Zmiany bilansu promieniowania powierzchni bez roślin i porośniętej trawą we Wrocławiu-Swojcu

• Autorzy: Brys K

Warianty tytułu

EN

Variations of net radiation of bare soil and grass surface at Wrocław-Swojec

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Opracowanie przedstawia wyniki badań nad całkowitym bilansem promieniowania Q* i jego składowymi nad dwiema powierzchniami rolniczymi: porośniętą trawą Q*tr i powierzchnią bez roślin Q*ug prowadzonych w Obserwatorium Wrocław-Swojec. Wykorzystano 12-miesięczny materiał pomiarowy z 2008 roku z ciągłej rejestracji gęstości strumienia całkowitego promieniowania słonecznego K↓, gęstości strumienia promieniowania odbitego od powierzchni trawy i ugoru K↑, gęstości strumienia promieniowania zwrotnego atmosfery L↓ i gęstości strumienia promieniowania powierzchni bez roślin i porośniętej trawą L↑. Skoncentrowano się na ukazaniu różnic pomiędzy wartościami radiacyjnymi tych powierzchni. Rozpatrzono przyczyny różnic w średnich wartościach miesięcznych bilansu promieniowania w przebiegu dobowym i rocznym. Zanotowano przewagę bilansu promieniowania powierzchni trawy Q*tr nad ugorem Q*ug w okresie od V-VIII. W pozostałych miesiącach powierzchnia bez roślin (ugór) miała wyższe wartości salda promieniowania, lecz nie równoważyły one ilości energii zmagazynowanej przez powierzchnię trawiastą w okresie letnim. Zadecydowało to o wyższych średnich rocznych wartościach Q*tr nad odpowiednimi wartościami Q*ug. Podstawowym regulatorem zmian różnic bilansu obu powierzchni była zmiana albedo i różnice w wypromieniowaniu strumienia L↑. Rozważono topoklimatyczne skutki zaobserwowanych różnic radiacyjnych.

EN

The paper presents results of investigation of net radiation and its components on two agricultural surfaces - grass and bare soil - at the Wrocław-Swojec Observatory. The study used 12-monthly measuring material of permanent registration of flux intensity of global solar radiation K↓, reflected solar radiation K↑, incoming long-wave radiation L↓, outgoing long-wave radiation L↑ in 2008. The analysis was concentrated on differences between radiation values of the investigated surfaces. The reasons of the differences between monthly average values of net radiation in daily and annual variation were taken into consideration. It was noted that net radiation of grass Q*tr dominated net radiation of bare soil Q*ug from May to August. In the remaining months the surface of bare soil possessed higher values of net radiation than grass, but they did not balance the quantity of energy which had been accumulated by the surface of grass in the warm period of the year. That was the reason why the average annual values of net radiation of grass Q*tr were higher than those of bare soil Q*ug. The base regulator of variation of the difference between the values of net radiation of both surfaces were albedo variations and differences in fluxes of outgoing long-wave radiation L↑. Topoclimatic effects of these radiation differences are also discussed.

Słowa kluczowe

PL

Wroclaw-Swojczyce; trawy; ugory; promieniowanie; bilans promieniowania; magazynowanie energii

EN

Wroclaw city; grass; fallow; radiation; radiation balance; energy storage

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Agrophysica
• Rocznik: 2009
• Tom: 14
• Numer: 2[171]
• Opis fizyczny: s.287-302,wykr.,bibliogr.

Twórcy

autor

Brys K

• Zakład Agro- i Hydrometeorologii, Instytut Kształtowania i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Pl.Grunwaldzki 24, 50-363 Wrocław

