Stwierdzenia nocka orzęsionego Myotis emarginatus i mroczka późnego Eptesicus serotinus w okresie letnim i jesiennym w Tatrach

• Autorzy: Mierczak Z. , Cichocki J. , Lupicki D. , Piksa K. , Wazna A.

Warianty tytułu

EN

Geoffroy’s bat Myotis emarginatus and the serotine bat Eptesicus serotinus found in the summer and autumn season in the Tatra Mountains

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Nocek orzęsiony Myotis emarginatus (Geoffroy, 1806) i mroczek późny Eptesicus serotinus (Schreber, 1774) są nietoperzami rzadko obserwowanymi w polskich Tatrach. Dotychczasowe stwierdzenia obu gatunków pochodzą głównie z okresu hibernacji. Status ich populacji w Tatrzańskim Parku Narodowym w okresie letnim i jesienią jest nieznany. Badania prowadzone w latach 2001–2011 potwierdziły występowanie obu gatunków w Tatrach, również poza okresem hibernacji. Nocka orzęsionego stwierdzono w zabudowaniach leśniczówki Zazadnia, w okresie rojenia w Jaskini Czarnej, Jaskini Wielkiej Litworowej oraz Jaskini Mylnej. Mroczek późny obserwowany był w leśniczówce Zazadnia oraz Jaskini Czarnej. Obserwacje wskazują, że gatunki te są trwałym elementem fauny Tatr i jako schronienia letnie mogą one wykorzystywać zabudowania znajdujące się w granicach Tatrzańskiego Parku Narodowego

EN

Geoffroy’s bat Myotis emarginatus and the serotine bat Eptesicus serotinus are rarely observed in the Polish Tatras. So far both species have been reported mainly from the hibernation period. The population status of both species in Tatra National Park is unknown for the summer and autumn season. The research was carried out between 2001 and 2011 and confirmed the presence of both species outside the hibernation period. Geoffroy’s bat has been observed at the following locations: (1) Zazadnia forester’s lodge (alt 910 m) is situated in the Filipka Valley. A single male was observed on 4 August 2009 and three specimens of this species – on the following days; (2) Czarna Cave (alt 1326 m, alt 1294 m, and alt 1404 m) is situated in the Organy Massif. A single female and 44 males were caught near the entrance at an altitude of 1294 in the period between 2005 and 2006 and in 2009 and 2011; (3) Great Litworowa Cave (alt 1907 m) is situated in the Czerwone Wierchy Massif. Adult males were caught on 21 August 2001, 29 August 2004 and 22 August 2005 (two males); (4) Mylna Cave (alt 1098 m) is situated in the Raptawicka Crag. Adult male was caught on 15 July 1010. The serotine bat has been recorded in: (1) Zazadnia forester’s lodge. A single specimen was observed on 6 August 2009; (2) Czarna Cave. Two males were caught near the entrance at an altitude of 1294 m on 28 September 2005. The presented observations indicate that both bat species are constant elements of the bat fauna in the Tatra Mountains

Słowa kluczowe

PL

nietoperze; nocek orzesiony; Myotis emarginatus; mroczek pozny; Eptesicus serotinus; wystepowanie; sezon letni; sezon jesienny; Tatry; Tatrzanski Park Narodowy

• Wydawca: -
• Czasopismo: Chrońmy Przyrodę Ojczystą
• Rocznik: 2013
• Tom: 69
• Numer: 1
• Opis fizyczny: s.55-60,fot.,bibliogr.

Twórcy

autor

Mierczak Z.

• Tatrzański Park Narodowy, Leśniczówka Zazadnia 3, 34-531 Murzasichle

autor

Cichocki J.

• Katedra Zoologii, Wydział Nauk Biologicznych, Uniwersytet Zielonogórski, ul.Prof. Z. Szafrana 1, 65-516 Zielona Góra

autor

Lupicki D.

• Muzeum Przyrodnicze, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, ul.Chełmońskiego 38D, 51-630 Wrocław

autor

Piksa K.

• Instytut Biologii, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, ul.Podbrzezie 3, 31-054 Kraków

autor

Wazna A.

