Foraminifera and brackish Ostracoda from the Portlandian of Polish Lowlands

• Autorzy: Bielecka W.

Warianty tytułu

PL

Otwornice i brakiczne małżoraczki z portlandu niżu Polski

RU

Foraminifery i ostrakody portlanandskogo japusa Pol'skojj nizmenosti

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Foraminifera of the Lower and Middle Portlandian and Ostracods of the Purbeckian facies of the Upper Portlandian of Polish Lowlands were studied; 63 foraminiferal species (including 12 new) and 21 ostracod species (including one new, Cypridea praealta sp.n.) are described. Analysis of stratigraphic ranges of the microfauna made it possible to distinguish 5 foraminiferal zones (I-V) of the Lower and Middle Portlandian and 5 ostracod zones (F-B) of the Purbeckian facies of the Upper Portlandian. The foraminiferal microfauna of the Portlandian of Poland appears most similar to those from the Lower and Middle Volgian of the Russian Platform.

PL

W pracy podano wyniki badań dotyczące otwornic dolnego i środkowego port-landu oraz małżoraczków górnego portlandu facji purbeckiej Niżu Polski. Materiały do badań mikropaleontologicznych pochodziły z wału kujawskiego, niecki warszawskiej, syneklizy nadbałtyckiej, niecki łódzkiej, niecki mogileńskiej oraz z Pomorza (NW-części wału pomorskiego, niecka pomorska i N część niecki szczecińskiej). Ogółem opisano 63 gatunki otwornic (w tym 12 nowych gatunków i 2 nowe podgatunki) oraz 21 gatunków małżoraczków (w tym 1 nowy) (Text-fig. 1, tabela I, II). W osadach dolnego i środkowego portlandu w zespole otwornic dominują formy o skorupkach wapiennych - głównie przedstawiciele rodziny Nodosariidae. Podrzędnie występują otwornice z rodziny Polymorphinidae, Nubeculariidae, Miliolidae, Involutinidae, a także z podrodziny Spirillininae i Epistomininae. Otwornice o skorupkach aglutynujących niemal wyłącznie należą do rodziny Lituolidae. Analizując pionowe zasięgi występowania gatunków otwornic i małżoraczków wydzielono 10 poziomów biostratygraficznych; 5 poziomów otwornicowych od I do V oraz 5 poziomów małżoraczkowych od F do B (te ostatnie wyróżnione uprzednio w niektórych rejonach Polski przez W. Bielecką i J. Sztejn w 1966 r.) (tabela III). Poziom I obejmuje w całości osady dolnego portlandu, tzn. poziomy Subplanites klimowi, Subplanites sp.sp. i Pectinatites sp.sp. Charakteryzuje się on obecnością gatunków górnokimerydzkich, a przede wszystkim gatunków - Pseudolamarckina polonica (Bielecka & Pożaryski). Nubecularia mazoviensis Bielecka & Pożaryski i Everticyclammina virguliana (Koechlin), a które nie przechodzą do poziomu II. W poziomie I pojawiają się także nowe gatunki portlandzkie. Są to: Saracenaria pravoslavlevi Furssenko & Polenova, Citharina brevis (Furssenko & Polenova), C. raricostata (Furssenko & Polenova), Nodosaria scythicis Furssenko & Polenova i kilka innych. Poziom II odpowiada w przybliżeniu poziomowi Zaraiskites scythicus i zawiera bardzo obfitą mikrofaunę. Charakteryzują go - Planularia dojleini (Kasanzev), Vaginulinopsis incisiformis sp.n., Nodosaria scythicis Furssenko & Polenova, Geinitzinita wolinensis sp.n., Margnulinopsis robusta (Reuss), Citharina undosicostata sp.n., Citharina culter (Furssenko & Polenova), Nodosaria osynkiensis Mjatliuk oraz w wyższych partiach tego poziomu - Lenticulina ponderosa Mjatliuk. Poziom III przypada na poziom Zaraiskites zaraiskensis, zachodząc na stropową część poziomu Z. scythicus oraz na spągową poziomu Virgatites pusillus. Występują tu stosunkowo liczne otwornice, przede wszystkim Citharina catherinae sp.n., C. densicostata sp.n., C. cuneata sp.n., C. culter (Furssenko & Polenova), Nodosaria pentagonalis Fursenko & Polenova, N. cucumiformis sp.n., a także Ammobaculites haplophragmoides Furssenko & Polenova, Tristix quadrangularis Furssenko & Polenova, Guttulina multistriata sp.n., Triplasia althoffi jurassica (Mjatliuk) i Belorussiella wolinensis sp.n. Poziom IV obejmuje niższą część poziomu Virgatites pusillus i charakteryzuje się wymieraniem otwornic. Spotyka się tu niekiedy kilka nowych gatunków - Palaeomiliolina egmontensis (Lloyd), Trocholina aff, burlini Gorbatchik, Frondicularia inderica Furssenko & Polenova i Geinitzinita kcyniensis sp.n. Poziom V przypada na wyższą część poziomu Virgatites pusillus i zawiera jeszcze uboższy zespół otwornic. W spągowej partii spotyka się nieliczne Lenticulina muensteri (Roemer), L. infravolgaensis (Furssenko & Polenova), Trocholina aff. burlini Gorbatchik, Eoguttulina polygona (Terquem), E. liassica (Strickland) i Spirillina infima (Strickland). Poziom małżoraczkowy F w niższych swych partiach zawiera nieliczne otwornice - Lenticulina muensteri (Roemer), Eoguttulina liassica (Strickland) i Spirillina infima (Strickland) oraz morskie małżoraczki - Procytheropteron brodiei (Jones), Orthonotacythere rimosa Martin, Galliaecytheridea sp., Paracypris sp. oraz euryhalinowy gatunek Mantelliana purbeckensis (Forbes). W stropowej części poziomu F pojawiają się pierwsze oligohalinowe małżoraczki - Klieana alata (Martin), Rhinocypris jurassica jurassica (Martin). Poziom F odpowiada wiekowo środkowym marglom z Münder NRD. Poziom E charakteryzuje się obecnością Mantelliana purbeckensis (Forbes), Klieana alata Martin, Rhinocypris jurassica jurassica (Martin), Theriosynoecum forbesii (Jones), Cypridea inversa Martin, C. valdensis praecursor Oertli, oraz wyłączny dla tego poziomu gatunek - Fabanella ansata (Jones). Poziom E wiekowo odpowiada niższym partiom górnych margli z Münder. Poziom D zawiera nieco liczniejszy zespół małżoraczków. Występują prawie wszystkie gatunki znane uprzednio z poziomu E, za wyjątkiem Fabanella ansata (Jones). Częściej spotykane są Cypridea dunkeri Jones i Scabriculocypris trapezoides Anderson. W stropowych partiach niekiedy pojawiają się Cypridea binodosa Martin i C. praealta sp.n. Poziom D wiekowo odpowiada wyższym partiom górnych margli z Münder. Poziom C jest najbardziej reprezentowany fauną małżoraczkową. Między innymi charakteryzują go Cypridea praealta sp.n., C. binodosa Martin. Damonella ellipsoidea (Wolburg) oraz Dicrorygma greoenwali Christensen. Poziom C wiekowo odpowiada niższym partiom serpulitu. Poziom B zawiera znacznie uboższy zespół malżoraczków. Większość uprzednio notowanych gatunków ustępuje, brak jest Klieana alata Martin. Pojawia się natomiast nowy gatunek Klieana kujaviana Bielecka & Sztejn, charakteryzujący ten poziom. Występują tu jeszcze Cypridea dunkeri Jones, C. praealta sp.n., Dicrorygma groenwali Christensen, a także Rhinocypris jurassica jurassica (Martin). Poziom B odpowiada wiekowo wyższym partiom serpulitu Niemiec (NRD). Porównując zespół otwornic portlandu Polski z innymi krajami (tabela 5) obserwuje się największe podobieństwo z zespołem otwornic dolnego i środkowego piętra wołżańskiego Platformy Rosyjskiej, z którą z pośród 63 gatunków wyróżnionych w Polsce co najmniej 34 gatunki są wspólne, (a prawdopodobnie i dalsze 5). Znacznie mniejsze podobieństwo występuje z Europą zachodnią. Najwięcej wspólnych gatunków stwierdzono z południową częścią RFN (ponad 20 gatunków), oraz z Czechosłowacją (około 15 gatunków). Z Anglią są 4 gatunki wspólne. Z obszaru pozaeuropejskiego, 9 gatunków jest wspólnych z Madagaskarem.

