Rola i znaczenie kwasów tłuszczowych mleka w profilaktyce chorób cywilizacyjnych

• Autorzy: Krol J. , Brodziak A.

Warianty tytułu

EN

Role and importance of milk fatty acids in the prevention of civilization diseases

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Jednym z głównych czynników ryzyka powstawania chorób cywilizacyjnych jest niewłaściwy sposób odżywiania. W krajach wysokorozwiniętych około 35-45% zachorowań na choroby układu krążenia oraz nowotwory związanych jest z dietą, a przede wszystkim z nadmiernym spożyciem tłuszczów oraz ich niekorzystnym składem w diecie. Tłuszcz mleczny w porównaniu do innych tłuszczów jadalnych zawiera ponad 60% kwasów tłuszczowych nasyconych (SFA), kojarzonych najczęściej przez społeczeństwo z zagrożeniem otyłością, hipercholesterolemią i miażdżycą, przy czym około 15% tych kwasów stanowią kwasy krótko- i średniołańcuchowe, wykorzystywane całkowicie jako źródło energii niezbędnej do funkcjonowania narządów, a tym samym nie stanowią ryzyka otyłości. Ponadto skutecznie wpływają na poprawę profilu lipidowego krwi poprzez ograniczenie syntezy cholesterolu wątrobowego i triglicerydów. Ważną grupę kwasów tłuszczowych stanowią kwasy nienasycone, wśród których wyróżnia się jednonienasycone (MUFA) i wieloniena-sycone (PUFA). Kwasy te stanowią największą grupę bioaktywnych składników w obrębie frakcji tłuszczowej mleka, wykazują m.in. działanie przeciwmiażdżycowe, przeciwzapalne, antynowotworowe. Jak wskazują badania wielu autorów, spożywanie mleka i produktów mlecznych nie tylko nie prowadzi do zwiększenia zachorowalności na schorzenia układu sercowo-naczyniowego, czy nowotwory, ale może nawet zmniejszyć ryzyko ich występowania. Wobec tak licznych właściwości prozdrowotnych składników tłuszczu mlecznego, wychodząc naprzeciw współczesnym konsumentom, którzy poszukują produktów wykazujących korzysťhy wpływ na ich zdrowie, należy promować mleko i produkty mleczne jako elementy właściwego stylu życia, zapewniającego dobre zdrowie i samopoczucie. Zwiększone spożycie produktów mlecznych może być jednym z najistotniejszych elementów w profilaktyce chorób cywilizacyjnych.

EN

One of the major risk factor for the emergence of civilization diseases is improper nutrition. In developed countries approximately 35-45 percent of cancer cases are related to diet, mainly because of excessive consumption of fats and their disadvantageous composition in the diet. Milk fat compared to other edible fats contains more than 60 percent of saturated fatty acids (SFA), which are usually associated with a risk of obesity, hypercholesterolemia and atherosclerosis. It should be emphasized that 15 percent of SFA are short-chain fatty acids used entirely as a source of energy which is required for the functioning of organs. Therefore, these fatty acids do not contribute to an increase of lipids in blood, thus they do not pose the risk of obesity. Important group of fatty acids are unsaturated fatty acids, among which monounsaturated (MUFA) and polyunsaturated (PUFA) are distinguished. These acids are the largest group of bioactive components within the milk fat fraction, and show anti-atherosclerosis, anti-inflammatory or anti-cancer effect. As it is reported by many authors, the consumption of milk and dairy products not only does not increase the incidence of diseases of the cardiovascular system or cancer, but may even reduce the risk of their occurrence. Towards so many healthy properties of milk fat components, in order to meet today's consumers who are looking for products which have a positive impact on their health, milk and dairy products should be promote as part of the proper way of life, ensuring good health and wellbeing. Increased consumption of dairy products may be one of the most important elements in the prevention of diseases.

Słowa kluczowe

PL

choroby czlowieka; choroby cywilizacyjne; profilaktyka; zywienie czlowieka; kwasy tluszczowe; mleko; wlasciwosci prozdrowotne

• Wydawca: -
• Czasopismo: Żywienie Człowieka i Metabolizm
• Rocznik: 2012
• Tom: 39
• Numer: 3
• Opis fizyczny: s.211-220,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Krol J.

• Katedra Towaroznawstwa i Przetwórstwa Surowców Zwierzęcych, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul.Akademicka 13, 20-950 Lublin

autor

Brodziak A.

