Dynamika procesu zamierania drzew w Sudetach w latach 2002-2018

• Autorzy: Bruchwald A. , Dmyterko E. , Mionskowski M. , Wrzesinski P.

Warianty tytułu

EN

Dynamics of tree mortality in the Sudety Mts. in years 2002-2018

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The aim of the study was to present two issues concerning forests in the Sudety Mts. (SW Poland): 1) the process of tree mortality in individual years in the period between 2002 and 2018, as well as 2) the analysis of the radial growth of the main tree species (i.e. spruce, larch, beech, fir and Douglas fir). The intensity of the process of tree mortality is evidenced by the volume of wind−broken or wind−fallen trees and deadwood. The record volume of post−hurricane wood was harvested after the hurricane ‘Cyril’ (January 2007). The volume of wood removed in 2007−2008 amounted to 1.4 million m³. Quite a high share of wind−broken and wind−fallen trees in the volume of harvested wood raw material concerned the years 2002, 2003, 2006, 2008 and 2018. In the latter year, the damage was caused by the hurricane ‘Grzegorz’. The record removal of deadwood occurred in 2016 following an exceptionally severe drought in the 2015 growing season. The high volume of deadwood in 2017 and 2018 was augmented by quite a high volume of wind−broken and wind−fallen trees. Spruce and larch showed the strongest response to severe drought in 2015 by lowering the increment in diameter and producing a narrow layer of latewood, while the response of beech and Douglas fir was the slightest. No such response was found in fir. The main tree species in the Sudetes is spruce, which quickly disappears from this area. It is necessary to look for such species of trees that might replace spruce, i.e. species more suitable to changing climatic conditions, such as beech, oak, ash, sycamore, pine and larch – but also fir and Douglas fir. The latter two species show a high tolerance to changing climatic conditions, and a high potential in the production of wood.

Słowa kluczowe

PL

lesnictwo; Sudety; drzewa lesne; zamieranie drzew; zlomy; wywroty; drewno pokleskowe; posusz; lata 2002-2018; gatunki lasotworcze; swierk; modrzew; buk; jodla; daglezja; przyrosty radialne; wiek drzew

• Wydawca: -
• Czasopismo: Sylwan
• Rocznik: 2019
• Tom: 163
• Numer: 12
• Opis fizyczny: s.969-979,fot.,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Bruchwald A.

• Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi, Instytut Badawczy Leśnictwa, Sękocin Stary, ul.Braci Leśnej 3, 05−090 Raszyn

autor

Dmyterko E.

• Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi, Instytut Badawczy Leśnictwa, Sękocin Stary, ul.Braci Leśnej 3, 05−090 Raszyn

autor

Mionskowski M.

• Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi, Instytut Badawczy Leśnictwa, Sękocin Stary, ul.Braci Leśnej 3, 05−090 Raszyn

autor

Wrzesinski P.

• Zakład Hodowli Lasu i Genetyki Drzew Leśnych, Instytut Badawczy Leśnictwa, Sękocin Stary, ul.Braci Leśnej 3, 05−090 Raszyn

