Produktywność wody i azotu w uprawie nawadnianego ziemniaka wczesnego na glebie lekkiej w rejonie Bydgoszczy

• Autorzy: Rzekanowski Cz. , Rolbiecki S. , Rolbiecki R.

Warianty tytułu

EN

Productivity of water and nitrogen in cultivation of irrigated early potato on the light soil in Bydgoszcz region

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W latach 2005 - 2007 badano, w ścisłym doświadczeniu polowym na glebie bardzo lekkiej w Kruszynie Krajeńskim koło Bydgoszczy, wpływ deszczowania i zróżnicowanego nawożenia azotowego na plonowanie ziemniaka wczesnego odmiany Gracja. Czynnikiem zmiennym pierwszego rzędu było deszczowanie stosowane w dwu wariantach: W₀ - bez nawadniania (kontrola) i W₁- deszczowanie, czynnikiem drugiego rzędu - zróżnicowane nawożenie azotowe: N₀- kontrola, N₁=40 kg N·ha⁻¹, N₂=80 kg N·ha⁻¹, N₃=120 kg N·ha⁻¹. Ziemniaki uprawiano na pełnej dawce obornika wynoszącej 40 Mg·ha⁻¹, nawożenie fosforowo-potasowe było stosowane w jednolitych dawkach na wszystkich poletkach. Średni plon z poletek nienawadnianych wyniósł 16,3 Mg·ha⁻¹. Mniejsze plony, od 10,4 do 14,5 Mg·ha⁻¹ zanotowano w pierwszych dwóch latach badań charakteryzujących się niższymi opadami (161 - 230 mm), plony wyższe natomiast (23,9 Mg·ha⁻¹) - w roku 2007 cechującym się opadami największymi w okresie wegetacji (323 mm). Deszczowanie spowodowało istotny wzrost plonów, średnio do poziomu 30,0 Mg·ha⁻¹. Przyrost plonu wynosił średnio 13,8 Mg·ha⁻¹, co stanowiło 84,8% w stosunku do poletek niedeszczowanych. Relatywnie wyższe przyrosty, rzędu 13,7 - 18,8 Mg·ha⁻¹ (94 - 180%), zanotowano w dwu pierwszych latach badań o stosunkowo niskich opadach, a przyrosty mniejsze - 8,9 Mg·ha⁻¹ (37%) deszczowanie przyniosło w roku o opadach największych w sezonie wegetacyjnym trzyletniego okresu badań. Nawożenie azotowe na poletkach nienawadnianych było efektywne jedynie w ostatnim, wilgotnym roku badań. Natomiast we wszystkich latach wystąpiło istotne współdziałanie deszczowania z nawożeniem azotowym. Wzrastające dawki azotu w warunkach deszczowania powodowały istotny wzrost plonu, średnio w doświadczeniu do 35,6 Mg·ha⁻¹ przy nawożeniu 120 kg N·ha⁻¹ (N₃). Średni z trzech lat przyrost plonu, dzięki deszczowaniu i dawce azotu 40 kg·ha⁻¹ wyniósł 14,6 Mg·ha⁻¹; przy dawce 80 kg·ha⁻¹ - 16,2 Mg·ha⁻¹ oraz 17,0 Mg·ha⁻¹ przy dawce 120 kg·ha⁻¹. Średnia z 3 lat produktywność 1 mm wody z deszczowni zwiększała się wraz ze wzrastającym nawożeniem azotowym. Dla dawek 40, 80 i 120 kg N·ha⁻¹ wynosiła ona odpowiednio: 122, 135 i 142 kg·ha⁻¹·mm⁻¹.

EN

The experiment was conducted in the years 2005 - 2007 on very light soil in Kruszyn Krajeński near Bydgoszcz. The influence of sprinkler irrigation and differentiated nitrogen fertilization on yields of early potato cv. Gracja was studied. The experiment was established as a two-factorial trial. The first-row factor was sprinkling irrigation applied in two variants: W₀ - without irrigation (control), W₁ - sprinkling irrigation. The second row factor - differentiated nitrogen fertilization, was used in four following variants (doses): N₀=0 kg N·ha⁻¹, N₁=40 kg N·ha⁻¹, N₂=80 kg N·ha⁻¹, N₃=120 kg N·ha⁻¹. Potatoes were fertilized with the full dose of manure (40 Mg·ha⁻¹), P and K fertilization was uniform on all the plots. Mean yield harvested on control plots (without irrigation) amounted to 16.3 Mg·ha⁻¹. Smaller yields, in range 10.4 - 14.5 Mg·ha⁻¹, were noted in the first two years of study, characterized by lower rainfall (161 - 230 mm), higher yields (23.9 Mg·ha⁻¹) - in 2007 characterized by highest rainfall (323 mm) in vegetation period. The use of irrigation significantly increased the yields, on average to level 30.0 Mg·ha⁻¹. The yield increase, obtained by irrigation, amounted to 14.1 Mg·ha⁻¹ (86.7%). The higher yield increases (in the range 13.6 - 18.8 Mg·ha⁻¹ - i.e. 94 - 180%) were noted in the first two years of investigation with lower rainfall during vegetation period, whereas the lower productive results (8.9 Mg·ha⁻¹, i.e. 37%) the irrigation caused in year characterized by the highest rainfall. Nitrogen fertilization was effective on control plots only in the last, moist year of investigations. Significant interaction of sprinkler irrigation and nitrogen fertilization in formation of marketable potato yields was observed. Increasing nitrogen doses caused - under conditions of irrigation - significant yield increase, reaching on average for three years 35.6 Mg·ha⁻¹. The highest yield was noted on plots fertilized with dose 120 kg N·ha⁻¹ (N₃). Mean for three years increase of yield obtained owing to irrigation amounted to 15.0 Mg·ha⁻¹ at dose 40 kg the N·ha⁻¹, 16.2 Mg·ha⁻¹ at dose 80 kg N·ha⁻¹, and 17.0 Mg·ha⁻¹ at dose 120 kg N·ha⁻¹. The higher was nitrogen dose, the better was productivity of 1 mm water from irrigation. This productivity, on average for three years, amounted to: 122, 135 and 142 kg·ha⁻¹·mm⁻¹, for the nitrogen doses: 40, 80 and 120 kg N·ha⁻¹, respectively.