• Katedra Zoologii, Wydział Nauk Biologicznych, Uniwersytet Zielonogórski, ul.Prof. Z. Szafrana 1, 65-516 Zielona Góra

Bibliografia

• Baagøe H.J. 2001. Eptesicus serotinus (Schreber, 1772) - Breitflügelfledermaus. W: Niethammer J., Krapp F. (red). Handbuch der Säugetiere Europas. Vol. 4: Fledertiere. Part 1: Chiroptera I. Rhinolophidae, Vespertilionidae. Aula-Verlag, Wiebelsheim: 519-559.
• Dietz Ch., Helversen O., Nill D. 2009. Nietoperze Europy i Afryki północno-zachodniej. Biologia, rozpoznawanie, zagrożenia. Oficyna Wyd. Mul- tico, Warszawa.
• Dyrektywa 1992. Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 roku w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory. Załącznik II. Dz. U. L 206, 22 lipca 1992 r.
• Flaquer C, Montserrat X.P., Burgas A., Russo D. 2008. Habitat selection by Geoffreys bats (Myotis emarginatus) in a rural Mediterranean landscape: implications for conservation. Acta Chiropterol. 10: 61-67.
• Furmankiewicz J., Postawa T. 2004. Myotis emarginatus (Geoffroy, 1806), nocek orzęsiony. W: Adamski R, Bartel R., Bereszyński A„ Kepel A. (red.). Gatunki zwierząt (z wyjątkiem ptaków). Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 - podręcznik metodyczny. Tom 6. Ministerstwo Środowiska, Warszawa: 373-380.
• Gaisler J. 1971. Zur Ökologie von Myotis emarginatus in Mitteleuropa. Decheniana-Beihefte 18: 71-82.
• Gaisler J., Hanâk V. 1972. Netopÿri podzemnich prostorü v Ceskoslovensku. Sbornik - Priroda 7, Zâpadoceské muzeum v Plzni.
• Harmata W. 1968. Obyczaje łowieckie lelków, Caprimulgus europaeus L. Not. Ornitol. 9 (1-2): 41.
• Hutson A.M., Spitzenberger E, Aulagnier S., Alcalde J.T., Csorba G., Bumrungsri S., Francis C., Bates R, Gumal M., Kingston T, Benda P. 2008 a. Eptesicus serotinus. W: IUCN 2010. IUCN Red List of Threatened Species. Wersja: 2010.4 [www. iucnredlist.org], dostęp: 15.11.2010 r.
• Hutson A.M., Spitzenberger E, Aulagnier S., Nagy Z. 2008 b. Myotis emarginatus. W: IUCN 2010. IUCN Red List of Threatened Species. Wersja 2010.4 [www.iucnredlist.org], dostęp: 15.11.2010 r.
• Kepel A. 1995. Nietoperze zimujące w jaskiniach tatrzańskich wyniki spisów przeprowadzonych w sezonach 1992/93, 93/94 i 94/95. Prz. Przyr. 6 (2): 75-80.
• Kocyan A. 1867. Zapiski o ssakach tatrzańskich. Spr. Kom. Fizjograf. 1: 126-129.
• Konwencja Berneńska 1979. Konwencja o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk, sporządzona dnia 19 września 1979 roku. Załącznik II. Dz. U. Nr 58 (1996), poz. 263.
• Konwencja Bońska 1979. Konwencja o ochronie wędrownych gatunków dzikich zwierząt, sporządzona w Bonn dnia 23 czerwca 1979 r. Dz. U. z dnia 10 stycznia 2003 r.
• Krull D.A., Schumm A., Metzner W, Neuweier G. 1991. Foraging areas and foraging behavior in the Geoffroy’s bat, Myotis emarginatus (Vespertilionidae). Behav. Ecol. and Sociobiol. 28: 247-253.
• Lesiński G. 2006. Wpływ antropogenicznych przekształceń krajobrazu na strukturę i funkcjonowanie zespołów nietoperzy w Polsce. Wyd. SGGW, Warszawa.