Bibliografia

• Bac S., Baranowski S., 1968. Wielkość i przebieg albedo niektórych powierzchni rolniczych. Prace Instytutu Gospodarki Wodnej, t. 4, 4.
• Bryś K., 2004. Wieloletnia zmienność termiki gleby we Wrocławiu-Swojcu i jej radiacyjne i cyrkulacyjne uwarunkowania. Acta Agrophysica, 3(2), 209-219.
• Bryś K., 2005. Rola terenowych stacji Akademii Rolniczej we Wrocławiu w poznaniu klimatu solarnego Wrocławia i Dolnego Śląska. [W:] Rola stacji terenowych w badaniach geograficznych. Pod red. K. Krzemienia, J. Trepińskiej i A. Bokwy. Wyd. Inst. Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, Kraków, 141-154.
• Bryś K., 2008. Wieloletni wpływ pokrywy roślinnej na termikę gleby. Acta Agrophysica, 161, Vol.12(1), 39-55.
• Bryś K., Bryś T., 2001. Wahania natężenia promieniowania słonecznego całkowitego w 55-letniej serii wrocławskiej (1946-2000). Prace i Studia Geograficzne; Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, t. 29, Warszawa, 161-171.
• Bryś K., Bryś T., 2003. Fluctuations of global solar radiation in 20th century at Wrocław and their relations to Wolf’s number and circulation changes. Acta Univ. Wratisl. St. Geogr., 2542, t.75, 189-202.
• Bryś K., Bryś T., 2007. Zmienność klimatu solarnego Wrocławia w latach 1875-2004. Pamiętnik Puławski, IUNiG, Puławy, 144, 13-33.
• Budzik T., 2006. Pomiary promieniowania krótkofalowego i długofalowego w Sosnowcu w latach 2002- 2005 z wykorzystaniem bilansomierza CNR-1 (Net Radiometr Kipp & Zonen). Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, Geographia, Sectio B, Vol. LXI, 100-106.
• Caputa Z., 2005. Pomiary mikroklimatyczne, gradientowe i bilansu promieniowania za pomocą automatycznych stacji pomiarowych. [W:] Rola stacji terenowych w badaniach geograficznych. Pod red. K. Krzemienia, J. Trepińskiej i A. Bokwy. Wyd. Inst. Geografii i Gosp. Przestrzennej UJ, Kraków, 155-170.
• Chojnicki B. H., Olejnik J., 2001. Formuła na obliczanie godzinowych wartości salda promieniowania na podstawie pomiarów promieniowania całkowitego i temperatury powietrza, Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu, CCCXXIX, 47-59;
• Grzybowski J., 1976. Mapa wymiany energii między atmosferą a podłożem jako podstawa analizy funkcjonowania środowiska geograficznego. Przegl. Geogr., 57, 1/ 2, 131-142.
• Karpińska Z., 1982. Warunki cieplne gleby. [W:] Agroklimatyczne podstawy melioracji wodnych w Polsce. Pod red. S. Baca jr. PWRiL, Warszawa, 205-249.
• Kapuściński J., 2000. Struktura bilansu cieplnego powierzchni czynnej na tle warunków klimatycznych środkowo-zachodniej Polski. Rocz. AR w Poznaniu, Rozprawy Naukowe, 303.
• Kędziora A., 1999. Podstawy agrometeorologii. PWRiL, Poznań.
• Leśny J., Chojnicki B.H., Kędziora A., Eulenstein F., 2001. Automatyczny system pomiarowy do badania struktury bilansu cieplnego – od cechowania do prac polowych. Acta Agrophysica, 57, 57-67.
• Łykowski B., 1968. O pomiarach albedo roślin zielonych. Ekol. Pol., ser. B, t. 14, z. 1.
• Matul K., Bac S., Baranowski S., 1968. Określenie elementów bilansu cieplnego do wyznaczania parowania terenowego. Pr. i Stud. Komit. Gospod. Wodn. PAN, t. 9.
• Miara K., Paszyński J.,1984. Roczny przebieg albeda powierzchni trawiastej w Polsce, Przegląd Geograficzny, T. LVI, z. 3-4, 127-143.
• Miara K., Paszyński J., Grzybowski J., 1987. Zróżnicowanie przestrzenne bilansu promieniowania na obszarze Polski, Przegl. Geogr., 4, 487-509.
• Oke T. R., 1996. Boundary layer climates. Routledge, London New York
• Olejnik J., 1996. Modelowe badania struktury bilansu cieplnego i wodnego zlewni w obecnych i przyszłych warunkach klimatycznych. Rocz. AR w Poznaniu, Rozprawy Naukowe, 268.
• Olejnik J., Kędziora A., 1991. Model for heat and water balance estimation and its application to land use and climate variation. Earth Surface Processes and Landforms, 16, 601-617.
• Paszyński J., 1966. Atlas bilansu promieniowania w Polsce. Dok. Geogr. IG PAN, Warszawa, nr 4, 1-18.
• Paszyński J., Miara K., Skoczek J., 1999. Wymiana energii między atmosferą a podłożem jako podstawa kartowania topoklimatycznego. Dok. Geogr. nr 14, Warszawa.
• Paszyński J., Niedźwiedź T., 1991. Klimat [w:] Geografia Polski – środowisko przyrodnicze, PWN, Warszawa.
• Podstawczyńska A., 2007. Cechy solarne klimatu Łodzi. Wyd. UŁ, Łódź.
• Usowicz B., Marczewski., 2005. Rozkład właściwości cieplnych gleby na czarnym ugorze i pod murawą. Acta Agrophysica, 5(3), 745-757.
• Wojkowski J., 2007. Modelowanie dopływu promieniowania słonecznego przy użyciu GIS na przykładzie obszaru Ojcowskiego Parku Narodowego. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, Sectio B, Vol. LXI, Geographia, 468-478.