Białowieski Park Narodowy (1921-2011) - próba bilansu 90-lecia

• Autorzy: Okolow C.

Warianty tytułu

EN

Bialowieza National Park (1921-2011) - an attempt at assessing the 90 years

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W opracowaniu przedstawiono proces formowania obecnego systemu prawno-organizacyjnego Białowieskiego Parku Narodowego, począwszy od leśnictwa i nadleśnictwa „Rezerwat” przez Park Narodowy w Białowieży po Białowieski Park Narodowy (BPN), a także zwiększenie obszaru chronionego Parku z 4594,56 ha (1921 r.) do 10 517,27 ha (1996 r). Największymi osiągnięciami na polu ochrony przyrody są udana restytucja żubra oraz zabezpieczenie naturalnego biegu procesów ekologicznych w lasach naturalnych o charakterze pierwotnym, przez co zachowały się liczne relikty lasów pierwotnych. Istnienie BPN sprzyjało rozwojowi badań naukowych, zwłaszcza wieloletnich programów badawczych prowadzonych na stałych powierzchniach eksperymentalnych. Dzięki tym badaniom Park jest jednym z najlepiej zbadanych obszarów Europy, a ich wyniki ukazały się w ponad 3300 publikacjach. Ponadto Park, poprzez Muzeum, Rezerwat Pokazowy Żubrów, Ośrodek Edukacji Przyrodniczej oraz rzeszę kwalifikowanych przewodników, odgrywa istotną rolę edukacyjną, a wieś Białowieża jest znanym ośrodkiem turystyki o charakterze międzynarodowym.

EN

The study presents the process of developing the current legal and organisational system of the Białowieża National Park, starting from the forest district and forest division “Rezerwat (Nature Reserve)” through the National Park in Białowieża to Białowieża National Park (BPN), as well as increasing the protected Park area from 4594.56 ha (1921) to 10,517.27 ha (1996). The greatest achievements in the field of nature conservation is a successful bison restoration and protection of the natural course of ecological processes in natural primeval forests, owing to which many relics of primeval forests have been preserved. The existence of BNP further promoted the research, particularly long-term research programmes on permanent research plots. Therefore, the Park is one of the best researched areas in Europe. Results of the research are presented in over 3,300 publications. In addition, the Park, through the Museum, the Bison Show Reserve, the Nature Education Centre and a number of qualified guides, plays an important role in education, and the village of Białowieża is a famous international tourist centre

Słowa kluczowe

PL

parki narodowe; Bialowieski Park Narodowy; jubileusz; ochrona przyrody; badania naukowe; edukacja przyrodniczo-lesna; turystyka przyrodnicza; Muzeum Przyrodniczo-Lesne Bialowieskiego Parku Narodowego; Osrodek Edukacji Przyrodniczej Bialowieskiego Parku Narodowego; Rezerwat Pokazowy Zubrow Bialowieza

• Wydawca: -
• Czasopismo: Chrońmy Przyrodę Ojczystą
• Rocznik: 2012
• Tom: 68
• Numer: 4
• Opis fizyczny: s.288-301,wykr.,fot.,bibliogr.

Twórcy

autor

Okolow C.

