Grzyby wielkoowocnikowe stwierdzone na olszy czarnej Alnus glutinosa (L.) Gaertn. w drzewostanach olszowych wykazujących objawy zamierania

• Autorzy: Pietka J. , Grzywacz A.

Warianty tytułu

EN

Macrofungi found on black alder Alnus glutinosa (L.) Gaertn. in alder stands showing signs of a dieback

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

Black alder Alnus glutinosa (L.) Gaertn. is an important forest−forming species in Poland, with more than 5% participation in the species structure. It is a typical lowland species, especially in the river valleys, on the banks of the lakes and in the land depressions. It is one of the main species in the following habitats: boggy mixed broadleaved forest, alder and alder−ash forest, riparian forest and moist broadleaved forest. As a valuable admixture alder is introduced in the habitat of boggy coniferous forest and boggy broadleaved forest. Until recently black alder was considered in Poland as a species with a very low level of danger from the pests and diseases. The situation changed at the turn of the centuries, when the deterioration of the health status of the alder stands began, which led locally to the mass dieback of the trees, mainly in the stands which are over 20 years old. In the following years, the phenomenon was intensified. The largest number of such stands was recorded in 2006. The strongest deterioration of health condition of the trees was observed in five regional directorates of the State Forests: Białystok, Lublin, Torun, Wrocław and Olsztyn. The study gives information on lignicolous fungi found on black alder in 62 alder stands, which exhibited the most severe signs of the dieback. The research was conducted in 14 forest districts and in Poleski National Park (fig.). The surveys revealed the presence of 49 taxa of the lignicolous fungi (44 Basidiomycota and 5 Ascomycota). The most common species were Xanthoporia radiata, Stereum hirsutum, Daedaleopsis confragosa, Armillaria pp. as well as S. subtomentosum (tab. 2). The disease contributing to the local dieback of black alder in the stands (mainly in the Lublin Regional Directorate of the State Forests) is the root rot caused by Armillaria species. Many species of lignicolous fungi (e.g. Fomes fomentarius, Fomitopsis pinicola, Ganoderma applanatum) penetrate into previously weakened trees, causing decay of wood, which can accelerate the dying of single trees.

Słowa kluczowe

PL

lesnictwo; fitopatologia lesna; olsza czarna; Alnus glutinosa; grzyby wielkoowocnikowe; Xanthoporia radiata; Stereum hirsutum; Daedaleopsis confragosa; Armillaria; Stereum subtomentosum; wystepowanie; drzewostany olszowe; zamieranie lasow

• Wydawca: -
• Czasopismo: Sylwan
• Rocznik: 2018
• Tom: 162
• Numer: 01
• Opis fizyczny: s.22-31,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Pietka J.

• Katedra Ochrony Lasu i Ekologii, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, ul.Nowoursynowska 159, 02-776 Warszawa

autor

Grzywacz A.

• Katedra Ochrony Lasu i Ekologii, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, ul.Nowoursynowska 159, 02-776 Warszawa