RU

В работе представлены итоги изучения нижне- и среднепортландских фора-минифер и верхнепортландских остракод пурбекской фации Польской низменности. Материал для микропаленотологических анализов был собран на площади Куявского вала, Варшавской мульды, Балтийской синеклизы, Лодзинской муль-ды, Могильновской мульды и Поморья (северо-западная часть Поморского вала, Поморская мульда и северная часть Щецинской мульды). Описание охватывает 63 вида фораминифер (в том числе 12 новых видов и 2 новых подвида) и 21 вид остракод (в том числе 1 новый вид) (фиг. 1, таблица I, II). В сообществе фораминифер нижнего и среднего портланда преобладают формы с известковыми раковинками, главным образом представители семейства Nodosariidae. В подчиненном количестве наблюдаются фораминиферы, принадлежащие к Polymorphinidae, Nubeculariidae, Miliolidae, Involutinidae, а также к подсемействам Spirillininae и Epistomininae. Фораминиферы с агглютинированными раковинами почти полностью принадлежат к семейству Lituolidae. На основании анализа вертикальных интервалов распространения фораминифер и остракод определено 10 биостратиграфических горизонтов - 5 форами-ниферовых, с обозначениями от I до V и 5 остракодовых, с обозначениями от F до В. Последние горизонты были выделены ранее в некоторых регионах Польши В. Белецкой и Я. Штейн (1966 г.) (таблица III). Горизонт I охватывает полностью нижнепортландские отложения, т. е. зоны Subplanites klimovi, Subplanites sp. sp. и Pectinatites sp. sp. Он характеризуется присутствием верхнекимериджских видов, главным образом Pseudolamarckina polonica (Bielecka & Pożaryski), Nubecularia mazoviensis Bielecka & Pożaryski, Everticyclammina virguliana (Koechlin), которые не переходят в горизонт II. Кроме того в горизонте I появляются новые портландские виды: Saracenaria pravoslavlevi Furssenko & Polenova, Citharina brevis (Furssenko & Polenova), C. raricostata (Furssenko & Polenova), Nodosaria scythicis Furssenko & Polenova и др. Горизонт II соответствует приблизительно зоне Zaraiskites scythicus и содержит обильную микрофауну. Он характеризуется Planularia dofleini (Kasanzev), Vaginulinopsis incisiformis sp. n., Nodosaria scythicis Furssenko & Polenova, Geinitzinita wolinensis sp.n., Marginulinopsis robusta (Reuss), Citharina undosicostata sp. n., Citharina culter (Furssenko & Polenova), Nodosaria osynkiensis Mjatliuk и в верхних интервалах этого горизонта Lenticulina ponderosa Mjatliuk. Горизонт III охватывает зону Zaraiskites zaraiskensis и кровельный интервал зоны Z. scythicus, а также подошвенный интервал зоны Virgatites pusillus. В этом горизонте представлены довольно многочисленные фораминиферы, прежде всего Citharina catherinae sp. n., C. densicostata sp. n., C. cuneata sp. n., C. culter (Furssenko & Polenova), Nodosaria pentagonalis Furssenko & Polenova, N. cucumiformis sp.n., а также Ammobaculites haplophragmoides Furssenko & Polenova, Tristix quadrangular is Furssenko & Polenova, Guttulina multistriata sp. n., Triplasia althoffi jurassica (Mjatliuk), Belorussiella wolinensis sp. n. Горизонт IV охватывает нижний интервал зоны Virgatites pusillus и характеризуется отмиранием фораминифер. Местами можно наблюдать несколько новых видов: Palaeomiliolina egmontensis (Lloyd), Trocholina aff. burlini Gorbatchik, Frondicularia inderica Furssenko & Polenova, Geinitzinita kcyniensis sp. n. Горизонт V совпадает с верхним интервалом зоны Virgatites pusillus и содержит еще более бедное сообщество фораминифер. В нижнем интервале наблю-даются редкие Ltnticulina muensteri (Roemer), L. infravolgaensis (Furssenko & Polenova), Trocholina aff. burlini Gorbatchik, Eoguttulina polygona (Terquem), E. liassica (Strickland), Spirillina infima (Strickland). Остракодовый горизонт F в нижнем интервале содержит редкие форамини-феры Lenticulina muensteri (Roemer), Eoguttulina liassica (Strickland) и Spirillina infima (Strickland), а также морские остракоды Procytheropteron brodiei (Jones), Orthonotacythere rimosa Martin, Galliaecytheridae sp., Paracypris sp. и эвригалин-ный вид Mantelliana purbeckensis (Forbes). В верхнем интервале горизонта F появляются первые олигогалинные остракоды: Klieana alata (Martin), Rhinocypris jurassica jurassica (Martin). Горизонт F является возрастным эквивалентом средних мергелей из Мюндер в ГДР. Горизонт Е характеризуется распространением Mantelliana purbeckensis (Forbes), Klieana alata Martin, Rhinocypris jurassica jurassica (Martin), Theriosynoecum forbesii (Jones), Cypridea inversa Martin, C. valdensis praecursor Oertli и руководящим по этому горизонту видом Fabanella ansata (Jones). Горизонт Е представляет возрастной эквивалент нижнего интервала верхних мергелей из Мюндер. Горизонт D содержит более богатое сообщество остракод, в котором представлены почти все виды, встречающиеся в горизонте Е, за исключением Fabanella ansata (Jones). Чаще наблюдаются Cypridea dunkeri Jones и Scabriculocypris trapezoides Anderson. В кровельном интервале местами появляются Cypridea binodosa Martin и C. praealta sp. n. Горизонт D по своему возрасту соответствует верхним интервалам верхних мергелей из Мюндер. Горизонт С охарактеризован самой обильной остракодовой фауной, в числе которой представлены: Cypridea praealta sp. n., C. binodosa Martin, Damonella ellipsoidea (Wolburg) и Dicrorygma groenwali Christensen. Горизонт С эквивалентов нижним интервалам серпулита. Горизонт В включает обедненное сообщество остракод. Исчезают в большинстве ранее известные виды, отсутствует Klieana alata Martin. В то же время появляется новый вид Klieana kujaviana Bielecka & Sztejn, харакетризующий этот горизонт. Кроме того, здесь наблюдаются еще Cypridea dunkeri Jones, С. praealta sp. n., Dicrorygma groenwali Christensen, а также Rhinocypris jurassica jurassica (Martin). Горизонт В представляет возрастной эквивалент верхних интервалов серпулита в ГДР. При сопоставлении комплекса портландских фораминифер на территории Польши с соответствующими данными по другим странам (таблица 5) выявляется самое близкое сходство с фораминиферами нижнего и среднего подъярусов волжского яруса Русской платформы, в числе которых 34 вида (вероятно и 5 других видов) общие с видами на территории Польши, представленными в количестве 63. Значительно меньшее сходство проявляется при сравнении с Западной Европой. Больше всего общих видов отмечено с южной частью ФРГ (свыше 20 видов) и с Чехословакией (15 видов). С территорией Англии 4 общих вида. На внеевропейской территории 9 общих видов наблюдается на Мадагаскаре.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Palaeontologica Polonica
• Rocznik: 1975
• Tom: 20
• Numer: 3
• Opis fizyczny: p.295-393,fig.,ref.

