Ocena zmian czynników abiotycznych w Puszczy Białowieskiej

• Autorzy: Malzahn E. , Chomutowska H.

Warianty tytułu

EN

Assessment of changes of abiotic factors in the Białowieża Forest

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Puszcza Białowieska coraz częściej staje się miejscem zmian czynników abiotycznych, wpływających negatywnie na środowisko leśne. Warunki klimatyczne na przestrzeni ostatnich lat wykazują znaczne zmiany temperatury powietrza i opadów atmosferycznych. Podwyższenie się średniej temperatury powietrza i obniżenie sumy opadów atmosferycznych wpływa zarówno na warunki wodne Puszczy, jak i stabilność siedlisk. Puszcza Białowieska znajduje się też w strefie zagrożeń zanieczyszczeniami powietrza ze źródeł lokalnych i dalekiego zasięgu. Poziom depozycji zanieczyszczeń nie przekracza wartości dopuszczalnych dla lasu, jednak utrzymuje się wysoki poziom depozycji mokrej azotu, wpływającej na eutrofizację siedlisk bagiennych. Na stan czystości wód powierzchniowych na obszarze Puszczy w 2008 roku (oczka wodne, rzeka Leśna i jej dopływy), dotychczas czystych, wpływają nie tylko spływy powierzchniowe z przyległych do Puszczy terenów rolniczych, przemysłowych czy komunalnych, ale również zanieczyszczenia powietrza. Badania bioindykacyjne z wykorzystaniem mchu rokietnika pospolitego (Pleurozium schreberi) wykazały zmniejszającą się istotnie kumulację metali ciężkich przez środowisko leśne. Analiza uzyskanych wyników wykazała małe skażenia środowiska leśnego Puszczy, z niewielkimi wahaniami niektórych czynników biogennych w wodach (azotany, fosforany). Jednakże obserwowany spadek poziomu wód w miesiącach letnich (sierpień-wrzesień), powinien być powodem podjęcia długoletnich badań stanu czystości wód powierzchniowych i zachodzących zmian w tym unikatowym kompleksie leśnym.

EN

Białowieża Forest more and more often is a site of abiotic factors changes negatively affecting environment. In the recent years weather conditions show considerable changes in air temperature and the sum of precipitations. The increase of the mean air temperature and decrease of the sum of precipitation affect both water conditions in the forest and the stability of habitats. Białowieża Forest is located in the zone of threats with air pollution by both the local sources as well as the far away ones. The level of pollution deposition does not exceed the values accepted for the forest, however, the wet deposition of nitrogen affecting the eutrophication of the bog habitats stays on the high level. The state of cleanliness of the surface waters in the forest area (small ponds, the Leśna river and its tributaries), which so far were clean, is affected not only by the surface runoff from the neighbouring agricultural, industrial or urban areas but also by air contamination. The bioindicative investigations with the use of the moss Pleurozium schreberi showed the significantly decreasing cumulation of heavy metals by the forest environment. Analysis of the obtained results showed a low environmental contamination of the forest with slight oscillations of some biogenic factors in the waters (nitrates, phosphates). However the observed fall of the water level in summer (August-September) should give assumpt for inaqurating long lasting investigations on the state of cleanliness of the surface waters and changes taking place in this unique forest complex.

Słowa kluczowe

PL

badania hydrochemiczne; bioindykacja; czynniki abiotyczne; czynniki antropogeniczne; monitoring biologiczny; Puszcza Bialowieska; srodowisko lesne; warunki klimatyczne; warunki termiczne; warunki wilgotnosciowe; zanieczyszczenia srodowiska

EN

hydrochemical research; bioindication; abiotic factor; anthropogenic factor; biological monitoring; Bialowieza Forest; forest environment; climate condition; thermal condition; moisture condition; environment pollution

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2009
• Tom: 540
• Opis fizyczny: s.247-258,tab.,wykr.,bibliogr.

Twórcy

autor

Malzahn E.

• Zakład Lasów Naturalnych, Instytut Badawczy Leśnictwa, ul.Park Dyrekcyjny 6, 17-230 Białowieża

autor

Chomutowska H.

Bibliografia

• Berg T., Steinnes E. 1997. Use of mosses (Hylocomium splendens and Pleurozium schreberi) as biomonitors of heavy metal deposition: from relative to absolute deposition values. Environ. Pollut. 98(1): 61-71.
• Chomutowska H. 2008. Ocena zmian pierwiastków biogennych w wybranych oczkach wodnych Puszczy Białowieskiej. Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych, 35/36: 246-253.
• De Vries W., Klapp J.M., Erisman J.W. 2000. Effects of environmental stress on forest crown condition in Europe. Part I. Hypotheses and approach to the study. Water, Air 119: 317-333.
• Grodzińska K., Frontasyeva M., Szarek-Łukaszewska G., Klich M., Kucharska-Fabiś A., Gundorina S., Ostrovnaya T.M. 2003. Trace element contamination in industrial regions of Poland studied by moss monitoring. Evironmental and Assessment 87: 255-270.
• Malzahn E. 1999. Ocena zagrożeń i zanieczyszczenia środowiska leśnego Puszczy Białowieskiej. Prace Inst. Bad. Leśn. 885: 1-177.
• Malzahn E. 2004. Kierunek zmian poziomu zanieczyszczeń powietrza i czynników klimatycznych w Puszczy Białowieskiej. Leśne Prace Badawcze 1: 55-85.
• Pierzgalski E., Boczoń A., Tyszka J. 2002. Zmienność opadów i położenia wód gruntowych w Białowieskim Parku Narodowym. Kosmos 51(4): 415-425.
• Praca Zbiorowa 2001. Fizykochemiczne metody kontroli zanieczyszczeń środowiska. WNT Warszawa: 464 ss.
• Praca Zbiorowa 2002. Ocena jakości wód rzeki Leśnej Prawej w latach 1997-2000. WIOŚ Białystok: 3-33.
• Seljaninow G.P. 1966. Agroklimatičeskaja karta mira. Leningrad: 1-97.