Bibliografia

• Arhipova N., Gaitnieks T., Donis J., Stenlid J., Vasaitis R. 2012. Heart-rot and associated fungi in Alnus glutinosa stands in Latvia. Scandinavian Journal of Forest Research 27 (4): 327-336.
• Atanasova B., Spasov D., Jakovljević M., Jović J., Krstić O., Mitrović M., Cvrković T. 2014. First report of alder yellows phytoplasma associated with common alder (Alnus glutinosa) in the Republic of Macedonia. Plant Disease 98 (9): 1268-1268.
• Berges R., Seemüller E. 2002. Impact of phytoplasma infection of common alder (Alnus glutinosa) depends on strain virulence. Forest Pathology 32 (6): 357-363.
• Białobok S. [red.]. 1980. Olsze Alnus Mill. Tom 8. Nasze drzewa leśne. PWN, Warszawa – Poznań.
• Bjelke U., Boberg J., Oliva J., Tattersdill K., McKie B. G. 2016. Dieback of riparian alder caused by the Phytophthora alni complex: projected consequences for stream ecosystems. Freshwater Biology 61: 565-579.
• Boczek J. 1988. Nauka o szkodnikach roślin uprawnych. PWRiL, Warszawa.
• Borowski J., Piętka J, Szczepkowski A. 2012. Owady występujące na olszy czarnej Alnus glutinosa (L.) Gaertn. w drze-wostanach z objawami zamierania. Leś. Pr. Bad. 73 (4): 355-362.
• Brasier C. M., Rose J., Gibbs J. N. 1995. An unusual Phytophthora associated with widespread alder mortality in Britain. Plant Pathology 44 (6): 999-1007.
• Claessens H., Oosterbaan A., Savill P., Rondeux J. 2010. A review of the characteristics of black alder (Alnus glutinosa (L.) Gaertn.) and their implications for silvicultural practices. Forestry 83 (2): 163-175.
• Cvrković T., Jović J., Mitrović M., Petrović A., Krnjajić S., Malembic-Maher S., Toševski I. 2008. First report of alder yellows phytoplasma on common alder (Alnus glutinosa) in Serbia. Plant Pathology 57 (4): 773-773.
• Domański S. 1955. Z badań nad zgniliznami drewna olszy czarnej (Alnus glutinosa L. Gaertn.) w odroślowym drzewo-stanie w Wesołej koło Siemianic. Acta Societatis Botanicorum Poloniae 24: 287-310.
• Gibbs J. N., Lipscombe M. A., Peace A. J. 1999. The impact of Phytophthora disease on riparian populations of common alder (Alnus glutinosa) in southern Britain. European Journal of Forest Pathology 29 (1): 39-50.
• Godet J.-D. 2006. Atlas drewna. Multico Oficyna Wydawnicza, Warszawa.
• Gregory S., MacAskill G., Winter T. 1996. Crown thinning and dieback of alder in northern Britain. Forestry Commission Research Information Note 283. Forestry Commission, Edinburgh.
• Hendrickson O. Q., Burgess D., Perinet P., Tremblay F., Chatatpaul L. 1993. Effects of Frankia on field performance of Alnus clones and seedlings. Plant and Soil 150 (2): 295-302.
• Holz S., Duduk B., Büttner C., Kube M. 2016. Genetic variability of Alder yellows phytoplasma in Alnus glutinosa in its natural Spreewald habitat. Forest Pathology 46: 11-21.
• Jaworski A. 2011. Hodowla lasu. Tom 3. Charakterystyka hodowlana drzew i krzewów leśnych. PWRiL, Warszawa.
• Jung T., Blaschke H. 2004. Phytophthora root and collar rot of alder in Bavaria: distribution, modes of spread and possible management strategies. Plant Pathology 53 (2): 197-208.
• Kane N. A., Jones C. S., Vuorisalo T. 1997. Development of Galls on Leaves of Alnus glutinosa and Alnus incana (Betulaceae) Caused by the Eriophyid Mite Eriophyes laevis (Nalepa). International Journal of Plant Sciences 158 (1): 13-23.
• Krótkoterminowa prognoza występowania ważniejszych szkodników i chorób infekcyjnych drzew leśnych w Polsce w 2009 roku. 2009. IBL, Sękocin Stary.
• Kunttu P., Kotiranta H., Kulju M., Pasanen H., Kouki J. 2016. Occurrence patterns, diversity and ecology of aphyllophoroid fungi on the black alder (Alnus glutinosa) in an archipelago in the Baltic Sea. Annales Botanici Fennici 53 (3-4): 173-189.
• Kwaśna H. 1993. Melanconium apiocarpon – the cause of die-back of branches of Alnus glutinosa in Poland. Acta Mycologica 28 (1): 87-92.
