Ocena realizacji programów zdrowotnych ze szczególnym uwzględnieniem działań ukierunkowanych na ograniczenie występowania nadwagi i otyłości w latach 2006-2010 prowadzonych na terenie poszczególnych województw w Polsce

• Autorzy: Stolinska H. , Jarosz M. , Respondek W.

Warianty tytułu

EN

Evaluation of the implementation of the health programs particularly reflecting activities aimed at reducing the prevalence of overweight and obesity carried out in the provinces of Poland in 2006-2010

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Programy dotyczące prozdrowotnego stylu życia łączące tematykę zdrowego żywienia i aktywności fizycznej stanowią niezbędny element promocji zdrowia. Promocja zdrowia jest procesem długotrwałym, który wymaga powtarzalności i konsekwencji w dążeniu do poprawy sposobu żywienia i aktywności fizycznej polskiego społeczeństwa. Celem pracy była analiza oraz ocena realizacji działań promocji zdrowia z zakresu zdrowego odżywiania i prozdrowotnego stylu życia ze szczególnym uwzględnieniem programów zwalczania nadwagi i otyłości, na terenie poszczególnych województw w Polsce w latach 2006-2010. Informacje o działaniach podejmowanych w różnych województwach uzyskano z ankiet wypełnionych przez urzędy marszałkowskie. Ankieta w formie tabeli została opracowana i rozesłana przez Instytut Żywności i Żywienia do wszystkich urzędów marszałkowskich. Dotyczyła ona realizacji programów w zakresie promocji zdrowego stylu życia, ze szczególnym uwzględnieniem prawidłowego odżywiania i aktywności fizycznej, prowadzonych w latach 2006-2010. Odpowiedzi otrzymano z 12 województw. W Polsce proces edukacji zdrowotnej jest wciąż niewystarczający i bardzo zróżnicowany w poszczególnych regionach, między innymi pod względem ilości realizowanych działań, ich odbiorców i czasu trwania. Żauważa się zwiększony udział programów skierowanych do osób z nadwagą i otyłością w różnym wieku, dzieci, młodzieży oraz osób starszych, natomiast niewystarczającą ilość działań zmierzających do poprawy zdrowia kobiet w wieku rozrodczym, ciężarnych i karmiących. Istnieje konieczność kontynuowania i rozszerzania skoordynowanych działań w zakresie zapobiegania nadwadze, otyłości oraz poprawie sposobu żywienia i aktywności fizycznej.

EN

Programs on healthy lifestyle topics combining healthy eating and physical activity are an essential part of health promotion. Health promotion is a long process that requires repetition and consistency in order to improve diet and physical activity of Polish society. The aim of this study was to analyze and evaluate the implementation of health promotion activities in the field of healthy eating and healthy lifestyle with particular emphasis on programs to combat overweight and obesity in different regions in Poland in the years 2006–2010. Information on actions in different regions were obtained from questionnaires completed by the marshals’ offices. Survey in tabular form was developed and distributed by the Institute of Food and Nutrition to all marshals’ offices. It concerned the implementation of programs to promote a healthy lifestyle, with particular emphasis on proper nutrition and physical activity, conducted in 2006–2010. Replies were received from 12 provinces. In Poland, the process of health education is still insufficient and vary widely in different regions, including in terms of the number of actions, their customers and duration. It is noted increased participation programs for people with overweight and obesity in all ages, children, adolescents and the elderly, and the insufficient number of actions aimed at improving the health of women of childbearing age, pregnant and nursing women. There is a need to continue and expand coordinated action on the prevention of overweight, obesity and improving diet and physical activity.

Słowa kluczowe

PL

Polska; wojewodztwa; programy zdrowotne; ocena; realizacja programow; nadwaga; otylosc; choroby czlowieka; edukacja zdrowotna; zywienie czlowieka; aktywnosc fizyczna

• Wydawca: -
• Czasopismo: Żywienie Człowieka i Metabolizm
• Rocznik: 2012
• Tom: 39
• Numer: 2
• Opis fizyczny: s.102-122,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Stolinska H.

