PL
W pracy określono przydatność bobiku jako rośliny ochronnej dla wsiewek koniczyny czerwonej i rzodkwi oleistej. W pierwszym doświadczeniu roślinami ochronnymi dla koniczyny czerwonej odmiany Nike były jęczmień jary odmiany Edgar i bobik odmiany Nadwiślański, które stanowiły pierwszy czynnik doświadczenia. Drugim czynnikiem były dwa sposoby siewu: wąskorzędwy (11 cm i pełna norma wysiewu) i rozrzedzony (22 cm i obniżona o 50% ilość wysiewu). W drugim doświadczeniu porównywano wartość ochronną tradycyjnej (Sonet) i samokończącej (Optimal) odmiany bobiku dla wsiewki rzodkwi oleistej. Bobik uprawiany na glebach bardzo dobrych w rozstawie rzędów wynoszącej 22 cm i obniżonej ilości wysiewu stwarzał lepsze warunki dla rozwoju wsiewki koniczyny czerwonej aniżeli jęczmień jary. Lepszemu zagęszczeniu pędów wsiewki koniczyny sprzyjało małe zagęszczenie pędów bobiku i mniejsza wartość indeksu LAI w porównaniu do jęczmienia. Samokończąca odmiana bobiku Optimal jest lepszą rośliną ochronną dla późno wysiewanej wsiewki rzodkwi oleistej niż odmiana tradycyjna Sonet. Jest to wynikiem mniejszej masy słomy i powierzchni asymilacyjnej łanu w okresie rozwoju wsiewki, co wpływa na udział PAR docierającego do powierzchni wsiewki.
EN
The study examined usefulness of field bean as a cover crops for red clovers and oil radish as companion crops. In the first field experiment the cover plants for red clovers cv. Nike were spring barley cv. Edgar and field bean cv. Nadwiślański, which presented first experimental factor. Second factor consisted in two sowing method: narrow-row sowing (11 cm and full norm of sowing) and spare sowing (22 cm and of sowing quantity lowered by 50%). In the second experiment the cover-crop value of field bean cultivars: Sonnet (indeterminated) and Optimal (determinated) for oil radish companion crop were compared. Field bean grown on very good wheat soil complex in spare sowing, created better conditions for red clover development than the spring barley. Lower plant density of field bean and smaller value of LAI index ensured better shoot density of clover companion crop in comparison to barley. Field bean determinated cultivar Optimal is better cover crop for late sown oil radish, than the traditional cv. Sonet. This resulted from smaller mass of straw and leaf area index in the period of companion crop development, what in consequence affected the participation of PAR reaching the surface of companion crop.