• Leśnictwo. Informacje i opracowania statystyczne. 2011. GUS, Warszawa.
• Leśnictwo. Informacje i opracowania statystyczne. 2016. GUS, Warszawa.
• Maciejowski K. 1953. Olsza. PWRiL, Warszawa.
• Maixner M., Reinert W. 1999. Oncopsis alni (Schrank) (Auchenorrhyncha: Cicadellidae) as a Vector of the Alder Yellows Phytoplasma of Alnus glutinosa (L.) Gaertn. European Journal of Forest Pathology 105 (1): 87-94.
• Mańka K. 2005. Fitopatologia leśna. PWRiL, Warszawa.
• Orlikowski L. B., Oszako T. 2005. Phytophthora cambivora on Alnus glutinosa: isolation and colonisation of plants. Journal of Plants Protection Research 45 (4): 267-272.
• Orlikowski L. B., Oszako T. 2009. Fytoftorozy w szkółkach i drzewostanach leśnych. CILP, Warszawa.
• Orlikowski L. B., Oszako T. Szkuta G. 2003. First record of alder Phytophthora in Poland. Journal of Plants Protection Research 43 (1): 33-39.
• Orłoś H. 1951. Przewodnik do oznaczania chorób drzew i zgnilizny drewna. PWRiL, Warszawa.
• Oszako T. 2008. Choroby i zamieranie drzew i drzewostanów olszowych. Biblioteczka Leśniczego 271.
• Oszako T., Orlikowski L. B. 2004. Grzyby wyizolowane z zamierających olszyn w Polsce. Leś. Pr. Bad. 2: 96-100.
• Pancer-Kotejowa E., Zarzycki K. 1980. Zarys ekologii. W: Białobok S. [red.]. Olsze Alnus Mill. PWN, Warszawa – Poznań.
• Radonjić S., Hrnčić S., Krstić O., Cvrković T., Mitrović M., Jović J., Toševski I. 2013. First report of alder yellows phytoplasma infecting common and grey alder (Alnus glutinosa and A. incana) in Montenegro. Plant Disease 97 (5): 686-686.
• Roll-Hansen F. 1985. The Armillaria species in Europe: a literature review. European Journal of Forest Pathology 15: 22-31.
• Schumacher J., Heydeck P., Roloff A. 2001. Lignicole Pilze an Schwarz-Erle (Alnus glutinosa [L.] Gaertn.) welche Arten sind bedeutsame Fäuleerreger? Forstwissenschaftliches Centralblatt 120: 8-17.
• Scortichini M. 1997. Leaf necrosis and sucker and twig dieback of Alnus glutinosa incited by Pseudomonas syringae pv. syringae. European Journal of Forest Pathology 27 (5): 331-336.
• Seemüller E., Lederer W. 1988. MLO-Associated Decline of Alnus glutinosa, Populus tremula and Crataegus monogyna. Journal of Phytopathology 121 (1): 33-39.
• Sierota Z. 2001. Choroby lasu. CILP, Warszawa.
• Siwecki R. 1980. Ważniejsze choroby pasożytnicze. W: Białobok S. [red.]. Olsze Alnus Mill. PWN, Warszawa – Poznań.
• Soika G., Łabanowski G. 2003. Szkodniki olszy. Szkółkarstwo 4: 52-55.
• Streito J-C., Legrand P., Tabary F., de Villartay G. J. 2002. Phytophthora disease of alder (Alnus glutinosa) in France: Investigations between 1995 and 1999. Forest Pathology 32 (3): 179-191.
• Surmiński J. 1980. Właściwości techniczne drewna olszy i możliwości jego wykorzystania. W: Białobok S. [red.]. Olsze Alnus Mill. PWN, Warszawa – Poznań.
• Szczepkowski A., Piętka J., Grzywacz A. 2013a. Występowanie i zasoby błyskoporka podkorowego Inonotus obliquus (Fr.) Pilát w środkowej i wschodniej Polsce oraz problemy jego ochrony. Sylwan 157 (7): 483-494.
• Szczepkowski A., Piętka J., Grzywacz A. 2013b. Biologia i właściwości lecznicze błyskoporka podkorowego Inonotus obliquus (Fr.) Pilát. Sylwan 157 (3): 223-233.
• Szmidt A. 1980. Ważniejsze szkodniki olsz. W: Białobok S. [red.]. Olsze Alnus Mill. PWN, Warszawa – Poznań.
• Szujecki A. 1995. Entomologia leśna. Tom 2. Wydawnictwo SGGW, Warszawa.
• Trzewik A., Orlikowska T. 2011. Charakterystyka morfologiczna i fizjologiczna izolatów Phytophthora alni otrzymanych z chorych olszy, gleby i wody. Sylwan 155 (1): 63-69.
• Woodward S., Bodles W. J. A., Oszako T. 2005. Occurrence of Phytophthora species in European forest. Folia Forestalia Polonica, Series A – Forestry 47: 5-12.
• Żółciak A. 2003. Rozmieszczenie grzybów z rodzaju Armillaria w Polsce oraz ich rośliny żywicielskie. Prace Instytutu Badawczego Leśnictwa A 3 (956): 7-22.
• Żółciak A. 2005. Opieńki. CILP, Warszawa.