Słowa kluczowe

PL

ziemniaki wczesne; uprawa roslin; gleby lekkie; rejon Bydgoszczy; nawadnianie; deszczowanie; efektywnosc nawadniania; produktywnosc wody; nawozenie azotem; dawki nawozowe; azot; produktywnosc; przyrost plonow

EN

early potato; plant cultivation; light soil; Bydgoszcz area; irrigation; sprinkling; irrigation efficiency; water productivity; nitrogen fertilization; fertilizer dose; nitrogen; productivity; yield increment

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2011
• Tom: 561
• Opis fizyczny: s.159-169,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Rzekanowski Cz.

• Katedra Melioracji i Agrometeorologii, Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy im.J.J.Śniedeckich w Bydgoszczy, ul.Bernardyńska 6, 85-029 Bydgoszcz

autor

Rolbiecki S.

autor

Rolbiecki R.

Bibliografia

• Borówczak F., Rębauz K. 2006. Influence of sprinkler irrigation and cultivation system on the yields and quality of potatoes. Proceedings of Third Poland-Israel Scientific Conference „Water requirements and irrigation effects of plants cultivated in arid and semiarid climates”, Held in Tel Aviv, Israel, 24 XI - 3 XII 2006: 281 - 285.
• Chmura K., Rojek S. 2001. Irrigating potatoes in the Wrocław region. Przegl. Nauk. Wydz. Inż. i Kształt. Śród. SGGW w Warszawie 22: 259 - 274.
• Dzieżyc J. 1988. Rolnictwo w warunkach nawadniania. PWN, Warszawa: 415 ss.
• Dzieżyc J., Nowak L. 1993. Deszczowanie, w: Czynniki plonotwórcze - plonowanie roślin. J. Dzieżyc (red.). PWN, Warszawa - Wrocław: 329 - 354.
• Głabysiak S., Borówczak F. 1996. Wpływ pogody, deszczowania i nawożenia azotowego na plony ziemniaków w wieloletnich doświadczeniach w warunkach Wielkopolski. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 438: 53 - 60.
• Gładysiak S., Grześ S. 2006. Plonowanie bardzo wczesnych ziemniaków w zależności od deszczowania, podkiełkowywania sadzeniaków i nawożenia azotem. Roczn. AR w Poznaniu, CCCLXXX, Roln. 66: 91 - 97.
• Głuska A. 1989. Reakcja kilku odmian ziemniaka na nawadnianie w okresie suszy. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 343: 93 - 99.
• Grabarczyk S., Peszek J., Rzekanowski C., Żarski J. 1992. Efekty deszczowania roślin uprawianych na glebach kompleksu żytniego bardzo słabego. Roczn. AR w Pozn. CCXXXIV: 75 - 82.
• Nowak L. 1989. Potrzeby wodne roślin okopowych, w: Potrzeby wodne roślin uprawnych. Pr. Zbiór. pod red. J. Dzieżyca, PWN, Warszawa, rozdz. 4: 85 - 118.
• Nowak L. 2001. Efekty deszczowania ziemniaków średnio wczesnych w rejonie Wrocławia zależnie od ilości opadów. Fragm. Agron. 1: 69 - 75.
• Nowak L. 2006. Nawadnianie roślin okopowych, w: Nawadnianie roślin. Pr. Zbiór. pod red. S. Karczmarczyka i L. Nowaka, PWRiL, Poznań, Rozdz. 3: 367 - 381.
• Peszek J., Rolbiecki S. 1992. Wpływ deszczowania i nawożenia azotem na plonowanie ziemniaków jadalnych na glebie bardzo lekkiej. Zesz. Nauk. ATR w Bydgoszczy 180(32): 83 - 90.
• Rolbiecki S., Długosz J., Orzechowski M., Smólczyński S. 2007. Uwarunkowania glebowo-klimatyczne nawodnień w Kruszynie Krajeńskim koło Bydgoszczy. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich 2: 89 - 102.
• Rzekanowski C., Rolbiecki S., Rolbiecki R. 2004. Efekty produkcyjne deszczowania i nawożenia azotem wczesnych odmian ziemniaka na glebie bardzo lekkiej w rejonie Bydgoszczy. Folia Univ. Agric. Stetin., Agricultura 239(95): 357 - 362.
• Rzekanowski C., Rolbiecki S., Rolbiecki R., Żarski J., Dudek S. 2006. Productive results of sprinkler irrigation of potatoes on the light soils in Central Poland. Proceedings of Third Poland-Israel Scientific Conference „Water requirements and irrigation effects of plants cultivated in arid and semiarid climates”, Held in Tel Aviv, Israel, 24 XI-3 XII 2006: 141 - 146.
• Sobiech S., Rymaszewski J., Gładysiak S., Czajka M. 1996. Wpływ deszczowania na plonowanie odmian ziemniaka. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 438: 307 - 312.