Źródła i poziom zawartości ołowiu w żywności

• Autorzy: Staniak S.

Warianty tytułu

EN

Sources and levels of lead in food

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

O jakości zdrowotnej żywności decyduje między innymi zawartość niezbędnych mikroelementów oraz zawartość pierwiastków niepożądanych, takich jak kadm, ołów lub arsen. W publikacji dokonano przeglądu źródeł zanieczyszczenia żywności ołowiem oraz zintegrowano dane literaturowe dotyczące zawartości ołowiu w poszczególnych grupach żywności, zarówno nieprzetworzonej (owoce, warzywa, mięso), jak i w produktach przetworzonych. Przedstawione dane wskazują na stosunkowo bezpieczne zawartości ołowiu w zdecydowanej większości próbek żywności. Odrębnym zagadnieniem jest jakość warzyw pochodzących z upraw w rejonach oddziaływania przemysłu hutniczego. W części próbek warzyw notuje się przekroczenia dopuszczalnych obecnie zawartości ołowiu dla spożycia przez ludzi.

EN

Food quality is driven by balanced content of micronutrients and low contents of undesired elements such as cadmium, lead or arsenic. In the paper we reviewed sources of lead (Pb) in food products and integrated literature data on Pb content in both unprocessed (fruits, vegetables, meat) and processed food products. The provided review revealed relatively safe Pb contents in almost all food samples. Separate issue is the quality of vegetable produced in areas under pressure of smelting industry. A part of vegetable samples exceeds the current Pb thresholds in food.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Polish Journal of Agronomy
• Rocznik: 2014
• Numer: 19
• Opis fizyczny: s.36-45,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Staniak S.

• Zakład Mikrobiologii Rolniczej, Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy w Puławach, ul.Czartoryskich 8, 24-100 Puławy

