PL EN


Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Czasopismo

2012 | 19 | 3 |

Tytuł artykułu

Częstość występowania i grubość pokrywy śnieżnej w Polsce

Autorzy

Treść / Zawartość

Warianty tytułu

EN
Frequency of occurrence and depth of snow cover in Poland

Języki publikacji

PL

Abstrakty

PL
Podstawę opracowania stanowiły dobowe grubości pokrywy śnieżnej od listopada do marca w latach 1960/61-2009/10 z 40 stacji meteorologicznych IMGW, z wyłączeniem obszarów górskich. Zasadniczą charakterystykę czasowego i przestrzennego rozkładu liczby dni z pokrywą śnieżną, w tym o grubości co najmniej 5 cm, a także przeciętnej grubości pokrywy śnieżnej w dniach jej występowania, przeprowadzono dla miesięcy kalendarzowej zimy (XII-II). Stwierdzono, że na przeważającym obszarze kraju pokrywa śnieżna zalega w 30 do 60 dniach, ale tylko w około 50-70% przypadków jej grubość przekracza 5 cm. Natomiast przeciętna grubość pokrywy śnieżnej w dniach jej zalegania kształtuje się od 8 do 18 cm. Styczeń i luty charakteryzują się zbliżoną liczbą dni z pokrywą śnieżną, jednak w lutym jej przeciętna grubość we wschodnich rejonach kraju jest nieco większa. W okresie kalendarzowej zimy najbardziej śnieżną jest trzecia dekada stycznia, podczas gdy przeciętnie największe grubości pokrywy w dniach jej zalegania notuje się w trzeciej dekadzie lutego, ale także jeszcze w pierwszej dekadzie marca. Geograficzny rozkład liczby dni z pokrywą oraz jej przeciętne grubości potwierdzają rosnącą z zachodu na wschód surowość warunków termicznych, zarówno w całym okresie zimowym, jak i w poszczególnych miesiącach. W pięćdziesięcioleciu 1960/61-2009/10 zaznacza się niewielka tendencja spadkowa częstości występowania oraz grubości pokrywy śnieżnej, ale zmiany są na ogół nieistotne. Spadkowy trend liczby dni z pokrywą śnieżną, statystycznie istotny na poziomie α = 0,05, nastąpił przede wszystkim w grudniu i w styczniu, natomiast z pokrywą o grubości ponad 5 cm – niemal wyłącznie w grudniu. Wykazano statystycznie istotną rolę cyrkulacji atmosferycznej, odzwierciedloną wartościami indeksu NAO, w kształtowaniu zmienności wszystkich analizowanych cech pokrywy śnieżnej. Cyrkulacja atmosferyczna wyjaśnia, w zależności od rejonu kraju, od około 40 do 50% zmienności dni z pokrywą śnieżną, od 30 do 40% – zmienności dni z pokrywą ponad 5 cm i od 25 do 30% – zmian przeciętnej grubości w dniach jej zalegania. Największe współczynniki determinacji, wyrażające rolę warunków cyrkulacyjnych w wyjaśnianiu międzyrocznej zmienności częstości występowania oraz grubości pokrywy śnieżnej, wytestowano w styczniu i w lutym, wyraźnie mniejsze – w grudniu.
EN
The study was based on daily (24 hr) depths of snow cover encompassing the periods from November to March over the years 1960/61-2009/10, collected at 40 IMGW meteorological stations, excluding mountainous regions. The essential description of temporal and spatial distribution of number of days with snow cover, including the cover with depth of at least 5 cm, and also the average depth of snow cover on the days of its occurrence, was carried out for winter months (XII-II). It was determined that over the greater area of the country snow cover lingers for 30-60 days, but only in 50-70% cases its depth exceeds 5 cm. The average depth of snow cover on the days of its occurrence ranges from 8 to 18 cm. January and February are characterised by similar numbers of days with snow cover; in February, however, its average depth in eastern regions of the country is slightly greater. During calendar winter the most snowy is the third decade of January, whereas the average depths of snow cover in the days of its lingering are the greatest in the third decade of February and also in the first ten days of March. Geographical distribution of days with snow cover and its average depth confirms severity of thermal conditions increasing from the west to the east, both in the whole winter season and in particular months. During the 50-year period of 1960/61-2009/10 a slight downward tendency of occurrence frequency and depth of snow cover is visible, but the changes are mostly insignificant. Downward trend in the number of days with snow cover, statistically significant at the level of α = 0.05, occurred mainly in December and January, whereas with snow cover exceeding 5 cm – almost only in December. A statistically significant role of atmospheric circulation, reflected by the values of NAO index, was shown in shaping variability of all the analysed features of the snow cover. Atmospheric circulation explains, depending on the region of the country, ca. 40-50% variability of days with snow cover, from 30 to 40% variability of days with snow cover exceeding 5 cm, and 25-30% changes of average snow cover depth on the days of its occurrence. The highest determination indexes, expressing the role of circulation conditions in explaining the variability of occurrence frequency and depth of snow cover between the years, were tested for January and February, and significantly lower – for December.

