Spłukiwanie gleby na użytkowanych rolniczo stokach pogórskich w latach hydrologicznych 2007-2008 w łazach (Pogórze Wiśnickie)

• Autorzy: Swiechowicz J.

Warianty tytułu

EN

Slopewash on agricultural foothill slopes in hydrological years 2007-2008 in Lazy (Wisnicz Foothills)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The paper presents the results of slopewash studies carried out in hydrological years 2007-2008 on 7 runoff plots located within the marginal part of the Carpathian Foothills near the Research Station of the Institute of Geography and Spatial Management in Łazy. All the plots were 2 m wide. Four of them were 22.1 m long while the remaining three were 11.1, 5.5 and 2.8 m in length. All the plots were closed with 2 m Gerlach troughs. Eroded material was collected in tanks placed by every plot, while runoff was registered by means of lymnigraphs. The inclination of the plots' surface was 8°. Studies were carried on silty pseudogley soil (Stagnic Luvisols). Precipitation totals amounted to 814, l mm (2007) and 585,3 mm (2008) and these values significantly ditfered from the mean precipitation total for 1987-2008 hydrological years (661,5 mm). In 2007 the rainfall erosivity factor (EI₃₀) was 1628.9 MJ mm ha⁻¹h⁻¹ and turned out to be almost two times as much as it was for 2008 (667.0 MJ mm ha⁻¹h⁻¹). In the summer halfyear of 2007 hydrological year there were 13 slopewash events whereas in 2008 there were none. Mean annual soil erodibility [K] reached the value of 0.0377 Mg ha h MJ⁻¹mm⁻¹ha⁻¹, which is significantly lower than the value calculated on the basis of the USLE model (0.0738). Runoff varied considerably in the summer half-year. Maximum values of the runoff coefficient amounted to 39.2% for the potato, 34.2% for the fallow land, 16.3% for the winter wheat and 12.0% for the meadow. Mean annual slopewash values amounted to 31.4 kg ha⁻¹ for winter wheat, 41.9 kg ha⁻¹ for meadow, 43,396.0 kg ha⁻¹ for potato and 47,340.2 kg ha⁻¹ for fallow. The C factor value for the whole vegetation period of the potato was 0.92, and 0.0008 for the winter wheat.*

Słowa kluczowe

PL

lata 2007-2008; Pogorze Wisnickie; gleby; splukiwanie; tereny rolnicze; uzytkowanie rolnicze; badania hydrologiczne; erozja gleb

• Wydawca: -
• Czasopismo: Prace i Studia Geograficzne
• Rocznik: 2010
• Tom: 45
• Opis fizyczny: s.243-263,tab.,wykr.,map.,bibliogr.

Twórcy

autor

Swiechowicz J.

• Zakład Geomorfologii, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński, Kraków

