Frequency and strength of storm surges in the Oder River estuary area

• Autorzy: Kowalewska-Kalkowska H.

Warianty tytułu

PL

Częstość występowania i intensywność wezbrań sztormowych w ujściowym rejonie Odry

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The aim of the study was to estimate the frequency and strength of storm surges in the Oder River mouth area during the 1993/94–2016/17 seasons. The analyses involved water level readings recorded at gauges located in the Oder River mouth area, including the coasts of the Pomeranian Bay (Zatoka Pomorska) and the Szczecin Lagoon (Zalew Szczeciński), as well as the downstream reach of the Oder. Recognition of temporal and spatial water level variations in the region under investigation revealed signicant irregularities in storm surge occurrence; periods with an increased frequency of surges followed long periods with their scant occurrence. During the year, most of the storm events were observed between November and January. In the period discussed, the most severe and extensive storm surge in the Oder River mouth area was observed in October 2009. Very high surges were recorded in November 1995, January 2012, and January 2017. The long-lasting and extensive high water events in the downstream reach of Oder River resulted from the progressive and prolonged increase in sea level in the Pomeranian Bay. Long-term persistence of high water levels in the Oder River mouth area were also registered when storm surges limited the outflow of the Oder River during snow-melt events, ice jams developing on the lower Oder at the same time. Finally, severe storm events were observed under the condition of the increased water volume in the Baltic Sea.

PL

W pracy oszacowano częstość występowania i intensywność wezbrań sztormowych w ujściowym rejonie Odry w sezonach 1993/94–2016/17. Analizę przeprowadzono w oparciu o serie pomiarowe stanów wody, odczytanych na stacjach położonych wzdłuż dolnego biegu Odry oraz u wybrzeży Zatoki Pomorskiej i Zalewu Szczecińskiego. Rozpoznanie czasowej i przestrzennej zmienności stanów wody w rejonie badań wykazało znaczną nieregularność występowania wezbrań sztormowych. Po długich okresach o znikomej częstotliwości wezbrań rejestrowano okresy o nasilonym ich występowaniu. W przebiegu rocznym wezbrania najczęściej notowano od listopada do stycznia. Najrozleglejsze wezbranie sztormowe w ujściowym rejonie Odry zaobserwowano w październiku 2009 r. Bardzo wysokimi wezbraniami okazały się wezbrania z listopada 1995 r., stycznia 2012 r. oraz stycznia 2017 r. Wysokim i długotrwałym wezbraniom, o dalekim zasięgu oddziaływania w górę dolnej Odry, sprzyjał stopniowy i długotrwały wzrost poziomu morza u wybrzeży Zatoki Pomorskiej. Intensyfikacji wezbrań w ujściowym rejonie Odry sprzyjało ponadto wystąpienie wezbrań sztormowych podczas zwiększonego zasilania ze zlewni Odry, w okresie występowania zjawisk lodowych na dolnej Odrze oraz przy podwyższonym poziomie Morza Bałtyckiego.

Słowa kluczowe

EN

Odra River; estuary; storm surge

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Scientiarum Polonorum. Formatio Circumiectus
• Rocznik: 2018
• Tom: 17
• Numer: 3
• Opis fizyczny: p.55-65,fig.,ref.

Twórcy

autor

Kowalewska-Kalkowska H.