• Zakład Żywienia i Dietetyki z Kliniką Chorób Metabolicznych i Gastroenterologii, Instytut Żywności i Żywienia w Warszawie, Warszawa

autor

Jarosz M.

• Zakład Żywienia i Dietetyki z Kliniką Chorób Metabolicznych i Gastroenterologii, Instytut Żywności i Żywienia w Warszawie, Warszawa

autor

Respondek W.

• Zakład Żywienia i Dietetyki z Kliniką Chorób Metabolicznych i Gastroenterologii, Instytut Żywności i Żywienia w Warszawie, Warszawa

Bibliografia

• 1. Ottawa Charter for Health Promotion First International Conference on Health Promotion Ottawa, 21 November 1986.
• 2. Kozłowska-Wojciechowska M., Uramowska-Żyto B., Jarosz A., i wsp.: Wpływ programu edukacji żywieniowej na zachowania i wiedzę żywieniową dzieci w szkole podstawowej. Ped. Pol., 2001, 76, 2, 109-115
• 3. Biela U., Pająk A., Kaczmarczyk-Chałas K., i wsp.: Częstość występowania nadwagi i otyłości u kobiet i mężczyzn w wieku 20-74 lat. Wyniki programu WOBASZ. Kard. Pol., 2005, 63, 6, Supl. 4, 51-54.
• 4. Komisja Europejska. Biała Księga. Europejska Strategia dla problemów zdrowotnych związanych z odżywianiem się, nadwagą i otyłością. Bruksela 30 maja 2007.
• 5. Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół. Dz.U. z dnia 15 stycznia 2009 r. Nr 4, poz. 17
• 6. Gromulska L., Gajewska M.: Zagadnienie współpracy w realizacji programów zmiany zachowań zdrowotnych na przykładzie odżywiania się młodzieży. Przegl. Epidem., 2011, 65, 1, 159-165
• 7. Jarosz M., Cybulska B., Szostak W.B., i wsp.: Metody profilaktyki otyłości i przewlekłych chorób nieza- kaźnych poprzez poprawę żywienia i zwiększenie aktywności fizycznej. Realizacja globalnej strategii WHO dot. Żywienia, aktywności fizycznej i zdrowia oraz zleceń Rady Europy. W: Otyłość, żywienie, aktywność fizyczna, zdrowie Polaków. Diagnoza stanu odżywienia, aktywności fizycznej i żywieniowych czynników ryzyka otyłości oraz przewlekłych chorób niezakaźnych w Polsce (1960-2005). M. Jarosz (red.), Warszawa 2006, IŻŻ, 447-488
• 8. Wardle J.: Mass education for obesity prevention: the penetration of the BBC’s „Fighting Fat, Fighting Fit” campaign. Health Educ. Res., 2001, 16:343-355
• 9. Toh C.M., Cutter J., Chew S.K.: School based intervention has reduced obesity in Singapore. Br. Med. J., 2002, 324, 427.
• 10. Doak C.M., Visscher T.L.S., Renders C.M.: The prevention of overweight and obesity in children and adolescents: a review of interventions and programmes. Obes. Rev., 7, 1, February 2006, 111-136.
• 11. Anioł R., Leszcz-Krysiak A.: Praktyczne aspekty wdrażania programu edukacji zdrowotnej w szkole podstawowej. Zdr. Publ., 2006, 116, 4, 671-673
• 12. Posłuszna M.: Edukacja zdrowotna we współczesnej szkole — program prozdrowotny. Probl. Pielęg., 2010, 18, 2, 226-231.
• 13. Boniecka I., Michota-Katulska E., Ukleja A., i wsp: Zachowania żywieniowe wybranej grupy dzieci w wieku szkolnym w aspekcie zagrożenia otyłością. Przegl. Lek., 2009, 66, 1-2, 49-51
• 14. Graf C.: Data from the Step Two programme schowing the effect on blood pressure and different parameters for obesity in overweight and obese primary school children. Cardiol. Young 2005, 15, 291-298
• 15. Friuts and vegetable promotion initiative: a meeting report, 25-27/08/03. Geneva, World Health Organization 2003 (WHO/ NPH/NNP/0308) (http://www.who.int/dietphysicalactivity/publications/fandv_promotion_initiative_report.pdf, accessed 15 Jul 2012).
