Anthropogenic industrisols within Ewa peninsula in Szczecin Port Part I. Stratygraphy and chemical properties

• Autorzy: Malinowski R. , Protasowicki M. , Niedzwiecki E. , Meller E. , Sammel A. , Szkudlarek P. , Trenczak K.

Warianty tytułu

PL

Antropogeniczne gleby industrioziemne w obrębie półwyspu Ewa w Porcie Szczecin Część I. Budowa stratygraficzna i właściwości chemiczne

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The studies included initial industrisols (ecranic) on the peninsula Ewa in Szczecin port. Samples of these soils were collected from deep boreholes (to 13 m below ground level), whereas those of humus soils from the topsoil 0–25(30 cm) of sporadically occurring lawns. Port infrastructure did not allow sampling deeper strata. In stratigraphic structure of initial ekranosols, the surface layer, 2.7–4.4 m thick (mean 3.20 m) of sand, transported to improve the swampy terrain under construction, was distinguished. Transported material, obtained from dredging the nearby water bodies contributed to the compaction of Holocene formations (organic deposits and fen peat), visible at the depth 3.20–9.00 m. This sandy cover layer, under reinforced concrete slabs, contained 2–5% fraction <0.002 mm and only in its upper part, skeleton fractions of anthropogenic origin. It was characterised by pHKCl 5.7–8.0), a slight to 1% CaCO3 content, mean 7.0 g · kg–1 content of organic carbon and wide C : N 17.5 : 1 ratio, whereas the predominant organic layer of examined boreholes had pHKCl 4.9–6.7, organic carbon in the range 174.1–183.7 g · kg–1 and the ratio of C : N from 13.5 : 1 to 16.7 : 1. Comparison of topsoil properties of initial industrisols (ekranic) of thickness 0.25–1.50 m, with humus soils under squares, confirms the common origin of these sandy soil materials. Humus soils also contained 3–6% fraction <0.002 mm, similar reaction and CaCO3 content. Increased, in these soils, content of organic carbon to 28.6 g · kg–1 and in some cases even to 86.6 g · kg–1, and total nitrogen from 2.2 to 8.9 g · kg–1 resulted in a more beneficial ratio of C : N from 9.7 : 1 to 13.0 : 1. High accumulation of organic carbon and available phosphorus, potassium, and magnesium is, first of all, the effect of fertilisation and cultivation practices. The analysis of these properties shows how important role, in the ecosystem of urban and industrial-urban soils, is played by land utilisation, which is becoming a vital soil-forming factor.

PL

Badaniami objęto gleby industrioziemne inicjalne (przykryte) oraz idustrioziemne próchniczne występujące na półwyspie Ewa w porcie szczecińskim. Materiał do badań gleb inicjalnych (przykrytych) pozyskano z głębokich odwiertów (do 13 m p.p.t.), a do badań gleb próchnicznych z powierzchniowej 0–25(30 cm) warstwy sporadycznie występujących na półwyspie zieleńców. Pobranie materiału glebowego tych gleb z większych głębokości utrudniała infrastruktura portu. W budowie stratygraficznej gleb przykrytych-inicjalnych wyodrębniono powierzchniową warstwę o miąższości 2,7–4,4 m (średnio 3,20 m) piaszczystego materiału glebowego nawiezionego w celu uzdatnienia bagnistego terenu pod planowaną zabudowę. Nawieziony materiał, pochodzący m.in. z pogłębiania pobliskich akwenów, przyczynił się do kompakcji otworów holoceńskich (namułów organicznych i torfów niskich), które aktualnie ujawniają się na głębokości 3,20–9,00 m. Występująca pod płytami żelbetowymi piaszczysta warstwa nasypowa zawierająca 2–5% frakcji <0,002 mm i tylko w górnej części wykazywała frakcje szkieletowe pochodzenia antropogenicznego. Wyróżniał ją odczyn (pHKCl 5,7–8,0), niewielka do 1% zawartość CaCO3 i węgla organicznego średnio 7,0 g ・ kg–1 oraz szeroki stosunek C : N 17,5 : 1. Natomiast dominująca w badanych odwiertach warstwa organiczna charakteryzowała się pHKCl 4,9–6,7, zawartością węgla organicznego w granicach 174,1–183,7 g ・ kg–1 i stosunkiem C : N od 13,5 : 1 do 16,7 : 1. Porównanie właściwości wierzchniej warstwy gleb przykrytych o miąższości 0,25–1,50 m z glebami próchnicznymi skwerów potwierdza wspólna genezę tych piaszczystych materiałów glebowych. Gleby próchniczne zawierały bowiem także 3–6% frakcji <0,002 mm, podobny odczyn i zawartość CaCO3. Zwiększona w nich zawartość węgla organicznego do 28,6 g ・ kg–1 a w niektórych przypadkach nawet do 86,6 g ・ kg–1, oraz azotu ogólnego od 2,2 do 8,9 g ・ kg–1 spowodowały bardziej korzystny stosunek C : N od 9,7 : 1 do 13,0 : 1. Wysokie nagromadzenie węgla organicznego oraz przyswajalnego fosforu, potasu i magnezu są przede wszystkim wynikiem stosowanych zabiegów nawożeniowych i pielęgnacyjnych. Z porównań tych właściwości wynika jak ważną rolę w ekosystemie gleb miejskich i przemysłowo-miejskich odgrywa sposób ich użytkowania, który staje się ważnym czynnikiem glebotwórczym.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Folia Pomeranae Universitatis Technologiae Stetinensis. Agricultura, Alimentaria, Piscaria et Zootechnica
• Rocznik: 2015
• Tom: 34
• Opis fizyczny: p.29-40,fig.,ref.