Twórcy

autor

Bielecka W.

• Department of Stratigraphy, Institute of Geological, Rakowiecka 4, 00-975 Warsaw, Poland

Bibliografia

• ANDERSON, F. W. 1939. Wealden and Purbeck Ostracoda. - Ann. Mag. Nat. Hist., 11, 3, 291-310, London.
• - 1940. Ostracoda from the Portland and Purbeck Beds at Swindon. - Proc. Geol. Assoc., 51, 4, 373-384, London.
• - 1964. Rhaetic Ostracoda. - Bull. Geol. Survey, G. B., 21, 133-174, London.
• - 1966. New genera of Purbeck and Wealden Ostracoda. - Bull. Brit. Mus. (Nat. Hist.), 11, 9, 435-446, London.
• AKIMETS, V. S. 1958. O novom rode i vide foraminifer iz verchnemelowych otloženii Belorussi. - Dokl. Ak. Nauk BSSR, 2, 1, 35-36, Minsk.
• ARKELL, W. J. 1956. Jurassic geology of the world. - Hafner Publ. Comp., New York.
• BARKER, PH. D. 1966a. Ostracods from the Portland beds of Dorset. - Bull. Brit. Mus. (Nat. Hist.), 11, 9, 447-457, London.
• - 1966b. Ostracods from the Portland and Purbeck beds of the Aylesbury District. - Ibidem, 11, 9, 459-487.
• BARNARD, T. 1952. Notes on Spirillina infima (Strickland), Foraminifera. - Ann. Mag. Hist., 12, 5, 905-909, London.
• - 1963. Evolution in certain biocharacters of selected Jurassic Lagenidae. In: Evolutionary trends in Foraminifera, 79-92, Elsevier Sci. Publ. Comp., Amsterdam-London-New York.
• BARTENSTEIN, H. & BRAND, E. 1937. Mikropoläontologische Untersuchungen zur Stratigraphie des nordwest-deutschen Lias und Doggers. - Abh. Senck. Naturf. Ges., 439, 1-224, Frankfurt a.M.
• - & -1951. Mikropaläontologische Untersuchungen zur Stratigraphie des nordwestdeutschen Valendis, Ibidem, 485, 239-336.
• - & KAEVER, M. 1973. Die Unterkreide von Helgoland und ihre mikropaläontologische Gliederung. - Senckenb. Lethaea, 54, 2-4, 207-264, Frankfurt a.M.
• BASOV, W. A. 1967. Foraminifery rodov Marginulina, Marginulinopsis, iz volžskich i berriasskich otloženii basseina reki Chety (Chatangskaja vpadina). - Uč. Zap. NIIGA, Paleontol. Biostr., 18, 38-90, Leningrad.
• BIELECKA, W. 1960. Stratygrafia mikropaleontologiczna dolnego malmu okolic Chrzanowa. - Prace Inst. Geol., 31, 1-155, Warszawa.
• - 1961. Mikrofauna osadów górnojurajskich w rejonie Wojszyc. - Kwart. Geol., 5, 4, 869-881, Warszawa.
• - 1971. Stratygrafia portlandu niecki mogileńskiej na podstawie otwornic i małżoraczków. - Ibidem, 15, 1, 92-105.
• - & GEROCH, S. 1974. Quelques Foraminifères du Jurassique supérieur des Karpates externes polonaises. - VI Colloque Africain de Micropaleontologie, Tunis 1974, Tunis.
• - & KUSNETZOVA, K. I. 1969. Foraminifery i paleogeografia Kimeridžskogo veka vostočnoj Evropy (Polša i evropejskaja cžast SSSR). - Vopr. Mikropal., 12, 58-79, Moskva.
• - & POŻARYSKI, W. 1954. Stratygrafia mikropaleontologiczna górnego malmu w Polsce środkowej. - Prace Inst. Geol., 12, 1-206, Warszawa.
• - & STYK, O. 1966. Mikrofauna malmu południowej części syneklizy perybałtyckiej. - Kwart. Geol., 10, 2, 350-367, Warszawa.
• - 1968. Analiza zespołów mikrofauny Oksfordu i kimerydu Polski niżowej w zależności od różnic facjalnych. - Ibidem, 12, 1, 324-343.
• - & SZTEJN, J. 1966. Stratygrafia warstw przejściowych jura/kreda na podstawie mikrofauny. - Ibidem, 10, 1, 96-115.
• - , DEMBOWSKA, J. & MALINOWSKA, Z. 1970. Jura Górna. In: Geologia i Surowce mineralne Polski. - Biul. Inst. Geol., 251, 447-457, Warszawa.
