Przestrzenne aspekty ochrony przyrody w lasach

• Autorzy: Szwagrzyk J.

Warianty tytułu

EN

Spatial aspects of environmental protection in forests

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Ochrona przyrody miała początkowo charakter doraźny, motywowany potrzebą uratowania przed zagładą rzadkich gatunków czy zbiorowisk. Brakowało jej mocnego oparcia w teorii oraz możliwości odwołania się do sprawdzonych, praktycznych rozwiązań. Pytania o trwałość i skuteczność ochrony pojawiły się dopiero później, kiedy zarówno teoria, jak i nagromadzenie doświadczeń pozwoliły na bardziej precyzyjne sformułowanie celów i sposobów ochrony. W świetle późniejszych osiągnięć ekologii i genetyki, takich jak koncepcja metapopulacji czy pojęcie minimalnej populacji zdolnej do przetrwania (MVP) okazało się, ze wiele tradycyjnych form ochrony przyrody jest niewystarczających; bez uzupełnienia przez inne formy ochrony, realizowane w znacznie większej skali przestrzennej, formy tradycyjne nie stwarzają możliwości przetrwania chronionych obiektów przez odpowiednio długi czas. Stwierdzenie tego faktu nie oznacza rezygnacji z tradycyjnych form ochrony; stwarza jednak potrzebę ich umieszczenia w szerszym kontekście krajobrazowym, w którym rezerwaty przyrody czy parki narodowe będą funkcjonować jako węzły sieci, połączone korytarzami ekologicznymi i otoczone obszarami leśnych, w których ochrona przyrody będzie realizowana w takim zakresie, w jakim jest to możliwe bez ograniczania ich funkcji ekonomicznych czy społecznych.

EN

Environmental protection was primarily casual resulting from the need to save rare species or habitats from extinction. It lacked strong base in theory and possibility to relate to practical and proved solutions. Questions about durability and effectiveness of protection appeared later, when both theory and cumulated experiences allowed more precise formulating of aims and means to protect. In respect of further achievements in ecology and genetics, like the concept of metapopulation or the idea of minimal population able to survive (MVP) it occurred that many traditional forms of environmental protection is insufficient. Being not complemented with other forms of environmental protection executed in much larger time scale, traditional forms do not make possible for protected objects to last for long time. Stating this fact does not mean skipping the traditional protection forms, it yet brings the necessity to place them in wider landscape context, where nature preservation areas or national parks will exist as junctions of the network connected by ecological passages and surrounded by forest areas where environmental protection will be realized to such extend not to limit their economical or social functions.

Słowa kluczowe

PL

lesnictwo; lasy; ochrona przyrody; perspektywy; gospodarka lesna; ekologizacja lesnictwa; system ochrony przyrody

• Wydawca: -
• Czasopismo: Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej
• Rocznik: 2007
• Tom: 09
• Numer: 2-3[16] cz.1
• Opis fizyczny: s.11-19,bibliogr.

Twórcy

autor

Szwagrzyk J.

• Katedra Botaniki Leśnej i Ochrony Przyrody, Akademia Rolnicza w Krakowie, Kraków

Bibliografia

• Barzdajn W., Ceitel J., Zientarski J. 1997. Wyróżniki leśnictwa wykorzystującego i chroniącego przyrodę. Sylwan 141, 4: 119–127.
• Bernadzki E. 1993. Zwiększanie różnorodności biologicznej przez zabiegi hodowlano-leśne. Sylwan 127, 3: 29–36.
• Bengtsson J., Angelstam P., Elmqvist T., Emanuelsson U., Folke K., Ihse M., Moberg F., Nystrom M. 2003. Reserves, Resilience and Dynamic Landscapes. Ambio 32, 6: 389–396.
• Damchen E.I., Haddad N.M., Orrock J.L., Tewksbury J.J., Levey D.J. 2006. Corridors increase Plant Species Richness at Large Scales. Science 313: 1284–1286.
• Gilpin M.E., Hanski I. red. 1991. Metapopulation Dynamics: Empirical and Theoretical Investigations. Academic Press, New York.
• Hanski I., Gaggiotti O. red. 2004. Ecology, Genetics and Evolution of Metapopulations. Elsevier Academic Press, Amsterdam – Boston.
• Huston, M. A. 1994. Biological Diversity: The Coexistence of Species in Changing Landscapes. Cambridge University Press, Cambridge.
• Krebs C. J. 1996. Ekologia. PWN, Warszawa.
• Lasy Państwowe w liczbach 2006. Centrum Informacyjne Lasów Państwowych, Warszawa.
• Lasy w Polsce 2006. Centrum Informacyjne Lasów Państwowych, Warszawa.
• McCann K. 2007. Protecting Biostructure. Nature 446: 29.
• Michalik S. 1989. Problemy ochrony ścisłej i częściowej w Ojcowskim Parku Narodowym. Chrońmy przyrodę ojczystą 45: 15–25.
• Myczkowski S. 1976. Człowiek, przyroda, cywilizacja. PWN, Warszawa.
• Pancer-Koteja E., Szwagrzyk J. 1997. Zachowanie różnorodności biologicznej a gospodarka leśna. Sylwan 141, 3: 5–12.
• Pasierbek T., Holeksa J., Wilczek Z., Żywiec M. 2007. Why the amount of dead wood in Polish forest reserves is so small? Nature Conservation (w druku).
• Perzanowska J., Makomaska-Juchiewicz M., Cierlik G., Król W., Tworek S., Kotońska B., Okarma H. 2005. Korytarze ekologiczne w Małopolsce. Instytut Nauk o Środowisku UJ i Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków.
• Pullin A. S. 2004. Biologiczne podstawy ochrony przyrody. PWN, Warszawa.
• Rosenzweig M.L. 1995. Species Diversity in Space and Time. Cambridge University Press, Cambridge, UK., 436 pp.
• Rosenzweig M.L. 2003. Win-Win Ecology. Oxford University Press, Oxford.
• Sokołowski S. 1920. O potrzebie zakładania rezerwatów leśnych. Ochrona Przyrody 1: 21–24.
• Solarz W. 1998. O źródłach i ujściach: co nowego w ekologii populacji? Wiadomości Ekologiczne 44, 3: 181–194.
• Szafer W. 1920. Ochrona Przyrody w Polsce. Ochrona Przyrody 1: 11–19.
• Weiner J. 2005. Życie i ewolucja biosfery. PWN, Warszawa.