Bibliografia

• Adam H. D., Zeppel M. J. B., Anderegg W. R. L., Hartmann H., Landhäusser S. M., Tissue D. T., Huxman T. E., Hudson P. J., Franz T. E., Allen C. D., Anderegg L. D. L., Barron-Gafford G. A., Beerling D. J., Breshears D. D., Brodribb T. J., Bugmann H., Cobb R. C., Collins A. D., Dickman L. T., Duan H., Ewers B. E., Galiano L., Galvez D. A., Garcia-Forner N., Gaylord M. L., Germino M. J., Gessler A., Hacke U. G., Hakamada R., Hector A., Jenkins M. W., Kane J. M., Kolb T. E., Law D. J., Lewis J. D., Limousin J. M., Love D. M., Macalady A. K., Martínez-Vilalta J., Mencuccini M., Mitchell P. J., Muss J. D., O’Brien M. J., O’Grady A. P., Pangle R. E., Pinkard E. A., Piper F. I., Plaut J. A., Pockman W. T., Quirk J., Reinhardt K., Ripullone F., Ryan M. G., Sala A., Sevanto S., Sperry J. S., Vargas R., Vennetier M., Way D. A., Xu C., Yepez E. A., McDowell N. G. 2017. A multi-species synthesis of physiological mechanisms in drought-induced tree mortality. Nat. Ecol. Evol. 1: 1285-1291. DOI: 10.1038/s41559-017-0248-x.
• Allen C. D., Macalady A. K., Chenchouni H., Bachelet D., McDowell N., Vennetier M., Kitzberger T., Rigling A., Breshears D. D., Hogg E. H., Gonzalez P., Fensham R., Zhang Z., Castro J., Demidova J., Lim J. H., Allard G., Running S. W., Semerci A., Cobb N. 2010. A global overview of drought and heat-induced tree mortality reveals emerging climate change risks for forests. Forest Ecology and Management 259: 660-684. DOI: https://doi.org/10.1016/j.foreco.2009.09.001.
• Boisvenue C., Running S. W. 2006. Impacts of climate change on natural forest productivity – evidence since the middle of the 20th century. Global Change Biology 12 (5): 862-882.
• Bruchwald A., Dmyterko E. 2010a. Metoda określania ryzyka uszkodzenia drzewostanu. Leś. Pr. Bad. 2: 165-148.
• Bruchwald A., Dmyterko E. 2010b. Lasy Beskidu Śląskiego i Żywieckiego – zagrożenia, nadzieja. Instytut Badawczy Leśnictwa, Sękocin Stary.
• Bruchwald A., Dmyterko E., Bałazy R. 2018. Risk model of tree stand damage by winds and its evaluation based on damage caused by cyclone ‘Xaver’. Forest Systems 27 (2): e014. https://doi.org/10.5424/fs/2018272-11731.
• Choat B., Jansen S., Brodribb T. J., Cochard H., Delzon S., Bhaskar R., Bucci S. J., Feild T. S., Gleason S. M., Hacke U. G., Jacobsen A. L., Lens F., Maherali H., Martínez-Vilalta J., Mayr S., Mencuccini M., Mitchell P. J., Nardini A., Pittermann J., Pratt R. B., Sperry J. S., Westoby M., Wright I. J., Zanne A. E. 2012. Global convergence in the vulnerability of forests to drought. Nature 491: 752-755. DOI: https://doi.org/ 10.1038/nature11688.
• Ciesielski M., Bałazy R., Hycza T., Bruchwald A., Dmyterko E. 2016. Szacowanie szkód spowodowanych przez wiatr w drzewostanach przy wykorzystaniu zobrazowań satelitarnych i danych Systemu Informatycznego Lasów Państwowych. Sylwan 160 (5): 371-377. DOI: https://doi.org/10.26202/sylwan.2015129.
• Cochard H., Delzon S. 2013. Hydraulic failure and repair are not routine in trees. Annals of Forest Science 70: 659-661. DOI: https://doi.org/10.1007/s13595-013-0317-5.
• Czajka B. 2012. Wpływ wysokości nad poziomem morza na wrażliwość klimatyczną świerka pospolitego w masywie Babiej Góry. Studia i Materiały CEPL 30: 91-97.
