Klasyfikacja okresów posusznych na podstawie bilansu wody łatwo dostępnej w glebie

• Autorzy: Dudek S. , Kusmierek-Tomaszewska R. , Zarski J.

Warianty tytułu

EN

Drought spells classification based on easily accesible soil water balance

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy określono posuchę rolniczą, jako co najmniej 7-dniowy, nieprzerwany ciąg dni, w którym wyczerpany jest zapas wody łatwo dostępnej w korzeniowej warstwie gleby. W celu identyfikacji początku tych ciągów oraz klasyfikacji posuch na podstawie długości ich trwania, przeprowadzono odpowiednie obliczenia na bazie danych meteorologicznych z Mochełka koło Bydgoszczy za lata 1996–2005. Wykorzystano założenia metodyczne bilansowej metody prognozowania nawodnień. Symulacje przeprowadzono dla dwóch rodzajów gleby lekkiej: o podłożu zwięzłym i przepuszczalnym oraz pięciu roślin uprawy polowej, które powinny mieć duże znaczenie w przypadku rozwoju nawodnień w rolnictwie: pszenicy jarej i jęczmienia jarego browarnego, bobiku, ziemniaka i kukurydzy na ziarno. Na podstawie przeprowadzonych obliczeń stwierdzono, że w rejonie Bydgoszczy w badanym dziesięcioleciu wystąpiło od 8 do 16 posuch rolniczych, w zależności od rodzaju gleby i gatunku rośliny. Dominowały posuchy umiarkowane (ciąg 7–13 dni braku wody łatwo dostępnej). Posuchy intensywne (ciąg 14–20 dni) i bardzo intensywne (ciąg powyżej 20 dni) stanowiły 24% ogólnej liczby okresów posusznych. Ocena jakościowa intensywnych i bardzo intensywnych posuch rolniczych wykazała ich zgodność ze wskaźnikami charakteryzującymi posuchę atmosferyczną.

EN

In the paper, the agricultural drought was defined as at least the 7-days constant period when the reserve of easily accesible water in the root zone is depleted. Calculations based on meteorological data 1996–2005 from Mochełek (near Bydgoszcz) brought the assessment of beginnings of droughts and their classification in regard of duration. The assumptions of balance method for irrigation forecast were taken into account. Two types of soil (compact and pervious) and five cultivated plants (spring wheat and barley, faba bean, potato, maize) were taken into consideration. Results of the studies confirmed that within 10-year period in Bydgoszcz surroundings 8–16 agricultural droughts occured (depending on the soil and cultivated plant type). The majority of droughts were moderate (series of 7–13 days with accesible water deplation). Severe (series of 14–20 days) and very severe droughts (series over 20 days) made 24% of the total number of drought spells. The qualitative assessment of severe and very severe agricultural droughts presents a good compatibility to particular indexes used for atmospheric drought evaluation.

Słowa kluczowe

PL

okolice Bydgoszczy; warunki meteorologiczne; posucha atmosferyczna; posucha rolnicza; obliczenia; bilans wodny gleby; gleby; retencja efektywna; opady atmosferyczne; woda glebowa; woda dostepna dla roslin; rosliny uprawne; pszenica jara; jeczmien jary; bobik; ziemniaki; kukurydza; faza wzmozonego zapotrzebowania na wode

• Wydawca: -
• Czasopismo: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
• Rocznik: 2009
• Numer: 03
• Opis fizyczny: s.109-117,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Dudek S.

• Katedra Melioracji i Agrometeorologii, Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy, ul.Bernardyńska 6, 85-029 Bydgoszcz

autor

Kusmierek-Tomaszewska R.

autor

Zarski J.

Bibliografia

• Döll P. Impact of climate change and variability on irrigation requirements: a global perspective. Climatic Change 54, 2002, s. 269–293.
• Drupka S. Techniczna i rolnicza eksploatacja deszczowni. PWRiL Warszawa, 1976.
• Drupka S. Bilansowa metoda sterowania nawodnieniami deszczownianymi. Mat. Inst. IMUZ, 20, 1976.
• Dzieżyc J. Rolnictwo w warunkach nawadniania. PWN Warszawa, 1988, s. 177–180.
• Grabarczyk S., Żarski J., Dudek S.: Metoda sterowania deszczowaniem w skali łanu i gospodarstwa na podstawie opadów atmosferycznych. Zesz. Nauk. AR w Krakowie, nr 250, 1990,s. 41–56.
• Koźmiński C., Michalska B.(red.): Atlas klimatycznego ryzyka uprawy roślin w Polsce. Akademia Rolnicza w Szczecinie, Uniwersytet Szczeciński, 2001.
• Łabędzki L.: Susze rolnicze. Zarys problematyki oraz metody monitorowania i klasyfikacji. Woda Środowisko Obszary Wiejskie, Rozprawy naukowe i monografie, nr 17, 2006, s. 107.
• Łabędzki L., Kanecka-Geszke E., Bąk B., Kasperska-Wołowicz W., Smarzyńska K.: Związek między suszą meteorologiczną i rolniczą w różnych regionach agroklimatycznych Polski.Woda Środowisko Obszary Wiejskie, Rozprawy naukowe i monografie (w druku), 2009.
• Żarski J., Dudek S.: Rola deszczowania w kształtowaniu plonowania wybranych upraw polowych. Pam. Puł., nr 132, 2003, s.443–449.
• Żarski J., Dudek S., Rzekanowski Cz.: Zapobieganie skutkom posuch na przykładzie wieloletnich badań z deszczowaniem jęczmienia jarego. Woda Środowisko Obszary Wiejskie”, tom 5,z. 14, 2005, s. 383–392.