• CHRISTENSEN, O. B. 1963. Ostracods from the Purbeck-Wealden Beds in Bornholm.- Danm. Geol. Under., ser. 2, 86, 1-58, København.
• - 1965. The Ostracod genus Dicrorygma POAG 1962 from Upper Jurassic and Lower Cretaceous. - Ibidem, 90, 1-23.
• - 1968. Some deposits and microfauna from the Upper Jurassic in Scania with new species of Ostracods. - Sver. Geol. Under., ser. C. 632, 62, 3, 1-46, Stockholm.
• - & KILENYI, T. I. 1970. Ostracod biostratigraphy of the Kimmeridgian in Northern and Western Europe. - Danm. Geol. Under., ser. 2, 95, 1-65, København.
• CUSHMAN, J. A. & GLAZEWSKI, K. 1949. Upper Jurassic Foraminifera from the Nizniow Limestone of Podole, Poland.-Cush. Lab. Foram. Res., 25, 1, 1-11, Sharon, Massachusetts, USA.
• DAIN, L. G. 1934. Foraminifery verchne-jurskich i melovych otloženii mestoroždenija Džaksy - Baj Temirskogo rajona. - Tr. NGRI, ser. A, 43, 3-62, Moskva.
• - 1972. Foraminifery verchnejurskich otloženii Zapadnoj Sibiri. - Tr. VNIGRI, 317, 1-271, Leningrad.
• - & KUSNETZOVA, K. I. 1971. Zonalnoe rosčlenenie stratotipičeskogo razreza Volžskogo jarusa po foraminiferam. - Vopr. Mikropal., 14, 103-124, Moskva.
• DADLEZ, R. & DEMBOWSKA, J. 1965. Budowa geologiczna parantyklinorium pomorskiego. - Prace Inst. Geol., 40, 1-263, Warszawa.
• DĄBROWSKA, Z. 1970. Górna jura w niecce mogieleńsko-łódzkiej. - Biul. Inst. Geol., 221, 1-108, Warszawa.
• DEMBOWSKA, J. 1969. Synekliza perybałtycka. - In: Bud. Geol. Polski, cz. IV. Jura górna. 88-95, Warszawa.
• - 1973. Portland na Niżu Polskim. - Prace Inst. Geol., 70, 1-107, Warszawa.
• DONZE, P. 1958. Les couches de passage du Jurassique au Crétacé dans le Jura français et sur les pourtours de la „fosse vocontienne” (Massifs subalpins septentrionaux, Ardèche, Grands-Causses, Provence, Alpes-Maritimes). - Trav. Lab. Géol., n.sèr., 3, 1-221, Lyon.
• - 1960. Les formations du Jurassique terminal dans la partie Nord-Ouest de Tile d’Oléon (Charente-Maritime). - Ibidem, 5, 5-30.
• ENAY, R. 1964. L’étage Tithonique. - Coll. Jurassique, Luxemburg 1962, 355-379, Luxembourg.
• - 1972. Paléobiogéographie des ammonites du Jurassique terminal (Tithonique-Volgien-Portlandien s.e.) et mobilité continentale. - Géobios, 5, 4, 355-391, Lyon.
• ESPITALLÉ, J. & SIGAL, J. 1963. Contribution à l’étude des Foraminifères (Micropaléontologie- Microstratigraphie) du Jurassique supérieur et du Néocomien du Bassin de Majunga (Madagascar). - Ann. Geol. Madagaskar, 32, 1-100, Tananarive.
• FURSSENKO, A. V. 1969. O pereimenovanii nekotorych foraminifer woižskogo jarusa. - Vopr. Mikropal., 12, 234-238, Moskva.
• - & POLENOVÁ, E. N. 1950. Foraminifery nižnego volžskogo jarusa Embenskoi oblasti (rajon Inderskogo ozera). - Tr. VNIGRI, n.ser., 49, 5-92, Leningrad- Moskva.
• GERASSIMOV, P. A. & MIKHAJLOV, N. P. 1966. Volžskij jarus i edinaja stratigrafičeskaja škala verchnego otdela jurskoj sistemy. - Izv. Ak. Nauk SSSR, ser. geol., 2, 118-138, Moskva.
• GEROCH, S., JEDNOROWSKA, A. & MORYC, W. 1972. Utwory dolnej kredy w południowej części Przedgórza Karpat. - Rocz. PTG, 42, 4, 409-434, Kraków.
• GORBATGHIK, T. N. 1959. Novye vidy foraminifer iz nižnego mela Kryma i Severozapadnogo Kavkaza. - Paleont. Žurn., 1, 78-83, Moskva.
• GORDON, W. A. 1970. Biogeography of Jurassic Foraminifera. - Geol. Soc. America, 81, 6, 1689-1704, Colorado.