Bibliografia

• Adamiak E.A., Kalembasa S., Kuziemska B., 2013. Zawartość metali ciężkich w wybranych gatunkach grzybów jadalnych. Acta Agrophysica, 20(1): 7-16.
• Andrejko D., Andrejko M., 2009. Zanieczyszczenia żywności. Źródła i oddziaływanie na organizm człowieka. Wyd. Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie, Lublin, 94 ss.
• Bartodziejska B., Gajewska M., Czajkowska A., 2010. Oznaczenie poziomu zanieczyszczeń metalami ciężkimi żywności pochodzącej z samodzielnej produkcji rolnej techniką spektrometrii absorpcji atomowej. Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych, 43: 38-44.
• Bednarek W., Tkaczyk P., Dresler S., 2010. Kadm i ołów w owocach miękkich z integrowanej produkcji. Acta Agrophysica, 15(1): 5-11.
• Boguszewska A., Pasternak K., 2004. Ołów – wpływ na procesy biochemiczne w organizmie ludzkim. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin-Polonia, vol. LIX. Suppl. XIV, 35: 179-183.
• Borowiec M., Huculak M., Hoffman K., Hoffman J., 2009. Ocena zawartości wybranych metali ciężkich w produktach spożywczych zgodnie z obowiązującym w Polsce prawodawstwem. Proceedings of ECOpole, 3(2): 432-438.
• Brandle J., Telmer P., 2007. Steviol glycoside biosynthesis. Phytochemistry, 68(14): 1855-1863.
• Chaney R. L., Oliver D. P., 1996. Sources, potential adverse effects and remediation of agricultural soil contaminants. W: Contaminants and the soil environment in the Australasia-Pacific Region; ed. R. Naidu, Proceedings of the First Australasia-Pacific Conference on Contaminants and Soil Environment in the Australasia-Pacific Region, Adelaide, 18-23(02): 323-359.
• Chaney R.L., Sterrett S.B., Mielke H.W., 1984. The potential for heavy metal exposure from urban gardens and soils. W: J.R. Preer (ed.) Proc. Symp. Heavy Metals in Urban Gardens. University District of Columbia Extension Service, Washington, DC., ss. 37-84.
• COST (www.umb.no/costaction). European Cooperation in Science and Technology.
• Cotter-Howels J., 1996. Lead phosphate formation in soils. Environmental Pollution, 1: 9-16.
• Dobrzańska B., Moniuszko-Jakoniuk J., 1991. Ocena narażenia ludności na wybrane metale ciężkie. Polski Tygodnik Lekarski, XLVI(24-26): 443-447.
• Dudka S., Piotrowska M., Chłopecka A., Witek T., 1994. Trace metal contamination of soils and crop plants by the mining and smelting industry in Upper Silesia, South Poland. Journal of Geochemical Exploration, 52: 237-250.
• EFSA. 2010: Scientific Opinion of the Panel on Contaminants in the Food Chain on a request from the European Commission on lead in food. The EFSA Journal, 8(4): 1570.
• Falandysz J., Gucia M., Mazur A., 2007. Niektóre składniki mineralne i ich współczynnik biokoncentracji w czubajce kani (Macrolepiota procera) z okolic Poniatowej w woj. lubelskim. Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, XL(3): 249-255.
• Gruca-Królikowska S., Wacławek W., 2006. Metale w środowisku. Cz. II. Wpływ metali ciężkich na rośliny. Chemia, Dydaktyka, Ekologia, Metrologia, 11(1-2): 41-56.
• Gzyl J., Marchwińska E., Kulka E., Kucharski R., Nowińska Z., Sas-Nowosielska A., Piesak Z., Wcisło E., 1995. Monitoring zanieczyszczeń roślin jadalnych i paszowych w województwie katowickim. Wyd. IETU, Katowice, 48 ss.
• Juszczak L., 2008. Chemiczne zanieczyszczenia żywności i metody ich oznaczania. Cz. I. Laboratorium przemysłowe. 3: 32-42.
• Kobus-Moryson M., Gramza-Michałowska A., Kobus-Cisowska J., Korczak J., 2014. Zawartość wybranych pierwiastków w ekstraktach stewii (Stevia rebaudiana Bertoni). Problemy Higieny i Epidemiologii, 95(2): 445-448.
• Kołacz R., Dobrzański Z., 2006. Higiena i dobrostan zwierząt gospodarskich. Wyd. Akademii Rolniczej we Wrocławiu, Wrocław, 537 ss.
• Kołacz R., Dobrzański Z., Bodak E., 1996. Bioakumulacja Cd, Pb i Hg w tkankach zwierząt. Medycyna Weterynaryjna, 52(11): 687-691.
• Komisja Europejska. 2006. Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 1881/2006 z dnia 19 grudnia 2006 roku ustanawiające najwyższe dopuszczalne poziomy niektórych zanieczyszczeń w środkach spożywczych (Dz. Urz. WE. L. 364 z 20.12.2006 r.).
• Komisja Europejska. 2011. Rozporządzenie Komisji (UE) nr 420/2011 z dnia 29 kwietnia 2011 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1881/2006 ustalające najwyższe dopuszczalne poziomy niektórych zanieczyszczeń w środkach spożywczych.
• Kot A., Zaręba S., Wyszogrodzka-Koma L., 2009. Ocena skażenia ołowiem zbóż, przetworów zbożowych i ziemniaków z regionu lubelskiego. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 4(65): 86-91.
• Ma Q., Traina S.J., Logan T.J., Ryan J.A., 1993. In-situ lead immobilization by appatite. Environmental Science and Technology, 27: 1803-1810.
• Mania M., Wojciechowska-Mazurek M., Starska K., Karłowski K., 2009. Koncentraty spożywcze – zanieczyszczenia metalami szkodliwymi dla zdrowia. Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, XLII(3): 443-454.
