Dynamika i główne kierunki zmian w drzewostanach zagospodarowanej części Puszczy Białowieskiej

• Autorzy: Bruchwald A. , Dmyterko E. , Brzeziecki B.

Warianty tytułu

EN

Dynamics and main direction of change in forest stands constituting the managed part of Bialowieza Forest

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The paper describes current (in years 2007−2017) changes of basic parameters of forest stands that constitute the managed part of Białowieża Forest (ca. 53,000 ha), divided into three forest districts: Białowieża (12,600 ha), Hajnówka (19,700 ha) and Browsk (20,400 ha). The investigated tree stands represent different phases of ecological succession, modified by silvicultural treatments and other human activities. The course of the succession processes is varied, depending, first of all, on local site conditions, consisting mainly of fresh sites (ca. 60%) – particularly fresh broadleaved forest, and encompassing exceptionally high fraction of wet and swamp sites (40%) – especially wet broadleaved forest site type. Most stands represent the intermediate, highly productive phase of succession, with spruce and oak as the dominant tree species. In particular, such stands are common in Białowieża and Hajnówka forest districts. Recently, the share of the mentioned stands is declining, most intensely in the Browsk Forest District. In 2017 alone, 430 ha of highly productive forest stands disappeared from the Białowieża Forest. The process of decay involved mixed stands; besides of spruces which were killed by a current bark beetle infestation, also many oaks, pines, birches, alders as well as rare and valuable minor tree species (such as ashes and maples) died. Dying spruce and, more often, oak stands are often replaced by low−productive hornbeam trees, occupying earlier lower stand strata in such stands. The resulting hornbeam stands are often distinguished by low crown closure and low productivity. Tree stands occurring in the Białowieża Forest are among the most endangered by wind damage stands in Poland. It means that in case of strong winds, several trees will be broken and/or uprooted. The intensity of such phenomena will be further increased by the high tree volume of stands as well as by the presence of many gaps in forest canopy, caused by a massive mortality of spruce trees. In general, one may expect that in the nearest future many stands occurring in the Białowieża Forest, built by different tree species, will be subject to a massive decay. The list of factors contributing to this process is long and involves, among other things, recurring droughts during the growing season, unfavorable changes in ground water table and increased frequency of strong winds. All these factors negatively influence the health status of trees, which further favours the development of parasitic fungi and insects. In consequence, there is a high probability that many areas in the Białowieża Forest will, for a long time, retain a treeless character and/or will be occupied by low-productive and single species hornbeam stands.

Słowa kluczowe

PL

lesnictwo; Puszcza Bialowieska; drzewostany gospodarcze; dynamika drzewostanu; siedliska lesne; struktura drzewostanu; sklad gatunkowy; struktura wiekowa; miazszosc drzewostanow; przyrost miazszosci

• Wydawca: -
• Czasopismo: Sylwan
• Rocznik: 2018
• Tom: 162
• Numer: 11
• Opis fizyczny: s.897-906,rys.,bibliogr.

Twórcy

autor

Bruchwald A.

• Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi, Instytut Badawczy Leśnictwa, Sękocin Stary, ul.Braci Leśnej 3, 05-090 Raszyn

autor

Dmyterko E.

• Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi, Instytut Badawczy Leśnictwa, Sękocin Stary, ul.Braci Leśnej 3, 05-090 Raszyn

autor

Brzeziecki B.

• Katedra Hodowli Lasu, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, ul.Nowoursynowska 159, 02-776 Warszawa