• GROISS, J. TH. 1963. Geologische und mikropaläontologische Untersuchungen im Juragebiet westlich von Neuburg an der Donau. - Abh. Erlanger geol., 48, 1-53, Erlangen.
• - 1967a. Foraminiferen-Faunen aus den Neuberger Bankkalken (Mittel-Tithon). - Ibidem, 66, 3-74.
• - 1967b. Mikropaläontologische Untersuchungen der Solnhofener Schichten im Gebiet um Eichstätt (Südliche Frankenalb). - Ibidem, 66, 75-96.
• - & WINTER, B. 1967. Das Vorkommen von Pseudocyclammina und Lituola (Foram.) in den Neuburger Bankkalken (Mittel-Tithon). - Geol. Bl. NO-Bayern, 17, 109-127, Erlangen.
• GUILLAUME, S. 1963. Les Trocholines du Crétacé inférieur du Jura. - Rev. Micropal., 5, 4, 257-276, Paris.
• HALLAM, A. 1969. Faunal realms and facies in the Jurassic. - Palaeontology, 12, 1, 1-18, London.
• - 1973. Atlas of Palaeobiogeography. - Elsevier Sci. Publ. Comp., Amsterdam. London. New York.
• HANZLIKOVA, E. 1965. The Foraminifera of the Klentnice Beds (Malm). - Sborn. Geol. Ved., Paleont., 5, 39-106, Praha.
• HOFFMANN, E. A. 1967. Foraminifery jury severnogo Kavkaza. - Izd. „Nauka”, 1-148, Moskva.
• IVANOVA, E. F. 1967a. Novye vidy foraminifer iz otloženii nižnego volžskogo jarusa Chatangskoi vpadiny i Severnogo Tajmyra. - Ibidem, 5-14.
• - 1967b. Lagenidy iz otloženii verhnogo volžskogo jarusa Chatangskoj vpadiny.- Ibidem, 15-25.
• - 1973. Foraminifery volžskogo veka borealnych basseinov SSSR. - Tr. Inst. Geol. Geof. Akad. Nauk Sib. otd., 171, 1-128, Novosibirsk.
• KAPTARENKO-TSHERNOUSOVA, O. K. 1959. Foraminifery jurskich vidkladiv Dniprovsko-Doneckoi zapadiny. - Tr. IGN, ser. Strat. Paleont., 15, 1-120, Kiiv.
• - 1960. Jurski liagenidi pivnično-schidnoi častini Ukrainskoj RSR. - Ibidem, 22, 1-103.
• - 1961. Lentikulinini jurskich vidkladiv dniprovsko-doneckoi zapadini. - Ibidem, 36, 7-101.
• KASANZEV, V. P. 1934. Materiały k poznaniju fauny jurskich foraminifer promysla Makat Embaneft.-Tr. NIGRI, ser. A, 49, Moskva.
• - 1936. Materiały k poznaniu foraminifer neokoma i jury Embaenskogo raiona. - Ibidem, 56, 1-26.
• KUSNETZOVA, K. I. 1960. Rod Planularia i ego novye vidy iz verchnej Jury Russkoj platformy. - Paleont. Žurn., 2, 17-34, Moskva.
• - 1962a. Rod Saracenaria i ego predstaviteli iz verchnei jury Russkoi platformy. - Vopr. Mikropal., 6, 73-89, Moskva.
• - 1962b. O predelach vertikalnogo rozprostranienija vidov lagendid v jurskich otloženiach Powolža. - Ibidem, 6, 107-116, Moskva.
• - 1963. Biometričeskoe iznaezenia rakovin Marginulina robusta Reuss - osnovnogo elementa kompleksa zony Epivirgatites nikitini podmoskovnogo basseina. - Ibidem, 7, 105-126, Moskva.
• - 1965. Pozdnejurskie borealnye foraminifery i ich rozvitie na Russkoi platforme. - Tr. GIN, 142, 1-95, Moskva.
• - 1969. Sopostavlenie kimeridžskogo, volžskogo i portlandskogo jarusov po foraminiferam (po materialam Anglii i Russkoi platformy). - Izv. Akad. Nauk SSSR, ser. geol., 10, 119-126, Moskva.
• - & UMANSKAJA, E. JA. 1970. Rod Citharinella Marie i jego novye vidy iz kimeridża Russkoj platformy. - Vopr. Mikropal., 13, 52-71, Moskva.
• KUTEK, J. 1962. Górny kimeryd i dolny wołg północno-zachodniego obrzeżenia mezozoicznego Gór Świętokrzyskich. - Acta Geol. Pol., 12, 4, Warszawa.
• 1967a. Z zagadnień stratygrafii górnej jury w Polsce. - Biul. Inst. Geol., 203, 87-114, Warszawa.