• Pracownia Ekologicznej Produkcji Żywności Pochodzenia Zwierzęcego, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, Lublin

Bibliografia

• 1. Bandosz P., O'Flaherty M., Drygas W., et al.: Decline in mortality from coronary heart disease in Poland after socioeconomic transformation: modelling study. Br. Med. J., 2012, 344;d8136.
• 2. Puska P.: From Framingham to North Karelia: from descriptive epidemiology to public health action. Prog. Cardiovasc. Dis., 2010, 53, 1, 15-20
• 3. Kuipers R.S., de Graaf D.J., Luxwolda M.F., et al.: Saturated fat, carbohydrates and cardiovascular disease. Neth. J. Med., 2011, 69, 9, 372-8.
• 4. Elmodfa I., Kornsteiner M.: Fats and fatty acid requirements for adults. Ann. Nutr. Metab., 2009, 55, 56-75
• 5. Sanders T.A.B.: The role of fat in the diet - quantity, quality and sustainability. Nutr. Bull., 2010, 35, 138-146
• 6. Smit L.A., Mozaffarian D., Willett W.: Review of fat and fatty acid requirements and criteria for developing dietary guidelines. Ann. Nutr. Metab., 2009, 55, 1-3, 44-55
• 7. Van Horn L.: Development of the 2010 US Dietary Guidelines Advisory Committee Report: Perspectives from a registered dietitian. J. Am. Diet. Assoc., 2010, 110, 11, 1638-1645
• 8. Haug A., Hostmark A.T., Harstad O.M.: Bovine milk in human nutrition - a review. Lipids in Health and Disease, 2007, 6, 25, 1-16
• 9. Parodi P.W.: Dairy product consumption and the risk of breast cancer. J. Am. Coll. Nutr., 2005, 24, 6, 556-568
• 10. Jelińska M.: Kwasy tłuszczowe - czynniki modyfikujące procesy nowotworowe. Biul. Wydz. Farm. Akademii Medycznej w Warszawie, 2005, 1, 1-9
• 11. Astrup A., Dyerberg J., Elwood P., et al.: The role of reducing intakes of saturated fat in the prevention of cardiovascular disease: where does the evidence stand in 2010? Am. J. Clin. Nutr., 2011, 93, 4, 684-688.
• 12. Cichosz G„ Czeczot H.: Rzekomo niezdrowe tłuszcze zwierzęce. Pol. Merk. Lek., 2011, 31, 185, 318-322
• 13. German J.В., Dillard C.J.: Saturated fats: what dietary intake? Am. J. Clin. Nutr., 2004, 80, 550-559
• 14. Mensink R.P, Zock PL., Kester A.D.M., et al.: Effect of dietary fatty acids and carbohydrates on the ratio of serum total to HDL cholesterol and on serum lipids and apolipoproteins; a meta-analysis of 60 controlled trials. Am. J. Clin. Nutr., 2003, 77, 1146-1155
• 15. Taubes G.: Does inflammation cut to the heart of the matter? Science, 2002, 296, 242-245
• 16. Elwood P.C., Pickering J.E., Givens D.I., et al.: The consumption of milk and dietary foods and the incidence of vascular disease and diabetes: An overview of the evidence. Lipids, 2010, 45, 925-939
• 17. Jakobsen M.U., O'Reilly E.J., Heitmann B.L., et al.: Major types of dietary fat and risk of coronary heart disease: a pooled analysis of 11 cohort studies. Am. J. Clin. Nutr., 2009, 89, 5, 1425-1432
• 18. Siri-Tarino P.W.: Effects of diet on high-density lipoprotein cholesterol. Curr. Atheroscler. Rep., 2011, 13, 6, 453-60
• 19. Biong A.S., Veierod M.B., Ringstad J., et al.: Intake of milk fat, reflected in adipose tissue fatty acids and risk of myocardial infarction: a case-control study. Europ. J. Clinic. Nutr., 2006, 60, 236-244
• 20. St-Pierre A.C., Cantin В., Dagenais G.R., et al.: Low-density lipoprotein subfractions and the long-term risk of ischemic heart disease in men: 13-year follow-up data from the quebec cardiovascular study. Arterioscler. Thromb. Vase. Biol., 2005, 25, 553-559.
• 21. Ascherio A.: Trans fatty aids and blond lipids. Atherosclerosis, 2006, 7, 25-27
• 22. Brouwer I.A., Wanders A.J., Katan M.B. : Effect of animal and industrial trans fatty acids on HDL and LDL cholesterol levels in humans — a quantitative review. PLoS One, 2010, 2, 5, 3, e9434.
