Trendy zmian zawartości akryloamidu w produktach ziemniaczanych w Polsce w latach 2004-2016

• Autorzy: Mojska H. , Gielecinska I.

Warianty tytułu

EN

Change trends in acrylamide level in potato products in Poland in 2004-2016

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem pracy była analiza i ocena trendów zmian zawartości akryloamidu w czipsach i frytkach gotowych do spożycia, przebadanych w ramach ogólnopolskich badań monitoringowych w latach 2004 - 2016. Ocenę istotności różnic między zawartościami akryloamidu w poszczególnych kategoriach produktów ziemniaczanych przeprowadzono z zastosowaniem nieparametrycznego testu średnich rang KruskalaWallisa, przyjmując istotność różnic na poziomie p < 0,05. Największą przeciętną statycznie istotną (p < 0,05) zawartość akryloamidu stwierdzono w czipsach ziemniaczanych (398 μg/kg), a w następnej kolejności we frytkach pobranych z barów i restauracji (292 μg/kg) oraz we frytkach przygotowanych w laboratorium z handlowych półproduktów mrożonych (200 μg/kg). We wszystkich trzech przebadanych kategoriach produktów ziemniaczanych stwierdzono tendencję malejącą zawartości akryloamidu, przy czym istotną (p < 0,001) różnicę pomiędzy początkowym i końcowym okresem badań stwierdzono w przypadku czipsów i frytek smażonych z półproduktów. Nie obserwowano istotnego trendu zmniejszania/zwiększania zawartości akryloamidu w produktach ziemniaczanych na przestrzeni 13 badanych lat. Istotny (p < 0,0001) trend zmniejszania zawartości akryloamidu był stwierdzony wyłącznie w latach 2007 - 2012 i tylko w grupie frytek smażonych z handlowych półproduktów mrożonych. W celu zmniejszenia zawartości akryloamidu w żywności powinny być podejmowane skuteczniejsze działania, zarówno ze strony producentów produktów ziemniaczanych, jak i legislatorów. Biorąc pod uwagę niekorzystne działanie akryloamidu na zdrowie człowieka, obniżenie jego poziomu w żywności powinno być priorytetem w zarządzaniu ryzykiem.

EN

The objective of the research study was to analyse and evaluate the trends as regards changes in acrylamide level in ready-to-eat potato crisps and French fries tested under the national monitoring studies in the years 2004 to 2016. The significance of differences between the contents of acrylamide in the individual food categories was evaluated using a Kruskal-Wallis H test by ranks with the significance of differences assumed to be p < 0.05. The highest statistically significant (p < 0.05) median of the content of acrylamide was found in the potato crisps (398 μg/kg) followed by the French fries from bars and restaurants (292 μg/kg) as well as in the French fries (200 μg/kg) prepared from the frozen semi-finished products in a laboratory. In the three categories of potato products analyzed, it was found that the acrylamide content level tended to decrease whereas a significant (p < 0.001) difference between the initial and the final testing period was reported in the potato crisps and French fries prepared from the semi-finished products. No significant tendency was reported as regards the decreasing/increasing content of acrylamide in potato products over a period of 13 years of analyses. A significant (p < 0.0001) trend was found only in the group of French fries prepared from the frozen semi-finished products: the content of the acrylamide tended to decrease in those products exclusively in a period between 2007 and 2012. In order to decrease the content of acrylamide in food, more effective actions should be taken by both the producers of potato products and the legislators. Considering the adverse effect of acrylamide on human health, the lowering of the acrylamide level should be regarded as priority in food risk management.

Słowa kluczowe

PL

zywnosc; przekaski slone; frytki; bezpieczenstwo zywnosci; zwiazki toksyczne; neurotoksycznosc; akrylamid; narazenie na akrylamid; zawartosc akrylamidu; oznaczanie zawartosci; badania monitoringowe; lata 2004-2016

• Wydawca: -
• Czasopismo: Żywność Nauka Technologia Jakość
• Rocznik: 2018
• Tom: 25
• Numer: 2
• Opis fizyczny: s.93-107,rys.,tab.,wykr.,bibliogr.

Twórcy

autor

Mojska H.

• Zakład Metaboliki, Instytut Żywności i Żywienia, ul. Powsińska 61/63, 02-903 Warszawa

autor

Gielecinska I.