• LINDENBERG, H. G. 1966. Untersuchungen an lituoliden Foraminiferen aus dem SW-deutschen Dogger, 1. Ammopalmula n.g. und Ammobaculites Cushman 1910. - Senckenberg. Lethaea, 47, 5/6, 461-479, Frankfurt a.M.
• - 1967. Die Arten von Haplophragmium und Triplasia. Eine Bearbeitung auf biometrischer und paläokologischer Grundlage. - Abh. Senckenberg. Naturf Ges., 514, 1-74. Frankfurt a.M.
• LLOYD, A. J. 1959. Arenaceous Foraminifera from the type Kimmeridgian (Upper Jurassic). - Paleontology, 1, 4, 298-320, London.
• - 1962. Polymorphinid, miliolid and rotaliform Foraminifera from the type Kimmeridgian.- Micropaleontoloy, 8, 3, 369-383, New York.
• LOEBLICH, A. R. & TAPPAN, H. 1964. Protista 2, Sarcodina chiefly “Thecamoebians” and Foraminiferida. In: R. C. Moore (ed.), Treatise on Invertebrate Paleontology, 1/2. U-C 900, Lawrence.
• LUTZE, G. F. 1960. Zur Stratigraphie und Paläontologie des Callovian und Oxfordien in Nordwest-Deutschland. - Geol. Jb., 77, 391-532, Hannover.
• MALINOWSKA, L. 1967. Uwagi do stratygrafii górnej jury pozakarpackiej w Polsce.- Biul. Inst. Geol., 203, 115-126, Warszawa.
• - 1970 Jura górna. Stratygrafia mezozoiku obrzeżenia Gór Świętokrzyskich. - Prac. Inst. Geol., 56, 135-184, Warszawa.
• MAREK, S. 1961. Budowa geologiczna antykliny Wojszyc. - Kwart. Geol., 5, 4, 840- 860, Warszawa.
• - 1965. Dyskusyjne problemy granicy między jurą a kredą na Niżu Polski. - Ibidem, 9, 4, 774-790.
• - , BIELECKA, W. & SZTEJN, J. 1969. Górny portland (wołg) i berias (riazań) na Niżu Polski. - Ibidem, 13, 3.
• MARIE, P. 1938. Sur quelques Foraminifères nouveau ou peu connus du Crétacé du Bassin de Paris. - Soc. Géol. France, ser. 5, 8, 91-104, Paris.
• MARTIN, G. P. R. 1940. Ostracoden des norddeutschen Purbeck und Wealden. - Senckenberg. Lethaea, 22, 5/6, 275-361, Frankfurt a.M.
• - 1961. Die Gattung Fabanella n.g. (Ostracoda) im NW-deutschen Malm und Wealden. - Ibidem, 42, 181-195.
• MITJANINA, I. V. 1955. O foraminiferach jurskich otloženii jugovostoka Belorussii i ich stratigrafičeskom značenii. - Paleont. Strat. BSSR, 1, 108-173, Minsk.
• - 1963. Foraminifery verchnego oksforda Belorussi. - Ibidem, 4, 122-189,
• MJATLIUK, E. V. 1939. Foraminifery verchnejurskich i nižnemelovych otloženii srednego Powolža i Obščego Syrta. - Tr. VNIGRI, ser. A, 120, 1-75, Leningrad-Moskva.
• - 1953. Iskopaemye foraminifery USSR (Spirillinidae, Rotalidae, Epistominidae et Asterigerinidae). - Ibidem, 71, 1-274.
• - 1971. O pereimenovanii vida Cristellaria magna Mjatliuk iz otloženii volžskogo jarusa. - Vopr. Mikropal., 14, 200, Leningrad-Moskva.
• OERTLI, H. J. 1963a. Ostracodes du “Purbeckien” du Bassin parisien. - Rev. Inst. Franc. Petr., 18, 1, 5-39, Paris.
• - 1963b. Fossile Ostracoden als Milieuindikatoren. - Fortschr. Geol. Rheinld. n. Westf., 10, 53-66, Krefeld.
• - 1965. Ostracoden der Neuburger Bankkalke (Mittl. Tithon) von Neuburg an der Donau, Südbayern. - Mitt. Bayer. Staatssamml. Paläont. Hist. Geol., 5, 127-135, München.
• PAWŁOWSKA, K. 1958. O górnej jurze w otworze Zagłoba.-Przegl. Geol., 1, 57, 38-40, Warszawa.
• PAZDRO O., 1969. Middle Jurassic Epistominidae (Foraminifera) of Poland - Studia Geol. Pol., 27, 1-92, Warszawa.
• PINTO, I. D. & SANGUINTETII, Y. T. 1962. A complete revision of the genera Bisulcocypris and Thieriosynoecum (Ostracoda) with the world geographical and stratigraphical distribution. - Esc. Geol. P. Alegre, Publ. Esp., 4, 1-165, Rio Grande de Sul.