Bibliografia

• Auzet A.V., Boiffin J., Papy F., Maucorps J., Ouvry J.F., 1990, An approach to the assessment of erosion forms and erosion risk on agricultural land in the northern Paris Basin, France, [w:] J. B. Boardman, I. D. L. Foster, J. A. Dearing (red.), Soil Erosion on Agricultural Land, John Wiley & Sons, 384-400.
• Boardman J.B., 1995, Damage to property by runoff from agricultural land, South Downs, southern England, 1976-93, Geographical Journal 161, 177-191.
• Boardman J.B., Verstraeten G., Bielders Ch., 2006, Muddy floods, [w:] J.B. Boardman, J. Poesen (red.), Soil erosion in Europe, John Wiley & Sons, 743- 755.
• Brown, L.C., Foster, G.R., 1987, Storm erosivity using idealized intensity distributions, Transactions of the ASAE 30, 379- 386.
• Demczuk P., 2009, Wpływ erozyjności deszczu na wielkość erozji gleb w zlewni Bystrzanki w latach 1969-1993, [w:] W. Bochenek, M. Kijowska (red.), Funkcjonowanie frodowiska przyrodniczego w okresie przemian gospodarczych w Polsce, Bibl. Monitor. Środ., Szymbark, 231 - 238.
• Drużkowski M., 1998, Współczesna dynamika, funkcjonowanie i przemiany krajobrazu Pogórza Karpackiego, Instytut Botaniki UJ, Kraków, 285 s.
• Evrard O., Bielders Ch.,Vandaele K., Vesemael B., 2007, Spatial and temporal variation of muddy floods in central Belgium of-site impacts and potential control measures, Catena 70, 443—454.
• Froehlich W., 1982, Mechanizm transportu fluwialnego i dostawy zwietrzelin do koryta w górskiej zlewni fliszowej, Prace Geogr. IGiPZ PAN, 143, 144 s.
• Froehlich W., Słupik J., 1980, Drogi polne jako źródła dostawy wody i zwietrzelin do koryta cieku, Zesz. Problem. Post. Nauk Roln. 235, 257-268.
• Froehlich W., Słupik J., 1986, Rola dróg w kształtowaniu spływu i erozji w karpackich zlewniach fliszowych, Przegl. Geogr. 58, 1-2, 129-160.
• Froehlich, W., Walling, D.E., 1995, Ewolucja użytkowanego rolniczo stoku beskidzkiego w świetle badań metodami klasycznymi i radioizotopowymi, [w:] Procesy geomorfologiczne. Zapis w rzeźbie i osadach, III Zjazd Geomorfólogów Polskich. Streszczenia komunikatów, posterów i referatów, WNoZ UŚ, SGP, Sosnowiec, 22- 23.
• Gerlach T., 1958, Wstępne wyniki badań nad intensywnością współczesnych procesów denudacyjnych w Jaworkach k. Szczawnicy, Rocz. Nauk Roln. F-72- 3.
• Gerlach T., 1966, Współczesny rozwój stoków w dorzeczu górnego Grajcarka (Beskid Wysoki) , Prace Geogr. IG PAN 52, 124 s.
• Gerlach T., 1976, Współczesny rozwój stoków w polskich Karpatach Fliszowych, Prace Geogr. IG PAN 122, 116s.
• Gil E., 1976, Spłukiwanie gleby na stokach fliszowych w rejonie Szymbarku, Dokum. Geogr. 2, 1-65.
• Gil. E.,1994, Monitoring obiegu wody i spłukiwania na stokach, [w:] Zintegrowany Monitoring Środowiska Przyrodniczego. Stacja Bazowa Szymbark (Karpaty Fliszowe), PIOŚ, Warszawa, 66- 87.
• Gil E., 1999, Obieg wody i spłukiwanie na fliszowych stokach użytkowanych rolniczo w latach 1980-1990, Zeszyty IGiPZ PAN 60, 78 s.
• Gil E., 2009, Ekstremalne wartości spłukiwania gleby na stokach użytkowanych rolniczo w Karpatach Fliszowych, [w:] W. Bochenek, M. Kijowska (red.) Funkcjonowanie środowiska przyrodniczego w okresie przemian gospodarczvch w Polsce, Bibl. Monitor. Środ., Szymbark, 191-218.
• Gilewska S., Starkel L., 1988, Geomorfologia, [w:] K. Trafas (red.) Atlas miejskiego województwa tarnowskiego, PAN, Oddział w Krakowie - Komisja Nauk Geograficznych, Urząd Wojewódzki w Tarnowie, Kraków, s. 9.
• Kaczorowska Z., 1962, Opady w Polsce w przekroju wieloletnim, Prace Geogr. IG PAN 33,112s.
• Klimek M., 1995, Charakterystyka pokrywy glebowej eksperymentalnej zlewni Dworskiego Potoku (Pogórze Wielickie), [w:] L. Kaszowski (red.) Struktura i funkcjonowanie środowiska przyrodniczego progu Karpat, Zesz. Nauk. UJ, Prace Geogr. 100, 99-111.
• Rejman J., 2006, Wpływ erozji wodnej i uprawowej na przekształcenie gleb i stoków lessowych, instytut Agrofizyki PAN, Acta Agrophysica, 136, 3, 106 s.
• Słupik, J., 1970. Methods of investigating the water cycle within a slope, St. Geomorph. Carpatho-Balcan. 4, 127-136.
• Starkel L., 1988, Rzeźba, [w:] J. Warszyńska (red.) Województwo tarnowskie – monografia, PAN Kraków, 19-28.
• Skiba S. 1992, Gleby zlewni Starej Rzeki, Zesz. Nauk. UJ, Prace Geogr. 88, 39-47.
• Stankoviansky M., 2002, Bahenné povodne - hrosba úvalín a suchych dolín, Geomorphologia Slovaca 2, 5-15.
• Święchowicz J., 1991, Budowa geologiczna i rzeźba zlewni Starej Rzeki, Lesz. Nauk. UJ Prace Geogr. 83, 165- 184.
• Święchowicz J., 1992, Naturalne i antropogeniczne uwarunkowania rzeźby w zlewni Starej Rzeki , Zesz. Nauk. UJ, Prace Geogr. 88, 49-69.
• Święchowicz 1995, Opadowe uwarunkowania wystąpienia spływu powierzchniowego w zlewni Starej Rzeki na Pogórzu Karpackim, [w:] L. Kaszowski (red.), Dynamika i antropogeniczne przeobrażenia środowiska przyrodniczego progu Karpat między Rabą a Uszwicą, Instytut Geografii UJ, Kraków, 185- 193.
• Święchowicz J., 1998, Spłukiwanie gleby na stoku eksperymentalnym w rejonie Łazów (Pogórze Wielickie), [w:] A Kostrzewski (red.), Funkcjonowanie i tendencje rozwoju geosystemów Polski, Bibl. Monitor. Środ., Warszawa, 217- 227.
• Święchowicz J., 2000, The threshold conditions for slope wash processes in the foothill catchment (Carpathian Foothills, South Poland), St. Geomorph. Carpatho-Balcan. 34, 67- 88.
• Święchowicz J., 2002, Współdziałanie procesów stokowych i fluwialnych w odprowadzaniu materiału rozpuszczonego i zawiesiny ze zlewni pogórskiej, Instytut Geografii UJ, Kraków, 150 s.
• Święchowicz J., 2008, Wpływ spłukiwania, sufozji i procesów eolicznych na współczesną ewolucje stoków Karpat fliszowych, [w:] L. Starkel, A. Kotarba, A. Kostrzewski, K. Krzemień (red.), Współczesne przemiany rzeźby Polski, IGIGP UJ, Kraków, 80- 94.
• Święchowicz J., 2009, Geomorfologiczne i ekonomiczne skutki deszczu nawalnego z dnia 17 czerwca 2006 r. na terenie Rolniczego Zakładu Doświadczalnego UJ w Łazach (Pogórze Wiśnickie), [w:] W. Bochenek, M. Kijowska (red.), Funkcjonowanie środowiska przyrodniczego w okresie przemian gospodarczych w Polsce, Bibl. Monitor. Środ., Szymbark, 219- 230.
• Święchowicz J., 2010, Ekstremalne spłukiwanie i erozja linijna na stokach użytkowanych rolniczo w Karpatach fliszowych, Pr. i St. Geogr. 45, 29-48.
• Wischmeier W. H. , Smith D. D. 1978, Predicting rainfall erosion losses - a guide to conservation planning, Agricultural Handbook No 537, U.S. Department of Agriculture, Washington D.C., 58 s.