• 23. Burlingame В., Nishida C„ Uauy R„ et al.: Fats and fatty acids in human nutrition: Introduction. Ann. Nutr. Metab., 2009, 55, 5-7.
• 24. Kolanowski W.: Długołańcuchowe wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 - znaczenie zdrowotne w obniżaniu ryzyka chorób cywilizacyjnych. Bromat. Chem. Toksykol., 2007, 3, 229-237
• 25. Gogus U., Smith C.: n-3 omega fatty acids: a review of current knowledge. Intern. J. Food Sci. Technol., 2010, 45, 417-436
• 26. Simopoulos A.P.: The importance of the Omega-6/Omega-3 fatty acid ratio in cardiovascular disease and other chronic diseases. Exp. Biol. Med., 2008, 233, 674-688
• 27. Katan M.B.: Omega-6 polyunsaturated fatty acids and coronary heart dieease. Am. J. Clin. Nutr., 2009, 89, 1283-1284
• 28. Torrejon C„ Jung U.J., Deckelbaum R.J.: N-3 fatty acids and cardiovascular disease: actions and molecular mechanisms. Prostoglandins Leukot. Essent. Fatty Acids, 2007, 77, 5-6, 319-326
• 29. Jung U.J., Torrejon C., Tighe A.P. et al.: n-3 fatty acids and cardiovascular disease: mechanisms underlying beneficial effects. Am. J. Clin. Nutr., 2008, 87, 3-9
• 30. Baró L„ Fonollá J., Peňa J.L., et al.: n-3 Fatty acids plus oleic acid and vitamin supplemented milk consumption reduces total and LDL cholesterol, homocysteine and levels of endothelial adhesion molecules in healthy humans. Clin. Nutr., 2003, 22, 2, 175-82-
• 31. Hogstrom M., Nordstrom P., Nordstrom A.: n-3 fatty acids are positively associated with peak bone mineral density and bone accrual in healthy men. Am. J. Clin. Nutr., 2007, 85, 803-807
• 32. Freeman M.P., Hibbeln J.R., Wisner K.L., et al.:Omega-3 fatty acids: evidence basis for treatment and future research in psychiatry. J. Clin. Psych., 2006, 67, 12, 1954-1967
• 33. Thorsdottir I., Hill J., Ramel A.: Omega-3 fatty acid supply from milk associates with lower type 2 diabetes in men and coronary heart disease in women. Prev. Med., 2004, 39, 630-634
• 34. Elwood P.C.: Milk and cardiovascular disease: a review of the epidemiological evidence. Austral. J. Diet. Technol., 2005, 60, 1, 58-60
• 35. Hiajartaker A„ Laake P., Lund E.: Childhood and adult milk consumption and risk of premenopausal breast cancer in a cohort of 48,844 women - the Norwegian women and cancer study. Int. J. Cancer, 2001, 93, 888-893
• 36. Białek A., Tokarz A.: Źródła pokarmowe oraz efekty prozdrowotne sprzężonych dienów kwasu linolowego (CLA). Biul. Wydz. Farm. Akademii Medycznej w Warszawie, 2009, 1, 1-12.
• 37. Mosley E.E., Mc Guire M.K., Wiliams J.E., et al.: Cis-9 trans-11 Conjugated Linoleic Acid in synthesized from Vaccenic Acid in lactating women. J. Nutr., 2006, 136, 227-2301
• 38. Aro A., Männistö S., Salminen I., et al.: Inverse association between dietary and serum conjugated linoleic acid and risk of breast cancer in postmenopausal women. Nutr. Cancer, 2000, 8, 2, 151-157
• 39. Larsson S.C., Bergkvist L., Wölk A.: High-fat dairy food and conjugated linoleic acid intakes in relation to colorectal cancer incidence in the Swedish Mammography Cohort. Am. J. Clin. Nutr., 2005, 82, 894-900
• 40. Kritchevsky D., Tepper S.A., Wright S., et al.: Conjugated linoleic acid isomer effects in atherosclerosis. Growth and regression of lesions. Lipids, 2004, 39, 611-616
• 41. Lock A.L., Home C.A.M., Bauman D.E., et al.: Butter naturally enriched in conjugated linoleic acid and vaccenic acid alters tissue fatty acids and improves the plasma lipoprotein profile in cholesterol fed hamsters. J. Nutr., 2005, 135, 1934-1939
• 42. Valeille K., Ferezou J., Parquet M.: The natural concentration of in conjugated linoleic acid, cis-9, trans-11, in milk fat has antiatherogenic effects in hyperlipidemic hamster. J. Nutr., 2006, 136, 1305-1310