Powrót lasu na zaniechane rolniczo sandrowe gleby Równiny Charzykowskiej

• Autorzy: Slawska M. , Slawski M.

Warianty tytułu

EN

The return of forest on abandoned post-agricultural sandur soils of Charzykowska Plain

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Analiza zmian właściwości gleby, roślinności oraz zgrupowań skoczogonków pozwoliła na wyróżnienie faz spontanicznej restytucji lasu na glebach sandrowych. W pierwszej fazie zaraz po zaniechaniu uprawy w glebie szybko spada zawartość fosforu, potasu, wapnia i magnezu. Na uwolnionej spod presji rolniczej powierzchni pojawiają się rośliny zielne głównie z klasy Stellarietea mediae i Koelerio glaucae-Corynephoretea canestencentis. W fazie drugiej, na ugorach następuje ekspansja mszaków oraz wkraczanie sosny i pierwszych gatunków z klasy Vaccinio-Piceetea. W trzeciej fazie glebę cechuje wysoka zawartość próchnicy i wskaźnika C/N oraz niskie pH a także spadek zawartości azotu. W młodych borach bujnie rozwija się warstwa mszysta a w runie dominują rośliny borowe. Na tle wyraźnie zaznaczonej fazowości rozwoju roślinności obserwuje się dynamiczne zmiany w zgrupowaniach ściółkowo-glebowych skoczogonków. Zbiorowiska roślinne i zgrupowania skoczogonków powstające w wyniku spontanicznego wkraczania lasu na grunty porolne cechują się większą różnorodnością biologiczną niż zbiorowiska powstające w wyniku zalesień sztucznych.

EN

The return of forest on abandoned post-agricultural sandur soils of Charzykowska Plain. Based on changes of soil properties, vegetation and springtail assemblages, the phases of spontaneous restoration of forest on sandy soils were defi ned. In the fi rst phase, shortly after farming abandonment, the content of phosphorus, potassium, calcium and magnesium in soil decreased very fast. On sites, released from agricultural pressure, herb vegetation mainly typical of Stellarietea mediae and Koelerio glaucae-Corynephoretea canestencentis classes occurred. In the second phase, in the fallow the encroachment of mosses and pine trees took place and the fi rst plant species typical of Vaccinio-Piceetea class appeared. In the third phase, the soil displays the following features: high humus content, high C:N ratio, low pH value and decrease in nitrogen content. In young pine forests the moss layer was abundantly developed while the herb layer was dominated by plants typical of coniferous forests. On the background of distinct phases of vegetation development, dynamic changes in springtail assemblages inhabiting litter and soil were observed. Biological diversity of vegetation communities and springtail assemblages developed in the course of spontaneous forest encroachment on post-agricultural lands are higher than ones of artifi cial aff orestation.

Słowa kluczowe

PL

Rownina Charzykowska; grunty porolne; sandry; sukcesja roslin; sukcesja spontaniczna; zbiorowiska roslinne; lasy sosnowe; zgrupowania zwierzat; owady; skoczogonki

• Wydawca: -
• Czasopismo: Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej
• Rocznik: 2016
• Tom: 18
• Numer: 1[46]
• Opis fizyczny: s.147-162,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Slawska M.

• Katedra Ochrony Lasu i Ekologii, Wydział Leśny, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Warszawa

autor

Slawski M.

• Katedra Ochrony Lasu i Ekologii, Wydział Leśny, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Warszawa