Bibliografia

• Boratyński A., Konca B., Zientarski J. 1998. Rozmiary prognozy zamierania świerczyn górskich w Polsce. W: Boratyński A., Bugała W. [red.]. Biologia świerka pospolitego. PAN, Instytut Dendrologii. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań. 508-528.
• Bruchwald A. 1986. Simulation growth model MDI-1 for Scots pine. Ann. Warsaw Agricult. Univ. SGGW-AR, For. And Wood Technol. 34: 47-52.
• Bruchwald A., Dmyterko E. 2010a. Metoda określania ryzyka uszkodzenia drzewostanu. Leś. Pr. Bad. 2: 165-148.
• Bruchwald A., Dmyterko E. 2010b. Lasy Beskidu Śląskiego i Żywieckiego – zagrożenia, nadzieja. Instytut Badawczy Leśnictwa, Sękocin Stary.
• Bruchwald A., Dmyterko E. 2011. Zastosowanie modeli ryzyka uszkodzenia drzewostanu przez wiatr do oceny za-grożenia lasów nadleśnictwa. Sylwan 155 (7): 459-471.
• Bruchwald A., Dmyterko E. 2012. Zagrożenie lasu przez wiatr na przykładzie nadleśnictw Puszczy Białowieskiej. Sylwan 156 (10): 750-2012.
• Bruchwald A., Dmyterko E. 2013a. Model ryzyka uszkodzenia drzewostanu przez wiatr z uwzględnieniem cech rzeźby terenu. W: Okła K. [red.]. Geomatyka w lasach państwowych. Część II. Poradnik praktyczny. CILP, Warszawa. 268-288.
• Bruchwald A., Dmyterko E. 2013b. Zastosowanie modeli ryzyka uszkodzenia drzewostanu przez wiatr do oceny zagrożenia lasów Polski. W: Lech P., Kwiatkowski M., Zachara T. [red.]. Zagrożenia lasów zależne od stanu atmo-sfery. Instytut Badawczy Leśnictwa, Sękocin Stary. 56-83.
• Bruchwald A., Dmyterko E. 2013c. Modele ryzyka uszkodzenia drzewostanu przez wiatr i ich zastosowanie do oceny zagrożenia lasów Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Białymstoku. W: 10 lat po huraganie w Puszczy Piskiej. Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Białymstoku. Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, Biały-stok. 37-69.
• Brzeziecki B., Andrzejczyk T., Żybura H. 2018a. Odnowienie naturalne drzew w Puszczy Białowieskiej. Sylwan 162 (11): 883-896.
• Brzeziecki B., Drozdowski S., Bielak K., Buraczyk W., Gawron L. 2013. Kształtowanie zróżnicowanej struktury drzewostanów w warunkach nizinnych. Sylwan 157 (8): 597-606.
• Brzeziecki B., Hilszczański J., Kowalski T., Łakomy P., Małek S., Miścicki S., Modrzyński J., Sowa J., Starzyk J. R. 2018b. Problem masowego zamierania drzewostanów świerkowych w Leśnym Kompleksie Promocyjnym „Puszcza Białowieska”. Sylwan 162 (5): 373-386.
• Brzeziecki B., Keczyński A., Zajączkowski J., Drozdowski S., Gawron L., Buraczyk W., Bielak K., Szeligowski H., Dzwonkowski M. 2012. Zagrożone gatunki drzew Białowieskiego Parku Narodowego (Rezerwat Ścisły). Sylwan 156 (4): 252-261.
• Brzeziecki B., Pommerening A., Miścicki S., Drozdowski S., Żybura H. 2016. A common lack of demographic equilibrium among tree species in Białowieża National Park (NE Poland): evidence from long-term plots. J. Veget. Sci. 27: 460-467.
• Capecki Z., Głaz J., Gorzelak A., Hawryś Z., Król A., Łopusiewicz R., Sierota A., Rykowski K., Szukiel E., Trampler T., Walendzik R., Tyszka J., Zwoliński A. 1991. Stan lasów w Sudetach (przyczyny, przebieg i kon-sekwencje zamierania lasów oraz zadania dla gospodarki leśnej). Instytut Badawczy Leśnictwa, Warszawa. 1-44.
• Dmyterko E., Bruchwald A. 2018. Dynamika rozpadu drzewostanów świerkowych w Beskidzie Śląskim. Sylwan 162 (3): 189-199.
• Kawecka A., Gutowski J. M. 1988. Skutki huraganowych wiatrów z zimy 1982/83 r. w Puszczy Białowieskiej. Prace Inst. Bad. Leśn. 677: 125-144.
• Kondracki J. 1978. Geografia fizyczna Polski. PWN, Warszawa.
• Kondracki J. 2002. Geografia regionalna Polski. PWN, Warszawa.
• Kowalski M. 1982. Rozwój drzewostanów naturalnych na powierzchni badawczej w Białowieskim Parku Narodowym. Wydawnictwo SGGW-AR, Warszawa.
• Puchniarski T. 2008. Zagrożenie trwałości produkcji leśnej na przykładzie skutków wiatrołomów z listopada 1980 r. na terenie RDLP Olsztyn. W: Klęski żywiołowe w lasach zagrożeniem dla wielofunkcyjnej gospodarki leśnej. SITLiD. Wydawnictwo „Świat”, Warszawa. 42-47.
• Szabla K. 2009. Aktualny stan drzewostanów świerkowych w Beskidach i ich geneza. W: Starzyk J. [red.]. Problem zamierania drzewostanów świerkowych w Beskidzie Śląskim i Żywieckim. Oficyna Wydawniczo-Drukarska „Secesja”, Kraków. 13-43.
• Szabla K. 2017. Proces rozpadu drzewostanów świerkowych w Beskidzie Śląskim i Żywieckim w następstwie gradacji owadów kambiofagicznych i grzybów patogenicznych oraz sposób zagospodarowania tych drzewostanów w latach 2003-2015. Postępy Techniki w Leśnictwie 137: 23-31.
• Śliwa E. 1989. Przebieg masowego pojawu brudnicy mniszki (Lymantria monacha L.) i jej zwalczania w Polsce w latach 1978-1985 oraz regeneracja aparatu asymilacyjnego w uszkodzonych drzewostanach. Prace Inst. Bad. Leśn. 710: 1-120.
• Trampler T., Kliczkowska A., Dmyterko E., Sierpińska A. 1990. Regionalizacja przyrodniczo-leśna na podstawach ekologiczno-fizjograficznych. PWRiL, Warszawa.