• Dmyterko E. 2017. Stopień uszkodzenia drzewostanów bukowych Ziemi Kłodzkiej. Sylwan 161 (5): 430-439. DOI: https://doi.org/10.26202/sylwan.2017042.
• Dmyterko E., Bruchwald A. 2018. Dynamika rozpadu drzewostanów świerkowych w Beskidzie Śląskim. Sylwan 162 (3): 189-199. DOI: https://doi.org/10.26202/sylwan.2017120.
• Dmyterko E., Bruchwald A. 2019a. Zmiany zachodzące w lasach Beskidu Małego. Sylwan 163 (3): 237-247. DOI: https://doi.org/10.26202/sylwan.2018113.
• Dmyterko E., Bruchwald A. 2019b. Zmiany zachodzące w lasach Ziemi Kłodzkiej w latach 2001-2017. Sylwan 163 (8): 675-684. DOI: https://doi.org/10.26202/sylwan.2019020.
• Dmyterko E., Bruchwald A. 2019c. Zastosowanie modelu ryzyka uszkodzenia drzewostanu przez wiatr do oceny pro-cesu śmiertelności drzew w Sudetach w latach 2015-2017. Sylwan 163 (11): 903-912. DOI: https://doi.org/10.26202/ sylwan.2019049.
• Dmyterko E., Bruchwald A. Mionskowski M. 2019. Rozpad drzewostanów świerkowych w Beskidzie Żywieckim. Sylwan 163 (2): 130-140. DOI: https://doi.org/10.26202/sylwan.2018103.
• Durło G. B. 2007. Klimatyczny bilans wodny okresów wegetacyjnych w Beskidach Zachodnich. Acta Agrophysica 19 (3): 553-562.
• Durło G. B. 2019. Klimatyczny bilans wodny na obszarze Parku Krajobrazowego Góry Opawskie. Sylwan 163 (10): 802-810. DOI: https://doi.org/10.26202/sylwan.2019050.
• Ermich K. 1963. The inception and the end of the annual tree-ring formation in Fagus sylvatica L., Abies alba Mill., and Picea excels L. in Tatra Montains. Ekologia Polska A 11 (13): 311-336.
• Feliksik E., Wilczyński S. 2000. Dendroklimatological analysis of the Norway spruce (Picea abies (L) Karst.) from the Beskid Ślaski Mountains. Beskydy 13: 161-170.
• Feliksik E., Wilczyński S. 2003. Termiczne uwarunkowania przyrostu tkanki drzewnej świerka pospolitego (Picea abies (L) Karst.) w reglu dolnym Beskidu Żywieckiego. Acta Agraria et Silvestria Series Silvestris 41:15-24.
• Jacobsen A., Pratt B., Ewers F., Davis S. 2007. Cavitation resistance among 26 Chaparral species of Southern California. Ecological Monographs 77 (1): 99-115. DOI: https://doi.org/10.1890/05-1879.
• Kaiser K. E., Mcglynn B. L., Emanuel R. E. 2013. Ecohydrology of an outbreak: mountain pine beetle impacts trees in drier landscape positions first. Ecohydrology 6: 444-454. DOI: https://doi.org/10.1002/eco.1286.
• Kondracki J. 2002. Geografia regionalna Polski. PWN, Warszawa.
• Korzybski D., Mionskowski M., Dmyterko E., Bruchwald A. 2013. Stopień uszkodzenia świerka, jodły i modrzewia w Sudetach Zachodnich. Sylwan 157 (2): 104-112. DOI: https://doi.org/10.26202/sylwan.2012035.
• Lambers H., Chapin III F. S., Pons T. L. 2008. Plant Physiological Ecolology. Springer Nature.
• Lévesque M., Saurer M., Siegwolf R., Eilmann B., Brang P., Bugmann H., Rigling A. 2013. Drought response of five conifer species under contrasting water availability suggests high vulnerability of Norway spruce and European larch. Global Change Biology 19 (10): 3184-3199. DOI: https://doi.org/10.1111/gcb.12268.
• Łukaszewicz J., Niemczyk M., Dmyterko E., Bruchwald A. 2014. Ryzyko wystąpienia szkód w lasach zagospodarowanych rębnią gniazdową. Postępy Techniki w Leśnictwie 127: 22-29.
• Łukaszewicz J., Niemczyk M., Dmyterko E., Bruchwald A. 2015. Ocena rębni gniazdowej na podstawie drzewo-stanów uszkodzonych w lasach nizinnych Polski. Sylwan 159 (1): 3-12. DOI: https://doi.org/10.26202/sylwan.2014077.