Bibliografia

• Dzwonko Z. 2001. Assessment of light and soil conditions in ancient and recent woodlands by Ellenberg indicator values. Journal of Applied Ecology, 38(5), 942-951.
• Falińska K. 1989. The recovery of forest in meadows and biological mechanisms of species turnover in succession. Studies in Plant Ecology 18: 69-71.
• Faliński J. B. 1986. Sukcesja roślinności na nieużytkach porolnych jako przejaw dynamiki ekosystemu wyzwolonego spod długotrwałej presji antropogenicznej. Wiadomości Botaniczne 30; 1: 25-50.
• Faliński J.B.1998. Dioecious woody pioneer species (Juniperus communis, Populus tremula, Salix sp. div.) in the secondary succession and regeneration. Phytocoenosis N.S. Vol. 10. Białowieża:1-156.
• Frączek, M. 1997. Proces wtórnej sukcesji leśnej na łące Kurnikówka w Pienińskim Parku Narodowym. Przegląd Przyrodniczy, 7(1/2), 121-130.
• Góras, P., and A. Orczewska. 2007. Zróżnicowanie runa w lasach sosnowych posadzonych na gruntach porolnych w starych lasach sosnowych na siedlisku boru mieszanego świeżego. Przegląd Przyrodniczy 18: 227-241.
• Matuszkiewicz, J. M., Kowalska, A., Kozłowska, A., Roo-Zielińska, E., Solon, J. 2013. Diff erences in plant-species composition, richness and community structure in ancient and post-agricultural pine forests in central Poland. Forest Ecology and Management, 310, 567-576.
• Mazur S., Tracz H. 1999. Zmiany w strukturze i różnorodności fauny borów sosnowych świeżych na terenach Puszczy Człuchowskiej w ciągu ostatnich 20 lat. Fundacja Rozwój SGGW.
• Osbornová, J., Kovarova, M., Lepš, J., Prach, K. 1990. Succession in abandoned fi elds. Studies in Central Bohemia, Czechoslovakia. Kluwer Academic Publishers.
• Poinsot N. 1966. Documents faunistique et ecologique. Etude ecologique des Collemboles des dunes de Beynes (Haute Camarque). Rev. Ecol. Biol. Sol. 3: 483-493.
• Rygiel, Z. 1980. Przebudowa zbiorowisk olszy szarej w Bieszczadach. Sylwan 124, 1: 45-55.
• Rickerl D.H., Curl E.A Touchton J.T. 1989. Tillage and rotation eff ects on Collembolan populations and Rhizoctonia infestation. Soil and Tillage Research. 15: 41-49.
• Rusek J. 1990. Collembola and other microarthopods. W: Osbornova J., Kovarova M., Leps J., Prach K. (eds) Succession in Abandoned Fields. Studies in Central Bohemia, Czechoslovakia. Geobotany, 15: 56-58.
• Smal, H., Olszewska, M. 2008. The eff ect of aff orestation with Scots pine (Pinus silvestris L.) of sandy post-arable soils on their selected properties. II. Reaction, carbon, nitrogen and phosphorus. Plant and Soil, 305(1-2): 171-187.
• Sławska M. 1997 Succession of Collembola in an active defl ation hollow in Słowiński National Park. Pedobiologia, 41: 139-144.
• Sławska M. 1999. Zmiany w strukturze i różnorodności fauny glebowej i epigeicznej na gruntach leśnych i porolnych - Collembola (Apterygota). W: Mazur S., Tracz H. Zmiany w strukturze i różnorodności fauny borów sosnowych świeżych na terenach Puszczy Człuchowskiej w ciągu ostatnich 20 lat. Fundacja Rozwój SGGW. 43-48.
• Sławska M. 2002. Wpływ sposobu przygotowania gleby na zgrupowania skoczogonków (Collembola, Apterygota) boru sosnowego. Sylwan 11: 63-72.
• Sławski M. 2002. Spontaniczna restytucja lasu jako przykład ochrony procesów przyrodniczych. W: Zadania gospodarcze lasów a funkcje ochrony przyrody. Wydawnictwo SGGW. Warszawa.
• Sławski M. 2007. Spontaniczne odtwarzanie lasu na porzuconych gruntach rolniczych na tle zmian wybranych właściwości gleby. Przegląd Przyrodniczy XVIII, 1-2: 255-277.
• Szwagrzyk J. 2004. Sukcesja leśna na gruntach porolnych; stan obecny, prognozy i wątpliwości. Sylwan 4: 53-59.
• Traczyk T. 1967. Propozycja nowego sposobu oceny produkcji runa. Ekologia Polska. B. 13: 241-247.