Struktura fitocenotyczna łąk w dolinie Golionki (Bory Tucholskie) na tle sytuacji sprzed 40 lat

• Autorzy: Stosik T.

Warianty tytułu

EN

Phytocenosis structure of meadows in the Golionka River Valley (The Tuchola Pinewoods) as compared with the situations dating 40 years back

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przejście do intensywnego gospodarowania na łąkach pociągnęło za sobą znaczące przemiany ich roślinności i zniszczenie wielu ekosystemów torfowiskowych i bagiennych. Częste niegdyś zbiorowiska zmniejszyły swój areał, zanikły lub przekształciły się w inne. W strukturze fitocenoz łąkowych w Borach Tucholskich jeszcze około połowy XX w. często notowano m. in. dobrze zachowane zbiorowisko Angelico-Cirsietum oleracei, podczas gdy obecnie w regionie obserwuje się głównie jego różne zdegenerowane formy, a bogate florystycznie płaty zajmują niewielkie powierzchnie. W oparciu o współczesne zdjęcia fitosocjologiczne oraz spisy flory z lat 70-tych ubiegłego stulecia wykonane w dolinie rzeki Golionki w Borach Tucholskich zestawiono wykaz stwierdzonych w tych dwóch okresach fitocenoz. Obecnie w strukturze fitocenotycznej dominują fitocenozy z klasy Molinio-Arrhenatheretea w postaci 8 zespołów lub zbiorowisk, występujących łącznie na prawie 60% analizowanych powierzchni. Około 20% to szuwary turzycowe (Magnocaricion). Pozostałą część stanowią fitocenozy z klas Atremisietea vulgaris, Koelerio glaucae-Corynephoretea canescentis i Trifolio-Geranietea. Jest to typowa struktura fitocenotyczna ekstensywnie użytkowanych łąk na odwodnionych torfach. Duża grupa zbiorowisk roślinnych charakteryzuje się wyraźną dominacją jednego lub kilku gatunków, jak: Holcus lanatus, Anthoxanthum odoratum lub Urtica dioica. Struktura fitocenotyczna obszaru określona dla wcześniejszego okresu zawiera zaledwie 5 typów fitocenoz – 80% materiału kwalifikuje się do dwóch zbiorowisk reprezentujących klasę Molinio-Arrhenatheretea: zb. z Holcus lanatus i Polygonum bistorta i zespół Poa pratensis-Festuca rubra.

EN

The transition into an intensive management in meadows has brought about essential transformations in its vegetation and a destruction of many peatland and swamp ecosystems. Once frequent communities decreased their area, disappeared or got transformed into others. In the structure of meadow phytocenoses in the Tuchola Pinewoods, still around the mid 20th century there were often noted e.g. a well-preserved community of Angelico-Cirsietum oleracei, whereas now in the region one observes mostly its different degenerated forms and rich floristic patches covering inconsiderable areas. Based on contemporary relevés as well as the 1970s flora records made in the valley of the Golionka River in the Tuchola Pinewoods a record of the phytocenoses found in those two periods of phytocenoses were broken down into. At present in the phytocenosis structure there dominate the phytocenoses representing class Molinio-Arrhenatheretea in a form of 8 associations or communities, which occur in total in almost 60% of the areas analysed. About 20% is covered by reed beds (Magnocaricion). The other part is made up of phytocenoses representing classes Atremisietea vulgaris, Koelerio glaucae-Corynephoretea canescentis and Trifolio- Geranietea. It is a typical phytocenosis structure of extensively used meadows on dewatered peats. A large group of plant communities show a clear dominance of a single or a few species, including: Holcus lanatus, Anthoxanthum odoratum or Urtica dioica. The phytocenosis structure of the area determined for the earlier period includes only 5 types of phytocenoses – 80% of the material gets qualified as two communities representing class Molinio- Arrhenatheretea: the community with Holcus lanatus and Polygonum bistorta as well as Poa pratensis-Festuca rubra association.

Słowa kluczowe

PL

Bory Tucholskie; dolina Glionki; laki; fitocenozy lakowe; zbiorowiska roslinne; zbiorowiska lakowe; struktura fitocenotyczna

• Wydawca: -
• Czasopismo: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
• Rocznik: 2014
• Numer: IV/2
• Opis fizyczny: s.1227-1240,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Stosik T.

• Katedra Botaniki i Ekologii, Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy, Al.Prof.S.Kaliskiego 7, 85-796 Bydgoszcz