• 16. Case study of Norway. In: UK law: briefing paper. Cambrige, Baby Milk Action 1997 (htpp://www.babymilkaction. org/pages/uklaw.htmll, accessed Jul 2012).
• 17. Epstein L.H.: Ten-year outcomes of behavioural family based treatment for childhood obesity. Health Psychol., 1994, 13, 373-383.
• 18. Wawrzyniak A., Hamułka J., Sadurska J.: Częstotliwość zakupu produktów spożywczych w sklepikach szkolnych w kontekście nieprawidłowości masy ciała uczniów. Hyg. Publ. Health, 2010, 45, 2, 173-176.
• 19. Carr S.: Water in school is cool! Health News for Schools, 2004, 16, 2 (htpp://www.beh.nhs.uk/healthwise/pdf/ Schlnewsl6.pdf, accessed Jul 2012).
• 20. Kałuża J., Wierzbicka E., Roszkowski W.: Problemy żywieniowe ludzi w wieku podeszłym w Polsce - możliwości ich rozwiązań. Nowiny Lekarskie 1999, 68, 12, 1053-1062
• 21. Mazur J., Woynarowska B.: Zagrożenia zdrowotne młodzieży szkolnej w świetle badań ankietowych: Niedostatki zachowań prozdrowotnych, niska aktywność fizyczna. W: Zdrowie naszych dzieci. Red: P. Januszewicz, J. Szymborski. Warszawa, Instytut Matki i Dziecka, 2001
• 22. What is a walking bus? (web site). Welwyn Garden City, Mouchel PaRKMAN Services, 2003 (http://www.walkingbus.com, accessed Jul 2012).
• 23. Reilly J.J., McDoell Z.C.: Physical activity interventions in the prevention and treatment of pediatric obesity: systematic review and critical appraisal. Proc. Nutr. Soc., 2003, 62, 611-619
• 24. DeBate R.D., Thompson S.H.: Girls on the run: improvements in self-esteem, body size satisfaction and eating attitudes and behaviors. Program and abstracts of the American Public Health Association 133rd Annual Meeting; December 10-14, 2005, Philadelphia, Pennsylvania. Abstract 100503
• 25. htpp://www.bycyklen.dk/.
• 26. Heropolitańska-Janik J., Jeżewska-Zychowicz M.: Ocena wpływu wybranych źródeł wiedzy żywieniowej na zachowania żywieniowe kobiet i mężczyzn. Med. Metab., 2002, 6, 2, 49-53
• 27. Ejsymont J., Zegan M., Kucharska A. i wsp.: Wpływ telewizyjnych programów kulinarnych na zachowania żywieniowe. Żyw. Człow. Metab., 2010, 1, 3-14.
• 28. Kołłajtis-Dołowy A., Matysiuk E., Boniecka I.: Zwyczaje żywieniowe wybranej grupy dzieci 11-12-letnich z Białegostoku. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2007, 6 55, 335-342
• 29. Kołłajtis-Dołłowy A., Kaliński A.: Ocena percepcji przez osoby starsze treści z zakresu żywienia przekazywanych w cyklu edukacyjnych audycji radiowych. Żyw. Człow. Metab., 2001, 28, 4, 307-316
• 30. Mamalakis G.: Obesity indices in a cohort of primary school children in Crete: a six year prospective study. Int. J. Obes., 2000, 24, 765-771.
• 31. Manios Y.: Health and nutrition education in primary school of Crete: changes in chronic disease risk factors following a 6-year intervention programme. Br. J. Nutr., 2002, 88, 315-324
• 32. Damon S., Dietrich S., Widhalm K.: PRESTO - prevention study of obesity: a project to prevent obesity during chilhood and adolescence. Acta Pediatr., 2005, 94, Supl. 448, 47-48
• 33. Nilsen J., Gerlow J.: Evaluering af project for familier med overvcgtige born. Copenhagen 2004.
• 34. Warren J.M.: The effect of a pilot school programme animed at the prevention of obesity in children. Health Prom. Inter., 2003, 18, 287-296.