Wydawca

-

Czasopismo

Rocznik

Tom

19

Numer

3

Opis fizyczny

s.501-514,rys.,tab.,wykr.,bibliogr.

Twórcy

autor
  • Zakład Meteorologii i Klimatologii, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, ul.Papieża Pawła VI 3, 71-434 Szczecin

Bibliografia

  • Bednorz E., 2004. Snow cover in eastern Europe in relation to temperature, precipitation and circulation. Int. J. Climatol., nr 24, s. 591-601.
  • Bednorz E., 2007. Zmiany występowania pokrywy śnieżnej w północnych Niemczech. W: Wahania klimatu w różnych skalach przestrzennych i czasowych. Pr. Zbior., Red. K. Piotrowicz i R. Twardosz, Inst. Geogr. i Gosp. Prze. UJ w Krakowie, 215-223.
  • Bednorz E., 2010. Synoptyczne warunki występowania śnieżnych zim na nizinnych obszarach Polski. W: Klimat Polski na tle klimatu Europy, warunki termiczne i opadowe. Pr. Zbior., Red. E. Bednorz, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, 199 -214.
  • Bednorz E., Więcław W., 2005. Występowanie pokrywy śnieżnej w różnych masach powietrza na przykładzie Legnicy i Zamościa, Bad. Fizj. nad Polską Zach., PTPN, ser. A, 56, 7-14.
  • Czarnecka M., 2011. Zmienność terminów początku i końca pokrywy śnieżnej o różnym czasie zalegania i ich uwarunkowania cyrkulacyjne. Prace i Studia Geograficzne, 47, 109-118.
  • Czarnecka M., Nidzgorska-Lencewicz J., 2010. Zmienność termicznej zimy w Polsce. W: Klima-tyczne zagrożenia rolnictwa w Polsce, pod red. C. Koźmińskiego, B. Michalskiej i J. Leśnego. Uniwersytet Szczeciński, Rozprawy i Studia T. (DCCCXLVII) 773, 55-77.
  • Falarz M., 2007. Potencjalny okres występowania pokrywy śnieżnej w Polsce i jego zmiany w XX wieku, W: Wahania klimatu w różnych skalach przestrzennych i czasowych. Pr. Zbior., Red. K. Piotrowicz i R. Twardosz, Inst. Geogr. i Gosp. Prze. UJ w Krakowie, 205-213.
  • Falarz M., 2010. Współczynnik trwałości pokrywy śnieżnej w Polsce - rozkład przestrzenny, ekstrema, zmiany wieloletnie, W: Klimat Polski na tle klimatu Europy, warunki termiczne i opadowe. Pr. Zbior., Red. E. Bednorz, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, 169 -179.
  • Falarz M., Marsz A.A., 2005. Temperatura Atlantyku a pokrywa śnieżna w Polsce. Prz. Geofiz., 50, 1/2, 13-19.
  • Falarz M., 2004. Variability and trends in the duration and depth of snow cover in Poland in the 20th century. Int. J. Climatol., 24, 13, 1713-1727.
  • Jones P, D., Jonsson T., Wheeler D., 1997. Extension to the North Atlantic Oscillation using early instrumental pressure observations from Gibraltar and South-West Iceland, Int. J. Climatol., 17; 1433-1450.
  • Kasprowicz T., 2010. Prawidłowości przestrzenne występowania pokrywy śnieżnej w Polsce i próba ich regionalizacji. W: Klimat Polski na tle klimatu Europy, warunki termiczne i opadowe. Pr. Zbior., Red. E. Bednorz, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, 181 -198.
  • Kasprowicz T., Farat R., 2010. Snow cover occurrences in Poland. In: Climate change research. Acta Agrophysica, Rozprawy i Monografie, 183 (4), 71-89.
  • Kotarba A.Z., 2011, IMS – satelitarne dane o zasięgu pokrywy śnieżnej. http://gmes.cbk.waw. pl/snieg/ ....
  • Kożuchowski K., Żmudzka E., 2001. Ocieplenie w Polsce: skala i rozkład sezonowy zmian temperatury w drugiej połowie XX wieku. Przegl. Geofiz., XLVI, 1-2,. 81-90.
  • Kożuchowski K., Żmudzka E., 2002. Cyrkulacja atmosferyczna i jej wpływ na zmienność temperatury w Polsce. Przegl, Geogr., 74(4): 591-604.
  • Marsz A.A., 1999, Oscylacja Północnoatlantycka a reżim termiczny zim na obszarze północno-zachodniej Polski i na polskim wybrzeżu Bałtyku, Przegl. Geogr., 71, 3, 225-245.
  • National Weather Service, Climate prediction Center – www.cpc.ncep.noaa.gov
  • Paczos S., 1982. Stosunki termiczne i śnieżne zim w Polsce. Uniwersytet Marii Curie Skłodowskiej, Rozprawy Wydziału Biologii i Nauk o Ziemi, Lublin, 1-180.

Uwagi

Rekord w opracowaniu

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikatory

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.agro-d0a31021-32d3-4d91-8129-cc815c43c59e
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.