• Martin-Benito D., Anchukaitis K. J., Evans M. N., del Río M., Beeckman H., Cańellas I. 2017. Effects of drought on xylem anatomy and water-use efficiency of two co-occurring pine species. Forests 8: 1-19. DOI: https://doi.org/10.3390/f8090332.
• Martin-Benito D., Cherubini P., del Río M., Cańellas I. 2008. Growth response to climate and drought in Pinus nigra Arn. trees of different crown classes. Trees: Structure and Function 22(3): 363-373. DOI: https://doi.org/ 10.1007/s00468-007-0191-6.
• Pretzsch H., Schütze G., Uhl E. 2013. Resistance of European tree species to drought stress in mixed versus pure forests: evidence of stress release by inter-specific facilitation. Plant Biology 15: 483-495. DOI: https://doi.org/ 10.1111/j.1438-8677.2012.00670.x.
• Roloff A. 2010. Bäume. Lexikon der praktischen Baumbiologie. WILEY_VCH Verlag GmbH & Co. KGaA, Weinheim.
• Rosner S. 2017. Wood density as a proxy for vulnerability to cavitation: Size matters. Journal of Plant Hydraulics 4: 1-10. DOI: https://doi.org/10.20870/jph.2017.e001.
• Sperry J. S., Venturas M. D., Anderegg W. R. L., Mencuccini M., Mackay D. S., Wang Y., Love D. M. 2016. Predicting stomatal responses to the environment from the optimization of photosynthetic gain and hydraulic cost. Plant, Cell and Environment 40: 816-830. DOI: https://doi.org/10.1111/pce.12852.
• Steinkamp J., Hickler T. 2015. Is drought-induced forest dieback globally increasing? Journal of Ecology 103: 31-43. DOI: https://doi.org/10.1111/1365-2745.12335.
• Szabla K. 2009. Aktualny stan drzewostanów świerkowych w Beskidach i ich geneza. W: Starzyk J. [red.]. Problem zamierania drzewostanów świerkowych w Beskidzie Śląskim i Żywieckim. Oficyna Wydawniczo-Drukarska „Secesja”, Kraków. 13-43.
• Szabla K. 2017. Proces rozpadu drzewostanów świerkowych w Beskidzie Śląskim i Żywieckim w następstwie gradacji owadów kambiofagicznych i grzybów patogenicznych oraz sposób zagospodarowania tych drzewostanów w latach 2003-2015. Postępy Techniki w Leśnictwie 137: 23-31.
• Trampler T., Kliczkowska A., Dmyterko E., Sierpińska A. 1990. Regionalizacja przyrodniczo-leśna na podsta-wach ekologiczno-fizjograficznych. PWRiL, Warszawa.
• Vitali V., Büntgen U., Bauhus J. 2017. Silver fir and Douglas fir are more tolerant to extreme droughts than Norway spruce in south-western Germany. Global Change Biology 23: 5108-5119. DOI: https://doi.org/10.1111/gcb.13774.
• Wilczyński S., Feliksik E., Wertz B. 2004. Diversification of climatic requirements of Norway spruce (Picea abies (L) Karst) in the upper forest zone. EJPAU. Forestry 7 (1).
• Williams A. P., Allen C. D., Macalady A. K., Griffin D., Woodhouse C. A., Meko D. M., Swetnam T. W., Rauscher S. A., Seager R., Grissino-Mayer H. D., Dean J. S., Cook E. R., Gangodagamage C., Cai M., McDowell N. G. 2013. Temperature as a potent driver of regional forest drought stress and tree mortality. Nature Climate Change 3: 292-297.
• Zajączkowski S., Bogaciński B., Wodzicki T. J. 1988. Zmienność długości okresu aktywności kambium w sezonie a liczba produkowanych cewek w populacjach drzewiastych Pinus sylvestris L. Sylwan 132 (1): 27-40.
• Zimmermann M. H., Brown C. L. 1981. Drzewa. Struktura i funkcje. PWN, Warszawa

Identyfikatory

DOI

10.26202/sylwan.2019116