionach agroklimatycznych Polski. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. Rozp. Nauk. i Monografie 9: 118 ss.
• Nyc K., Pokładek R. 1997. Regulowany odpływ - elementem wzbogacania retencji gruntowej i odnowy środowiska rolniczego, w: Przyrodnicze i techniczne problemy ochrony rolniczego. Mater. Ogólnop. Konf. Nauk. Poznań, 4-5.09.1997: 261-268.
• Nyc K., Pokładek R. 2001a. Ekologiczne skutki gospodarowania wodą na użytkach rolnych przez regulowanie jej odpływu. Prz. Nauk. Wydz. Inż. Kształ. Śród. SGGW 22: 177-186.
• Nyc K., Pokładek R. 2001b. Rola opadu w zmniejszaniu deficytu wody w warunkach regulowanego odpływu. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie 1(2): 63-76.
• Nyc K., Pokładek R., Czarnecki A. 1998. Efekty stosowania regulowanego odpływu w ciekach melioracyjnych. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 458: 249-262.
• Okruszko H. 1992. Siedliska hydrogeniczne, ich specyfika i zróżnicowanie, w: Hydrogeniczne siedliska wilgotnościowe. Bibl. Wiad. IMUZ 79: 5-14.
• Smarzyńska K., Łabędzki L. 2007. Controlled outflow from agriculturally used peatlands In the Noteć river valley and its effect on water status of peatlands, w: Wetlands: monitoring, modelling and management. Okruszko T., Maltby E., Szatyłowicz J., Świątek D., Kotowski W. (Red.). Taylor&Francis The Netherlands/A.A. Balkema Publisher: 301-106.
• Szuniewicz J., Chrzanowski S. 1993. Stosunki wodne na torfowisku Łokieć w warunkach regulowanego odpływu, w: Problemy gospodarowania wodą w świetle suszy 1992 roku. Mater. Semin. IMUZ 33: 127-142.
• Szuniewicz J., Churska C., Churski T. 1992. Potencjalnie hydrogeniczne siedliska wilgotnościowe i ich zróżnicowanie pod względem dyspozycyjnym zapasów wody użytecznej, w: Hydrogeniczne siedliska wilgotnościowe. Bibl. Wiad. IMUZ 79: 69-93.