• Rozporządzenie Komisji (WE) NR 1881/2006 z dnia 19 grudnia 2006 r. ustalające najwyższe dopuszczalne poziomy niektórych zanieczyszczeń w środkach spożywczych. Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej (Dz.U. L 364/5 z 20.12.2006 r. z późniejszymi zmianami).
• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002 r. w sprawie standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi (Dz.U. 2002 nr 165, poz. 1359).
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 27 listopada 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia (Dz.U. 2002. nr 204, poz. 1728).
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 kwietnia 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz.U. 2010 nr 72, poz. 466).
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 13 stycznia 2003 r. w sprawie maksymalnych poziomów zanieczyszczeń chemicznych i biologicznych, które mogą znajdować się w żywności, dozwolonych substancjach dodatkowych, substancjach pomagających w przetwarzaniu albo na powierzchni żywności (Dz.U. 2003, nr 37, poz. 325 i 326).
• Obiedziński M.W., Korzycka-Iwanow M., 2005. Zanieczyszczenia chemiczne żywności – krytyczne wyróżniki jakości i bezpieczeństwa żywności. Przemysł Spożywczy, 59(2): 10-12.
• Orzeł D., Bronkowska M., Figura-Ciura D., Styczyńska M., Żechałko-Czajkowska A., Biernat J., 2010. Ocena zanieczyszczenia ołowiem produktów roślinnych z rejonu Legnicko-Głogowskiego. Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, XLIII(1): 79-85.
• Parlament Europejski, 2008. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/50/WE z dnia 21 maja 2008 roku w sprawie jakości powietrza i czystego powietrza dla Europy.
• Parlament Europejski. 2002. Rozporządzenie (WE) 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z 28 stycznia, powołujące Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności.
• Polak-Juszczak L., 2007. Składniki mineralne w przetworzonej żywności pochodzenia morskiego. Inżynieria Rolnicza, 5(93): 331-337.
• Pyryt B., Kolenda H., 2006. Wpływ odmiany ziemniaków i sposobu ich obróbki kulinarnej na zawartość kadmu i ołowiu w bulwach po ugotowaniu. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 1(46): 114-120.
• Radwan S., 1991. Metale ciężkie w środowisku przyrodniczym. Wyd. Towarzystwo Wolnej Wszechnicy Polskiej, Lublin.
• Sauerbeck D.R., 1991. Plant, element and soil properties governing uptake and availability of heavy metals derived from sewage sludge. Water, Air, Soil Pollution, 57-58: 227-237.
• Seńczuk W., 2005. Toksykologia współczesna. Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa.
• Siebielec G., Stuczyński T., Korzeniowska-Pucułek R., 2006. Metal bioavailability in long term contaminated soils of Tarnowskie Gory area. Polish Journal of Environmental Studies, 15: 121-129.
• Spodniewska A., Barski D., Zasadowski A., 2009. Zawartość kadmu i ołowiu w wybranych gatunkach grzybów pochodzących z województwa warmińsko-mazurskiego. Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych, 41: 135-141.
• Staszowska A., Skałecki P., Florek M., Litwińczuk A., 2013. Wpływ gatunku i środowiska życia ryb na zawartość ołowiu oraz oszacowanie jego pobrania z tkanki mięśniowej. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 6(91): 60-68.
• Szkoda J., 2006. Pierwiastki toksyczne w tkankach zwierząt i mleku, ocena narażenia. Państwowy Instytut Weterynaryjny, Puławy, 96 ss.
• Szkoda J., Nawrocka A., Kmiecik M., Żmudzki J., 2011. Badania kontrolne pierwiastków toksycznych w żywności pochodzenia zwierzęcego. Roczniki Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie, 56(2): 118-128.
• Terelak H., Motowicka-Terelak T., Pondel H., Maliszewska-Kordybach B., Pietruch Cz., 1999. Monitoring chemizmu gleb ornych Polski. Program badań i wyniki wstępne. Biblioteka Monitoringu Środowiska, Inspekcja Ochrony Środowiska, Warszawa, 70 ss.
• Terelak H., Stuczyński T., Motowicka-Terelak T., Maliszewska-Kordybach B., Pietruch Cz., 2008. Monitoring chemizmu gleb ornych Polski w latach 2005-2007. Biblioteka Monitoringu Środowiska, Inspekcja Ochrony Środowiska, Warszawa, 135 ss.
• Węglarzy K., 2007. Metale ciężkie – źródła zanieczyszczeń i wpływ na środowisko. Wiadomości Zootechniczne, XLV(3): 31-38.
• WHO, 2010. Evaluation of certain food additives and contaminants. 37th report of the Joint FAO/WHO Expert Committee on Food Additives. WHO Technical report series.
• Wojciechowska-Mazurek M., Starska K., Brulińska-Ostrowska E., Plewa M., Biernat U., Karłowski K.L., 2008. Monitoring zanieczyszczenia żywności pierwiastkami szkodliwymi dla zdrowia. Cz. I. Produkty zbożowe pszenne, warzywne, cukiernicze oraz produkty dla niemowląt i dzieci (rok 2004). Rocznik PZH, 59(3): 251-266.
• Woźny A., 1995. Ołów w komórkach roślinnych. Pobieranie, reakcje, odporność. Wyd. Sorus, Poznań, 162 ss.
• Żmudzki J., Szkoda J., Juszkiewicz T., 1991. Stężenia pierwiastków śladowych w tkankach bydła w Polsce. Medycyna Weterynaryjna, 47(3): 413-416.