• Lesiński G., Kowalski M., Wojtowicz B„ Gulatowska J., Lisowska A. 2007. Bats on forest islands of different size in an agricultural landscape. Folia Zool. 56 (2): 153-161.
• Mošanský A., Gaisler J. 1965. Ein Beitrag zur Erforschung der Chiropterenfauna der Hohen Tatra. Bonn. Zool. Beit. 16: 249-267.
• Nowak J. 2001. Nocek orzęsiony Myotis emarginatus (Geoffrey, 1806) nowy gatunek dla fauny Tatr. Studia Chiropterol. 2: 97-99.
• Piksa K. 1998. The chiropterofauna of the Polish Tatra Mountains. Vespertilio 3: 93-100.
• Piksa K. 2008. Swarming of Myotis mystacinus and other bat species at high elevation in the Tatra Mountains, southern Poland. Acta Chiropterol. 10 (1): 69-79.
• Piksa K., Bogdanowicz W, Tereba A. 2011. Swarming of bats at different elevations in the Carpathian Mountains. Acta Chiropterol. 13 (1): 113-122.
• Piksa K. Gubała W.J. 2011. Rojenie nietoperzy na Babiej Górze. Chroń. Przyr. Ojcz. 67 (2): 128-136.
• Piksa K., Laskowska K., Kepel A., Nowak J. Olejnik E. 2000. Pierwsze stwierdzenia zimowania mroczka późnego Eptesicus serotinus (Schreber, 1774) w jaskiniach Tatr Polskich. Rocz. Nauk. Pol. Tow. Ochr. Przyr. „Salamandra” 4: 119-121.
• Piksa K. Nowak J. 2000. The bat fauna of the Polish Tatra caves. W: Wołoszyn B. (red.). Proceedings of the VIII,h EBRS. Approaches to Biogeography and Ecology of Bats. 1: 181-190.
• Piskorski M, Gwardjan M., Kowalski M., Wojtowicz B., Urban M., Bochen R. 2009. Fauna nietoperzy Parku Krajobrazowego Lasy Strzeleckie. Nietoperze 10: 15-22.
• Pjenčák R, Danko Š., Matis Š. 2003. Netopiere Tatranského národného parku a śirśieho okolia. Vespertilio 7: 139-160.
• Porozumienie 1991. Porozumienie o ochronie nietoperzy w Europie, EUROBATS podpisane w Londynie dnia 4 grudnia 1991 roku. Dz. U. Nr 96, poz. 1112 z dnia 3 grudnia 1999 r. [www.eurobats.org].
• Rozporządzenie 2004. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 roku w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną. Dz. U. Nr 220, poz. 2237.
• Sachanowicz K., Ciechanowski M. 2005. Nietoperze Polski. Multico, Warszawa
• Sachanowicz K., Ciechanowski M., Piksa K. 2006. Distribution patterns, species richness and status of bats in Poland. Vespertilio 9-10:151-173.
• Sachanowicz K., Krasnodębski I. 2003. Skład gatunkowy i antropogeniczne kryjówki nietoperzy w Lasach Łukowskich. Nietoperze 4: 27-38.
• Steck C.E., Brinkmann R. 2006. The trophic niche of the Geoffroy’s bat (Myotis emarginatus) in south-western Germany. Acta Chiropterol. 8: 445-450.
• Węgiel A., Paszkiewicz R., Szkudlarek R. 2001. Nietoperze Beskidu Wyspowego, Beskidu Sądeckiego, Beskidu Niskiego i Pogórza Karpackiego - letnie schronienia nietoperzy w budynkach. Nietoperze 2 (1): 75-84.
• Witkowski Z.J., Król W, Solorz W. (red.). 2003. Carpathian list of endangered species. WWF, Inst. Ochr. Przyr. PAN, Vienna-Kraków.
• Wołoszyn B.W. 2001. Myotis emarginatus (Geoffrey, 1806). Nocek orzęsiony. W: Głowaciński Z. (red.). Polska czerwona księga zwierząt. Kręgowce. PWRiL, Warszawa: 53-54.
• Zahn A., Bauer S., Kriner E„ Holzhaider J. 2010. Foraging habitats of Myotis emarginatus in Central Europe. Europ. J. Wild. Res. 56: 395-400.