• POŻARYSKI, W. 1952. Podłoże mezozoiczne Kujaw. - Biul. PIG. 55, 1-62, Warszawa.
• PUTRJA, F. S. 1970. K poznanju jurskich Lentikulinid Zapadnoi Sibirii. - Paleont. Žurn., 4, 29-45, Moskva.
• REDMOND, C. D. 1964. Lituolid Foraminifera from the Jurassic and Creataceous of Saudi Arabia. - Micropaleontology, 10, 4, 405-414, New York.
• REUSS, A. E. 1863. Die Foraminiferen des norddeutschen Hils und Gault. - Sitzber. Akad. Wiss. (Math.-Naturw. Kl.) 47, 5-100, Wien.
• SAID, R. & BARKAT. M. G. 1958. Jurassic microfossils from Gebel Maghara, Sinai, Egypt. - Micropaleontology, 4, 231-271, New York.
• SEIBOLD E. & J. 1955. Revision der Foraminiferen-Bearbeitung C. W. Gümbels (1862) aus den Sterbeirger Schwamm-Mergeln (Oberfranken, Untere Malm). - Abh. N. Jb. Geol. Paläont., 101, 91-134, Stuttgart.
• - 1956. Revision der Foraminiferen-Bearbeitung C. Schwagers (1965) aus den Impressaschichten (Untere Malm), Süddeutschlands. - Ibidem, 103, 91-154.
• - 1960. Foraminiferen der Bank- und Schwamm-Fazies im unteren Malm Süddeutschlands.- Ibidem, 109, 309-438.
• STEMULAK, J. & SOKOŁOWSKI, J. 1957. Wiercenia na obszarze struktury Mogilna. - Kwart. Geol., 1, 3/4, 424-438, Warszawa.
• TAPPAN, H. 1955. Foraminifera from the Arctic Slope of Alaska. Part 2. Jurassic foraminifers. - Geol. Surv. Prof. Paper 236-B, 19-90, Washington.
• TERQUEM, O. 1868. Premier mémoire sur les foraminifères du Système Oolithique. - Bull. Soc. Hist. Nat. Dép. Moselle, 11, 1-138, Metz.
• - 1870a. Deuxième mémoire sur les foraminifères du Système Oolithique. - Mém. Acad. Imp. Metz, 50, 139-94, Metz.
• - 1870b. Troisième mémoire sur les foraminifères du Système Oolithique, comprenant les genres Frondicularia, Flabellina, Nodosaria, Dentalina etc. de la zone à Ammonites parkinsoni de Fontoy (Moselle).-Ibidem, 51, 299-380.
• WELZEL, E. 1968. Foraminiferen und Fazies des Fränkischen Domeriums. - Abh. Erlanger geol., 69, 1-86, Erlangen.
• WERNLI, R. 1971. Les Foraminifères du Dogger du Jura méridional (France).- Arch. Sc. Genève, 24, 2, 305-364, Genève.
• WIENHOLZ, E. 1965. Zur Jura/Kreide-Grenze in der Deutschen Demokratischen Republik. - Erdöl-Erdgas-Inform., 7, 18-20, Berlin.
• - 1968. Ostracoden der Jura/Kreide-Grenzschichten in Norden der Deutschen Demokratischen Republik. - Ber. deutsch. Ges. geol. Wiss., Geol. Paläont., 13, 2, 233-238, Berlin.
• WINTER, E. 1964. Der Obere Malm bei Fürnried-Poppberg (Blatt Alfed, Frankenalb). - Geol. Bl. NO-Bayern, 14, 93-104, Erlangen.
• - 1970. Foraminiferenfaunen des Unter-Kimmeridge (Mittlerer Malm) in Franken. - Abh. Erlanger Geol., 79, 1-56, Erlangen.
• WILCZYŃSKI, A. 1962. Stratygrafia górnej jury w Czarnogłowach i Świętoszewie - Acta Geol. Pol., 12, 1, 3-112, Warszawa.
• WIŚNIOWSKI, T. 1890. Mikrofauna iłów ornatowych okolicy Krakowa. 1. Otwornice górnego Kellowayu w Grójcu. - Pam. Ak. Umiej. (Mat. Przyr.), 17, 181-242, Kraków.
• ZASPELOVA, V. S. 1948. Foraminifery verchnejurskich i melovych otloženii Zapadnosibirskoi nizmennosti. Mikrofauna neftjanych mestoroždenii SSSR, sb. 1. - Tr. VNIGRI, nov. ser., 31, 189-210, Leningrad.
• ZNOSKO, J. 1963. Główne problemy stratygrafii i paleogeografii jury zachodniego obrzeżenia platformy prekambryjskiej Europy wschodniej. - Prace Inst. Geol., 30, 231-254, Warszawa.