Identyfikacja i hierarchizacja atrybutów oceny hydromorfologicznej na potrzeby monitoringu stanu ekologicznego rzek

• Autorzy: Lejcus I. , Adynkiewicz-Piragas M.

Warianty tytułu

EN

Identification and hierarchy of the attributes of hydromorphological assessment for monitoring ecological state of rivers

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zgodnie z Ramową Dyrektywą Wodną (RDW) i Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 r. (Dz.U. Nr 162 poz. 1008) stan ekologiczny jednolitych części wód powierzchniowych w ciekach naturalnych klasyfikuje się na podstawie wyników oceny elementów fizykochemicznych, biologicznych i hydromorfologicznych. Ocena stanu hydromorfologicznego jest elementem wspierającym ocenę biologiczną cieków wodnych. Wody płynące, osiągające ze względu na elementy hydromorfologiczne stan ekologiczny poniżej dobrego, będą klasyfikowane jako wody złej jakości. Dlatego też bardzo ważna jest dokładna identyfikacja atrybutów hydromorfologicznych w dostosowaniu do warunków polskich. W wielu krajach Unii Europejskiej (UE) wdrażane są liczne metody oceny hydromorfologicznej. Metody te nawiązują do wymogów RDW, ale są zróżnicowane pod względem szczegółowości. Próbę ujednolicenia podjęła Europejska Komisja Normalizacyjna (CEN), której zadaniem jest opracowanie standardowej i porównywalnej oceny w nawiązaniu do wymogów RDW. W artykule podjęto próbę identyfikacji atrybutów hydromorfologicznych możliwych do oceny w warunkach polskich, na podstawie przeglądu metod stosowanych w krajach Unii Europejskiej i w Polsce oraz prac terenowych. W ramach identyfikacji atrybutów hydromorfologicznych zostały zaprezentowane atrybuty oceny dla trzech stref: koryto rzeczne, strefa przybrzeżna oraz dolina rzeczna. Ponadto zostanie przeprowadzona hierarchizacja poszczególnych atrybutów, co pozwoli na poznanie ich znaczenia i rangi w końcowej ocenie stanu hydromorfologicznego jednolitych części wód.

EN

According to Water Framework Directive and the ordinance of the Ministry of Environment of 20 August, 2008 (Dziennik Ustaw, No. 162, item 1008) the ecological state of homogenous water body for natural flows shall be classified upon the results of physicochemical, biological and hydromorphological assessments. Hydromorphological assessment is a part of biological assessment of water flows. Flowing waters that were recognized to have ecological state lower than average due to poor hydromorphological features are classified as the ones of bad quality. Therefore it is very important to identify hydromorphological attributes that could be transferred to Polish conditions. There were a lot of different hydromorphological assessment methods developed in the EU countries. These methods refer to the WFD requirements, however, their differ in details. An attempt to unify the applied methods and develope a comparable standard methodology that will be in compliance with the WFD requirements was performed by the European Committee for Standardization CEN. The paper describes preliminary results of the identification from a set of methods applied in the EU countries as well as from the field research the hydromorphological attributes that can be implemented in Poland. The identification of the assessment methods was done with a reference to three zones: riverbed, riparian zone, river-side zone. Additionally a hierarchy was assigned to each of the selected attributes in order to recognize its weight in the final assessment of the hydromorphological state of homogenous water bodies.

Słowa kluczowe

PL

atrybuty; hierarchizacja; identyfikacja; monitoring ekologiczny; ocena biologiczna; rzeki; stan ekologiczny; stan hydrometeorologiczny

EN

attribute; hierarchization; identification; ecological monitoring; biological assessment; river; ecological status

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2009
• Tom: 540
• Opis fizyczny: s.47-53,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Lejcus I.

• Instytut Melioracji i Gospodarki Wodnej, Oddział we Wrocławiu, ul.Parkowa 30, 51-616 Wrocław

autor

Adynkiewicz-Piragas M.

Bibliografia

• Adynkiewicz-Piragas M. 2006a. Zakres i znaczenie oceny hydromorfologicznej cieków wodnych w świetle wymogów Ramowej Dyrektywy Wodnej. Zarządzanie Zasobami Wodnymi w Dorzeczu Odry. Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu: 107-116.
• Adynkiewicz-Piragas M. 2006b. Hydromorfologiczna ocena cieków wodnych w krajach Unii Europejskiej jako element wspierający ocenę ekologicznego stanu rzek zgodnie z wymogami ramowej dyrektywy wodnej. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, PAN, Kraków: 185-196.
• Adynkiewicz-Piragas M. 2008. Ocena hydromorfologiczna koryt rzecznych w aspekcie oceny stanu ekologicznego zgodnie z wymogami RDW, w: Meteorologia, hydrologia, ochrona Środowiska, kierunki badań i problemy. Dubicki A. (Red.) IMGW Warszawa: 74-79.
• Adynkiewicz-Piragas M., Bałchuta J. 2009. Pilotażowe badania parametrów hydromorfologicznych i biologicznych Nysy łużyckiej i jej dopływów zgodnie z wymogami RDW. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej (maszynopis), Wrocław.
• CEN 2003. PN-EN 14614. Water quality - Guidance standard for assessing the hydromorphological features of rivers, Brussels.
• Ilnicki P., Lewandowski P. 2008. Metody hydromorfologicznej oceny rzek stosowane
• w Europie przed i po ustanowieniu Ramowej Dyrektywy Wodnej. Gospodarka Wodna 10: 393-397.
• Oglęcki P., Pawłat H. 2000. The index method of small lowland river environmental evolution. Annals of Warsaw Agricultural University, Land Reclamation 3: 37-43.
• Szoszkiewicz K., Zgoła T., Jusik S., Hryc-Jusik B., Dawson F.H., Raven P.J. 2007. Hydromorfologiczna ocena wód płynących. Podręcznik do badań terenowych według metody River Habitat Survey. Bogucki Wydawn. Nauk. Poznań: 7-15.