• Park Pałacowy 5/4, 17-230 Białowieża

Bibliografia

• Adamowski W, Dvorak L., Ramaniuk I. 2002. Atlas of alien woody species of the Białowieża Primeval Forest. Phytocoenosis 14 (N.S.). Suppl. Cart. Geobot. 14: 1-303.
• Bajko P. 2008. Bibliografia Puszczy Białowieskiej 2001-2005. BPN, Białowieża.
• Bernadzki E., Bolibok L., Brzeziecki B., Zajączkowski J., Żybura H.1998. Rozwój drzewostanów naturalnych Białowieskiego Parku Narodowego w okresie od 1936 do 1996 roku. Fundacja Rozwój SGGW, Warszawa.
• BPR 2009. Białowieski Program Rozwoju. Ministerstwo Środowiska, Warszawa.
• Bujakiewicz A. 2003. Puszcza Białowieska ostoją rzadkich i zagrożonych gatunków grzybów wielkoowocnikowych. Parki Nar. Rez. Przyr. 22 (3): 323-346.
• Cieśliński S. 2010. Wykaz porostów (grzybów zlichenizowanych) Puszczy Białowieskiej (NE Polska). Parki Nar. Rez. Przyr. 29 (2): 3-39.
• Cieśliński S., Tobolewski Z. 1988. Porosty (Lichenes) Puszczy Białowieskiej i jej zachodniego przedpola, Phytocoenosis 1 (N.S.), Suppl. Cart. Geobot. 1: 1-216.
• Gutowski J. M. (red.), Bobiec A., Pawlaczyk P., Zub K. 2004. Drugie życie drzewa. WWF Polska, Warszawa-Hajnówka.
• Gutowski J.M., Jaroszewicz B. (red.) 2001. Katalog fauny Puszczy Białowieskiej. IBL, Warszawa.
• Dehnel A. 1949. Badania nad rodzajem Sorex L. Ann. UMCS. s. C. 4 (2): 17-102 + II.
• Europarc & WCPA 2000. Guidelines for protected area management categories - Interpretation and application of the Protected Area Management Categories in Europe. Europarc and WCPA, Grafenau.
• Falińska K. 1991. Plant demography in vegetation succession. Kluvier Ac. Publ., Dordrecht.
• Falińska K. 1998. Plant population biology and vegetation processes. W. Szafer Institute of Botany PAS, Kraków.
• Faliński J.B. 1986. Vegetation dynamics in temperate lowland primeval forests. W. Junk Publ., Dordrecht.
• Faliński J.B. 1991. Procesy ekologiczne w zbiorowiskach leśnych, Phytocoenosis 3 (N.S.), Semin. Geobot. 1: 17-41.
• Faliński J.B. 1997. Declines in populations of Salix caprea L. during forest regeneration after strong herbivorous preasure, Acta Soc. Bot. Pol. 66: 87-100.
• Faliński J.B. 2001. Phytophenological Atlas of the forest communities aqnd species of Białowieża National Park., Phytocoenosis 13 (N.S.), Arch. Geobot. 8: 1-176.
• Faliński J.B., Mułenko W (red.) 1992. Cryptogamous plants in the forest communities of Białowieża National Park. Check list of cryptogamous and seminal plant species recorded during the period 1987-1991 on the permanent plot V-100 (Project CRYPTO 1). Phytocoenosis 4 (N.S.), Archiv. Geobot. 3: 1-48.
• Faliński J.B., Mułenko W (red.) 1995. Cryptogamous plants in the forest communities of Białowieża National Park. General problems and taxonomic groups analysis (Project CRYPTO 2), Phytocoenosis 7 (N.S.), Archiv. Geobot. 4: 1-176.
• Faliński J.B., Mułenko W (red.) 1996. Cryptogamous plants in the forest communities of Białowieża National Park. Functional groups analysis and general synthesis (Project CRYPTO 3), Phytocoenosis 8 (N.S.), Archiv. Geobot. 6: 1-224.
• Faliński J.B., Mułenko W (red.) 1997. Cryptogamous plants in the forest communities of Białowieża National Park. Ecological Atlas (Project CRYPTO 4), Phytocoenosis 9 (N.S.) Suppl. Cart. Geobot. 7: 1-522.
• Jaroszewicz B., Okołów C. 2002. Turystyka w Białowieskim Parku Narodowym. W: Użytkowanie turystyczne parków narodowych. Ruch turystyczny - zagospodarowanie - konflikty - zagrożenia. OPN, Ojców: 165-175.
• Jędrzejewska B., Jędrzejewski W 2001. Ekologia zwierząt drapieżnych Puszczy Białowieskiej. PWN, Warszawa.
• Jędrzejewska B., Wójcik J.M. (red.) 2010. Eseje o ssakach Puszczy Białowieskiej, Wyd. II, Zakład Badania Ssaków PAN, Białowieża.
• Jędrzejewski W, Jędrzejewska B. 1995. Projekt utworzenia Parku Narodowego Puszczy Białowieskiej, Chrońmy Przyr. Ojcz. 51 (3): 16-36.
• Karpiński J.J. 1935. Przyczyny ograniczające rozmnażanie się korników drukarzy Ips typographus L. i Ips duplicatus Sahlb. w lesie pierwotnym. Inst. Bad. Lasów Państw. S. A., Warszawa.
• Karpiński J.J. 1946. 25 lat istnienia Parku Narodowego w Białowieży. Las pol. 20 (6): 2-8.
