Dynamika zawartości kationów alkalicznych w wodach rzeki Dunajec w sezonie wegetacyjnym

• Autorzy: Wisniowska-Kielian B. , Niemiec M.

Warianty tytułu

EN

Dynamics of alkaline cations content in Dunajec River waters during the vegetation season

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Oceniano zawartość Ca, Mg, Na i K w wodach rzeki Dunajec na odcinku od ujęcia do Wisły do dopływu Popradu. Próbki pobrano z 20 punktów: 8 na zbiornikach zaporowych i 12 na rzece, 2 razy wiosną i latem oraz 1 raz jesienią 2003 r. Zawartości Ca, Mg, Na i K w wodach Dunajca nie odbiegały od ich naturalnych stężeń w rzekach Europy. Wczesną wiosną wody zawierały średnio mniej kationów, a w następnych terminach ich stężenie było wyższe i zbliżone. Stężenie Mg i K zależało w mniejszym stopniu od pory roku niż poziom Ca i Na. Niższe ich stężenie notowano w wodach zbiorników zaporowych, ale nie była to radykalna różnica w stosunku do stężenia w Dunajcu zasilającym Zbiornik Rożnowski. Sposób użytkowania rolniczo-przemysłowej części zlewni wywołał lokalny wzrost stężenia kationów w wodach Dunajca w wyniku zrzutu zanieczyszczeń ze źródeł punktowych, bez istotnej zmiany w wodach poniżej nich. Stężenie Mg, Na i K w wodach Dunajca spełniało kryteria dla wód I klasy o najwyższej jakości, a w 95% próbek także standardy zawartości Ca. Ich zawartość była odpowiednia dla wód pitnych.

EN

Alkaline cations content Ca, Mg, Na and K in waters of the Dunajec River was estimated. Water was sampled from 20 points: 8 on dam reservoirs and 12 on the river on the section from its inflow to the Vistula to the Poprad inflow. Samples were colected two times in the spring and summer and one time in the autumn 2003. Ca, Mg, Na and K contents in Dunajec waters did not diverage from their natural concentrations in the European rivers. The lower mean cations content were observed in the early spring and in next sampling dates their concentrations were higher and similar. Mg and K content in a smaller extent depended on date of sampling than Ca and Na contentration. Lower their concentrations were noted in dam reservoirs water, but it was not radical difference in comparison with Dunajec flowing into Ro¿nów reservoir. The effect of method use of agricultural-industrial part of drainage area caused local increase of cations contents in Dunajec water as a result of pollutants discharge from point sources but without considerably change of water quality below those points. Mg, Na and K concentration in Dunajec waters suite suited criteria for 1th class the highest quality waters and in 95% of samples also Ca content standards. Cations content was also adequate for drinking water.

Słowa kluczowe

PL

rzeki; wody powierzchniowe; rzeka Dunajec; kationy zasadowe; wystepowanie; dynamika zawartosci kationow zasadowych; wapn; magnez; potas; sod

• Wydawca: -
• Czasopismo: Journal of Elementology
• Rocznik: 2006
• Tom: 11
• Numer: 3
• Opis fizyczny: s.357-365,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Wisniowska-Kielian B.

• Katedra Chemii Rolnej, Akademia Rolnicza im.Hugona Kołłątaja w Krakowie, al.A.Mickiewicza 21, 31-120 Kraków

autor

Niemiec M.

Bibliografia

• Allan D.J. 1998. Ekologia wód płynących. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, s. 1-50.
• Chełmicki W. 2001. Woda. Zasoby, degradacja ochrona. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, ss. 308.
• Dojlido J.R. 1995. Chemia wód powierzchniowych. Wyd. Ekonomia i Środowisko, Białystok, s. 1-71.
• Elbanowska H., Zerbe J., Siepak J. 1999. Fizyczno-chemiczne badania wód. Wyd. Nauk. UAM, Poznań, s. 97-100.
• Gałczyńska M., Wybieralski J., Baczun K., Siwek H. 2004. Zmiany zawartości makro- i mikroelementów w wodach powierzchniowych w zlewni jeziora Swidwie. Folia Univ. Agric. Stetin., Agricult., 234(93): 91-98.
• Gołdyn R. 2000. Zmiany biologicznych i fizyczno-chemicznych cech jakości wody rzecznej pod wpływem jej piętrzenia we wstępnych, nizinnych zbiornikach zaporowych. Wyd. Nauk. UAM, ser. Biol., ss. 184.
• IMGW 2004. Monitoring chemizmu opadów atmosferycznych i depozycji zanieczyszczeń do podłoża. [Online] http://www.gios.gov.pl/chemizm/ [10.05.2006]
• Kanownik W., Pijanowski Z. 2002. Jakość wód powierzchniowych w górskich mikrozlewniach rolniczo-leśnych. Acta Scient. Pol., Formatio Circumiectus (Kształtowanie Środowiska), 1(1-2): 61-70.
• Koc J., Szyperek U. 2001. Rola przybrzeżnych pasów roślinności w ochronie śródpolnych oczek wodnych. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., 477: 65-72.
• Kruszyk R. (red.). 2005. Stan geoekosystemów Polski w roku 2004. Zintegrowany monitoring środowiska przyrodniczego w Polsce, Poznań 2005. [Online] http://main2.amu.edu.pl/ ~zmsp/stan2004/stan2004.html 22.04.2006.
• Liberacki D. 2004. Jakość wód powierzchniowych i gruntowych w małej zlewni leśnej. Acta Scient. Pol., Formatio Circumiectus (Kształtowanie Środowiska), 3(1): 87-94.
• Mazurek M., Zwoliński Zb. 2001. Stan geoekosystemów Polski w roku 2000. [Online] http:// main.amu.edu.pl/~zmsp/stan00/stan2000.html, Instytut Badań Czwartorzędu i Geoekologii UAM, Poznań, [17.04.2006]
• Mazurkiewicz-Boroń G. 2002. Czynniki kształtujące procesy eutrofizacyjne w podgórskich zbiornikach zaporowych. Suppl. Acta Hydrobiol., 2: 68.
• Rajda W., Natkaniec J., Bogdał A. 2002. Jakość wody opadowej i odpływającej ze zurbanizowanej mikrozlewni podmiejskiej o zróżnicowanym użytkowaniu. Acta Scient. Pol., Formatio Circumiectus (Kształtowanie Środowiska), 1(1-2): 49-60.
• Rajda W., Ostrowski K., Kowalik T., Marzec J. 1995. Stężenia i ładunki niektórych, składników chemicznych wnoszonych z opadem i odpływających z mikrozlewni rolniczej. Zesz. Nauk. AR w Krakowie 298 (45): 45-56.
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 19 listopada 2002 r. w sprawie wymagań dotyczących jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Dz.U. 2002, nr 203, poz. 1718, 12668-12679.
• Rozporządzenie Ministra Środowiska 11 lutego 2004 r. w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu tych wód. Dz.U. 2004, nr 32, poz. 284, 1729-1742.
• Zbierska J. (red.) 2002. Bilans biogenów w agroekosystemach Wielkopolski w aspekcie ochrony jakości wód na przykładzie Samicy Stęszewskiej. Wyd. AR w Poznaniu, 132 ss.
• Zmuda R., Sasik J., Szewrański S. 2001. Odpływ wybranych składników materii ze zlewni rolniczej Wzgórz Trzebnickich. Zesz. Nauk. AR w Krakowie, 362, Inż. Srod., 21: 41-47.