Twórcy

autor

Malinowski R.

• Department of Soil Science, Grassland and Environmental Chemistry, West Pomeranian University of Technology, Szczecin, Juliusza Słowackiego 17, 71-434 Szczecin, Poland

autor

Protasowicki M.

• Department of Toxicology, West Pomeranian University of Technology, Szczecin, Poland

autor

Niedzwiecki E.

• Department of Soil Science, Grassland and Environmental Chemistry, West Pomeranian University of Technology, Szczecin, Juliusza Słowackiego 17, 71-434 Szczecin, Poland

autor

Meller E.

• Department of Soil Science, Grassland and Environmental Chemistry, West Pomeranian University of Technology, Szczecin, Juliusza Słowackiego 17, 71-434 Szczecin, Poland

autor

Sammel A.

• Department of Soil Science, Grassland and Environmental Chemistry, West Pomeranian University of Technology, Szczecin, Juliusza Słowackiego 17, 71-434 Szczecin, Poland

autor

Szkudlarek P.

• Department of Soil Science, Grassland and Environmental Chemistry, West Pomeranian University of Technology, Szczecin, Juliusza Słowackiego 17, 71-434 Szczecin, Poland

autor

Trenczak K.

• Department of Soil Science, Grassland and Environmental Chemistry, West Pomeranian University of Technology, Szczecin, Juliusza Słowackiego 17, 71-434 Szczecin, Poland

Bibliografia

• Białecki T., Turek-Kwiatkowska L. 1991. Szczecin stary i nowy. Encyklopedyczny zarys dziejów historycznych dzielnic i osiedli oraz obiektów fizjograficznych miasta, t. I i II. Szczecińskie Towarzystwo Kultury, Szczecin, 406. [in Polish]
• Borowiec S., Kwarta C. 1959. Gleby i roślinność zielonych użytków doliny dolnej Odry. Zesz. Nauk. WSR w Szczecinie 2, 3–33. [in Polish]
• Burghardt W. 1996. Boden und Bӧden in der Stadt. Substrate der Bodenbildung urban geweblich und industriell überformter Flächen. Urbaner Bodenschultz, Springer Verlag, 7–44.
• Charzyński P., Bednarek R., Błaszkiewicz J. 2011. Morfologia i właściwości gleb przykrytych – ekranosoli Torunia i Klużu-Napoki. Rocz. Glebozn. T. 62, 2, 48–53. [in Polish]
• Charzyński P., Bednarek R., Greinert A., Hulisz P., Uzarowicz Ł. 2013. Classification of technogenic soil according to WRB system in the light of Polish experiences. Soil Sci. Ann. Vol. 64, No 4, 145–150. [in Polish]
• Chudecka J. 2009. Charakterystyka substratu glebowego w warstwie antropogenicznej najstarszej części Szczecina. Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Szczecin, 110. [in Polish]
• Czapliński K. 1975. Zniszczenia wojenne i odbudowa portu w latach 1945–1946 [w: Port Szczeciński – dzieje i rozwój do 1970 roku]. Red. B. Dziedziul. PWN Warszawa – Poznań, 71–92. [in Polish.]
• Dobracki R., Piotrowski A. 2002. Geomorfologia i geologia doliny Dolnej Odry [w: Dolina Dolnej Odry – Monografia przyrodnicza Parku Krajobrazowego]. Red. J. Jasnowska. Szczecińskie Towarzystwo Naukowe. Szczecin, 35–52. [in Polish]
• Świokło W., Moskalewicz E. 1945. Szczecin dawniej i dziś oraz Informator. Wydaw. Stronnictwo Pracy w Szczecinie, 88.
• Systematyka gleb Polski. 2011. Komisja Genezy Klasyfikacji i Kartografii Gleb Polskiego Towarzystwa Gleboznawczego. Rocz. Glebozn. 62(3), 193. [in Polish]
• Wachowiak B. 1957. Życie portowe Szczecina w XVI wieku. Szczecin, z. 1, 22–31. [in Polish]