Bibliografia

• Barabasz B. (1997). Zmiany roślinności łąk w północnej części Puszczy Niepołomickiej w ciągu 20 lat. Studia Naturae. 43:1-99.
• Bator I. (2005). San obecny i przemiany zbiorowisk łąkowych okolic Mogilan (Pogórze Wielickie) w okresie 40 lat. Fragm. Flor. et Geobot, Supplementum 7: 1-97.
• Ekspertyza. (1964). Ekspertyza przedmelioracyjna użytków zielonych w zlewni rzeki Prusiny. Część opisowa. Woj. B. Bud. Wiej. Toruń. (mscr.) ss. 84.
• Grynia M. (1996). Kierunki zmian szaty roślinnej zbiorowisk łąkowych w Wielkopolsce. Roczniki AR w Poznaniu. 284. Rolnictwo 47: 15–27.
• Grynia M., Kryszak A. (1996). Zagrożenie osobliwości florystycznych zbiorowisk siedlisk bagiennych i łąkowych Wielkopolski. Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu, Poznań ss. 284.
• Grzegorczyk S., Grabowski K., Bieniek B. (2000). Zbiorowiska roślinne na zdegradowanych glebach murszowych obiektu „Siódmak”. Biul. Nauk. UWMOlsztyn. 9: 171–179.
• Grzyb S. (1969). Charakterystyka gleb i szaty roślinnej na łąkach czerskich. IMUZ Falenty. Materiały seminaryjne 8: 14-26.
• Kamiński J. (2008). Zróżnicowanie florystyczne i walory przyrodnicze łąk 2-kośnych na zagospodarowanym torfowisku w zależności od warunków wilgotnościowych.Water-Environment-Rural Areas. 2a(23): 87-104.
• Kiryluk A. (1995). Wpływ wieloletniego użytkowania łąkowego torfowiska niskiego na produkcję biomasy i kształtowanie się zbiorowisk roślinnych w dolinie rzeki Supraśli. Mat. Semin. IMUZ 34:149-154.
• Kiryluk A. (2009). Proces grądowienia w pobagiennych ekosystemach łąkowych. Water- Environment-Rural Areas. 4(28): 59-69.
• Kozłowska T., Frąckowiak H. (1995). Degradacja siedlisk i zbiorowisk łąkowych na glebach organicznych w wyniku wzrastającego uprzemysłowienia. Mat. Semin.IMUZ. 34:201-208.
• Kryszak A., Grynia M. (2005). Zbiorowiska trawiaste siedlisk nadmiernie uwilgotnionych dolinach rzecznych. Łąkarstwo w Polsce (Grassland Science in Poland),8:97-106.
• Kucharski L. (1999). Szata roślinna łąk Polski środkowej i jej zmiany w XX stuleciu. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. Łódź. ss.168.
• Kutyna I., Neczkowska M. (2009). Zbiorowiska seminaturalne z rzędu arrhenatheretalia, klasy Molinio-Arrhenatheretea wystepujace na terenie byłej Akademii Rolniczejw Szczecinie przy ulicach J. Słowackiego i Papieża Pawła VI. Folia Pomer. Univ.
• Technol. Stetin. Agric. Aliment. Pisc. Zootech. 271 (10):87–96 .
• Lipiński J. (2006). Zarys rozwoju oraz produkcyjne i środowiskowe znaczenie melioracji w świetle badań. Acta Sci Pol. Formatio Circumiectus. 5(1): 3-15.
• Lorenc K. (1969). Zmiany w strukturze zbiorowisk roślinnych na łąkach czerskich w ujęciu fitosocjologicznym. IMUZ Falenty. Materiały seminaryjne 8: 79-84.
• Matuszkiewicz W. (2002). Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski . PWN Warszawa. ss. 537.
• Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H., Zając A., Zając M. (2002). Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Vol. 1. Biodiversity of Poland. – Krytycznalista roślin naczyniowych Polski. T. 1. Różnorodność biologiczna Polski. W.
• Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Science, Kraków.
• Oklejewicz K., Trąba Cz., Wolański P. (2005). Trawy w zbiorowiskach roślinnych siedlisk skrajnie mokrych w dolinie Sanu. Łąkarstwo w Polsce (Grassland Sciencein Poland), 8:131-139.
• Oleszczuk R., Brandyk T. (2008). The analysis of shrinkage-swelling behaviour of peatmoorsh soil aggregates during drying-wetting cycles. Agronomy Research 6(1):131-140.
• Oleszczuk R., Gnatowski T., Brandyk T. (2009). Wilgotność krytyczna gleb torfowych jako kryterium nieodwracalności procesu pęcznienia. Acta Agrophysica. 14(2):403-412.
• Papke R. (1958). Kształtowanie się zbiorowisk roślinnych Łąk Czerskich w zależności od stosunków wodnych. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych 13:97-118.
• Projekt. (1971). Projekt techniczny regulacji rzeki Golionki. Przedsięwzięcie „Łoboda”. Zadanie II. Biuro Projektów Wodnych Melioracji. Bydgoszcz (mscr.)
• Radkowski A., Barabasz-Krasny B. (2008). Zbiorowiska roślinne pastwisk gromadzkich na Pogórzu Bocheńskim. Łąkarstwo w Polsce (Grassland Science in Poland)11:167-175.
• Stosik T. (2009). Możliwości ochrony walorów przyrodniczych łąk na przykładzie gminy Śliwice w Borach Tucholskich. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich. PAN. 6:161-170.
• Stosik T., Krasicka-Korczyńska E. (2012). Łąki „Linice” w Borach Tucholskich – historia, struktura fitocenoz i zagrożenia. Ekologia i Technika. 20(4):217-226.

Identyfikatory

DOI

10.14597/infraeco.2014.4.2.091