• Karpiński J.J., Okołów C. 1969. Bibliografia białowieska (za okres do końca 1966 r.). Ministerstwo Leśnictwa i PD, Zarząd Ochrony Przyrody, Warszawa.
• Klama H. 2002. Distrbution patterns of liverworts (Marchantiopsida) in natural forest communities (Białowieża Primeval Forest, NE Poland). Akad. Techn.-Humn. Bielsko-Biała (rozpr. hab.). 14: 1-278.
• Kontrakt 1999. Kontrakt dla Puszczy Białowieskiej. Ministerstwo Ochrony Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, Warszawa.
• Kowalczyk R., Ławreszuk D., Wójcik J.M. 2010. Ochrona żubra w Puszczy Białowieskiej. Zagrożenia i perspektywy rozwoju populacji. ZBS PAN, Białowieża.
• Krasińska M., Krasiński Z. 2004. Żubr. Monografia przyrodnicza. SFP Hajstra, Warszawa-Białowieża.
• Kwiatkowski W. 1994. Krajobrazy roślinne Puszczy Białowieskiej. Phytocoenosis 6 (N.S.) Suppl. Cart. Geobot. 6: 35-88.
• Malzahn E., Kwiatkowski W., Pierzgalski E. 2009. Przyroda nieożywiona. W: Okołów C., Karaś M., Bołbot A. (red.). Białowieski Park Narodowy. Poznać. Zrozumieć. Zachować. BPN, Białowieża: 17-36.
• Okołów C. 1976, 1983, 1991, 1997, 2007, 2008. Bibliografia Puszczy Białowieskiej. BPN, Białowieża, 1978. t. 2 1967-1972; 1983. t. 3. 1973-1980; 1991. t. 4. 1981-1985; 1997. t. 5. 1986-1990; 2007. t. 6.1991-1995; 2008. t. 7. 1996-2000.
• Okołów C. 2009. Historia ochrony. W: Okołów C., Karaś M., Bołbot A. (red.). Białowieski Park Narodowy. Poznać. Zrozumieć. Zachować. BPN, Białowieża: 9-16.
• Okołów C., Karaś M., Bołbot A. (red.) 2009. Białowieski Park Narodowy. Poznać, Zrozumieć, Zachować. BPN, Białowieża.
• Paczoski J. 1925. Wycieczka do Parku Narodowego w Białowieży w dniach 7 i 8 lipca 1924. Polskie Tow. Bot., IV Zjazd w Warszawie, Warszawa.
• Paczoski J. 1930. Lasy Białowieży. PROP, Poznań, Mon. 1.
• Pierzgalski E., Boczoń A., Tyszka J. 2002. Zmienność opadów i położenia wód gruntowych w Białowieskim Parku Narodowym. Kosmos 51 (4): 415-425.
• Protokół 1922. Protokół konferencji w sprawie rezerwatów w Puszczy Białowieskiej odbytejw dniu 29 grudnia 1921 roku w Departamencie Leśnictwa Ministerstwa Roln. i Dóbr Państw. Ochr. Przyr. 3: 92.
• Prusinkiewicz Z., Michalczuk C. 1998. Gleby Białowieskiego Parku Narodowego. Phytocoenosis (N.S.) 10, Suppl. Cart. Geobot.10: 1-40 + I.
• Pucek Z, Jędrzejewski W, Jędrzejewska B., Pucek M. 1993. Rodent populations dynamics in a primeval deciduous forest (Białowieża National Park) in relations to weather, seed crop and predation. Acta Theriol. 38: 199-222.
• Raczyński J. (red.) 2011. Księga Rodowodowa Żubrów 2010. BPN, Białowieża.
• Samojlik T. (red.) 2005. Ochrona i łowy. Puszcza Białowieska w czasach królewskich. ZBS PAN, Warszawa.
• Samojlik T. 2011. Ostatni żubr. IBS PAN, Białowieża.
• Samojlik T. 2012. Ryjówka przeznaczenia. IBS PAN, Białowieża.
• Sokołowski A.W 1993. Fitosocjologiczna charakterystyka zbiorowisk leśnych Białowieskiego Parku Narodowego. Parki Nar. Rez. Przyr. 12 (3): 1-190 + I mapa.
• Sokołowski A.W 1995. Flora roślin naczyniowych Puszczy Białowieskiej. BPN, Białowieża.
• Szafer W 1957. Pierwsze karty z historii Białowieskiego Parku Narodowego. Kosmos 6 (5): 469-475.
• Szujecki A (red.) 2006. Zooindication based Monitoring of Antropogenic Transformations in Białowieża Primeval Forest. Warsaw Agricult. Univ. Press, Warsaw.
• Święch Z. 1975. Żubr padł, czy padnie leśniczy? Życie lit. 25 (20): 6.
• Tomiałojć L. 2005. Apel do przyrodników i polityków. Czy parki narodowe są jeszcze dobrem narodowym? (Białowieskiej manipulacji ciąg dalszy). Chrońmy Przyr. Ojcz. 61 (4): 78-82.
• Tomiałojć L., Wesołowski T. 1990. Bird communities of the primeval temperate forest of Białowieża, Poland. SPD Academic Publishing, The Hague: 141-165.
• Tomiałojć L., Wesołowski T. 1996. Structure of a primeval forest bird community during 1970s and 1990s (Białowieża National Park, Poland). Acta Orn. 31 (2): 133-154.
• Tomiałojć L., Wesołowski T. 2004. Diversity of the Białowieża Forest avifauna in space and time. J. Orn. 145: 81-92.
• Wesołowski T., Cholewa M. 2009. Climate variation and bird breeding seasons in a primeval temperate forest. Clim. Res. 38: 199-208.