• Department of Earth Sciences, University of Szczecin, Mickiewicza 18, Szczecin

Bibliografia

• Balicki, A., Makać, W. (2000). Metody wnioskowania statystycznego. Gdańsk: Wyd. UG.
• Borówka, R.K. (2002). Środowisko geograficzne. W: Borówka, R.K., Friedrich, S., Heese, T., Jasnowska, J., Kochanowska, R., Opęchowski, M., Stanecka, E., Zyska, W. i in. (ed.), Przyroda Pomorza Zachodniego. Szczecin: Oficyna In Plus, 6–105.
• Buchholz, W. (ed.) (1990). Materiały do monografii dolnej Odry, Warunki hydrologiczno-hydrodynamiczne. Prace IBW, 22, Gdańsk: Wyd. IBW PAN
• Buchholz, W. (ed.) (1991). Monografia dolnej Odry, Hydrologia i hydrodynamika. Prace IBW, 25, Gdańsk: Wyd. IBW PAN.
• Ewertowski, R. (1992). Modelowanie hydrodynamiki i rozprzestrzeniania zanieczyszczeń w ujściowym odcinku rzeki Odry. Proceedings of the International Conference on „Development of Lower Odra River Water Management”, Szczecin, November 6–7, Szczecin: Wyd. IM, 90–158.
• Ewertowski, R. (2000). Wpływ dużych zmian ciśnienia atmosferycznego na hydrodynamikę dolnych biegów rzek. Prace IM, 738, Gdańsk, Szczecin: Zakład Wyd. Nauk. IM.
• Hünicke, B., Zorita, E., Soomere, T., Madsen, K.S., Johansson, M., Suursaar, Ü. (2015). Recent Change – Sea Level and Wind Waves. The BACC II Author Team, Second Assessment of Climate Change for the Baltic Sea Basin, Regional Climate Studies, 155–185, doi: 10.1007/978-3-319-16006-1_9.
• Kowalewska-Kalkowska, H. (2012). Rola wezbrań sztormowych w kształtowaniu ustroju wodnego układu dolnej Odry i Zalewu Szczecińskiego. Rozprawy i studia T. (CMVIII) 834, Szczecin: Wyd. Nauk. US
• Kowalewska-Kalkowska, H., Wiśniewski, B. (2009). Storm surges in the Odra mouth area during the 1997-2006 decade. Boreal Env. Res., 14, 183–192.
• Majewski, A. (ed.) (1980). Zalew Szczeciński. Warszawa: Wyd. Kom. i Łącz
• Majewski, A., Dziadziuszko, Z., Wiśniewska, A. (1983). Monografia powodzi sztormowych 1951–1975. Warszawa: Wyd. Kom. i Łącz.
• Mikulski, Z. (1963). Zarys hydrografii Polski. Warszawa: PWN.
• Ocena hydrologiczno–nawigacyjna roku 2010. http://informator.szczecin.rzgw.gov.pl/pl/ ocena_hydrologiczno_nawigacyjna/pliki/ocena_hydro_nawig_2010.pdf (access: 24.03.2018).
• Ocena hydrologiczno–nawigacyjna roku 2011. http://informator.szczecin.rzgw.gov.pl/pl/ ocena_hydrologiczno_nawigacyjna/pliki/ocena_hydro_nawig_2011.pdf (access: 24.03.2018).
• Richter, A., Groh, A., Dietrich, R. (2012). Geodetic observation of sea-level change and crustal deformation in the Baltic Sea region. J. Phys. Chem. Earth, 53–54, 43–53.
• Robakiewicz, W. (ed.) (1993). Warunki hydrodynamiczne Zalewu Szczecińskiego i cieśnin łączących Zalew z Zatoką Pomorską. Gdańsk: Wyd. IBW PAN.
• Stanisz, A. (2007). Przystępny kurs statystyki z zastosowaniem STATISTICA PL na przykładach z medycyny. t. 2–3, Wyd. Statsoft Polska, Kraków.
• Sztobryn, M., Stigge, H.-J., Wielbińska, D., Weidig, B., Stanisławczyk, I., Kańska, A., Krzysztofik, K., Kowalska, B., Letkiewicz, B., Mykita, M. (2005). Storm surges in the Southern Baltic (western and central parts). Report 39, BSH, Rostock, Hamburg.
• Wiśniewska, A. (1979). Synoptyczne warunki powstania wezbrań sztormowych i próba ich prognozy u polskiego wybrzeża Bałtyku. SIMO, 27, Meteorologia Morska, 1, Wyd. PAN. 151–164.
• Wolski, T. (2017). Czasowa i przestrzenna charakterystyka ekstremalnych poziomów wód Morza Bałtyckiego. Rozprawy i Studia T. (MXXVI) 952, Szczecin: Wyd. Nauk. US.

Identyfikatory

DOI

10.15576/ASP.FC/2018.17.3.55