• Zakład Metaboliki, Instytut Żywności i Żywienia, ul. Powsińska 61/63, 02-903 Warszawa

Bibliografia

• [1] FoodDrinkEurope: Acrylamide Toolbox 2013. [on line]. Dostęp w Internecie [6.06.2018]: http://www.fooddrinkeurope.eu/uploads/publications_documents/AcrylamideToolbox_2013.pdf
• [2] Beland F.A., Mellick P.W., Olson G.R., Mendoza M.C.B., Marques M.M., Doerge D.R.: Carcinogenicity of acrylamide in B6C3F1 mice and F344/N rats from a 2-year drinking water exposure. Food Chem. Toxicol., 2013, 51, 149-159.
• [3] Bergmark E.: Hemoglobin adducts of acrylamide and acrylonitrile in laboratory workers, smokers and nonsmokers. Chem. Res. Toxicol., 1997, 10, 78-84.
• [4] Burley V.J., Greenwood D.C., Hepworth S.J., Fraser L.K., de Kok T.M., van Breda S.G., Kyrtopoulos S.A., Botsivali M., Kleinjans J., McKinney P.A., Cade J.E.: Dietary acrylamide intake and risk of breast cancer in the UK women’s cohort. Br. J. Cancer, 2010, 103, 1749-1754.
• [5] Claeys W., De Meulenaer B., Huyghebaert A., Scippo M.-L., Hoet P., Matthys C.: Reassessment of the acrylamide risk: Belgium as a case-study. Food Control, 2016, 59, 628-635.
• [6] European Food Safety Authority: Scientific opinion on acrylamide in food. [on line]. EFSA Journal 2015, 13 (6), #4104. Dostęp w Internecie [6.06.2018]: https://www.efsa.europa.eu/en/ efsajournal/pub/4104
• [7] European Food Safety Authority: Results on acrylamide levels in food from monitoring years 2007-2009 and exposure assessment. [on line]. EFSA Journal 2011, 9 (4), #2133. Dostęp w Internecie [6.06.2018]: http://www.efsa.europa.eu/en/efsajournal/pub/2133
• [8] European Food Safety Authority: Update on acrylamide levels in food from monitoring years 2007 to 2010. [on line]. EFSA Journal 2012, 10 (10), #2938. Dostęp w Internecie [6.06.2018]: https://www.efsa.europa.eu/en/efsajournal/pub/2938
• [9] Friedman M.A., Dulak L.H., Stedham M.A.: A lifetime oncogenicity study in rats with acrylamide. Fundam. Appl. Toxicol., 1995, 27, 95-105.
• [10] He F.S., Zhang S.L., Wang H.L., Li G., Zhang Z.M., Li F.L., Dong X.M., Hu F.: Neurological and electroneuromyographic assessment of the adverse effects of acrylamide on occupationally exposed workers. Scand. J. Work Environ. Health, 1989, 15, 125-129.
• [11] Hogervorst J.G., Schouten L.J., Konings E.J., Goldbohm R.A., van den Brandt P.A.: A prospective study of dietary acrylamide intake and the risk of endometrial ovarian and breast cancer. Cancer Epidemiol. Biomarkers Prev., 2007, 16, 2304-2313.
• [12] Hogervorst J.G., Schouten L.J., Konings E.J., Goldbohm R.A., van den Brandt P.A.: Dietary acrylamide intake and risk of renal cell, bladder, and prostate cancer. Am. J. Clin. Nutr., 2008, 87, 1428-1438.
• [13] International Agency for Research on Cancer (IARC): IARC monographs on the evaluation of carcinogenic risks to humans. Vol. 60. Acrylamide. IARC, Lyon 1994, pp. 389-433.
• [14] Johnson K., Gorzinski S., Bodnar K., Campbell R., Wolf C., Friedman M., Mast R.: Chronic toxicity and oncogenicity study on acrylamide incorporated in the drinking water of Fisher 344 rats. Toxicol. Appl. Pharmacol., 1986, 85, 154-168.
• [15] Konings E.J.M., Baars A.J., van Klaveren J.D., Spanjer M.C., Rensen P.M., Hiemstra M., van Kooij J.A., Peters P.W.J.: Acrylamide exposure from foods of the Dutch population and an assessment of the consequent risk. Food Chem. Toxicol., 2003, 41, 1569-1579.
• [16] Lin Y., Lagergren J., Lu Y.: Dietary acrylamide intake and risk of esophageal cancer in a population-based case-control study in Sweden. Int. J. Cancer, 2011, 128, 676-681.
• [17] Mesías M., Morales F.J.: Acrylamide in commercial potato crisps from Spanish market: Trends from 2004 to 2014 and assessment of the dietary exposure. Food Chem. Toxicol., 2015, 81, 104-110.
• [18] Mojska H., Gielecińska I., Stoś K.: Determination of acrylamide level in commercial baby foods and an assessment of infant dietary exposure. Food Chem. Toxicol., 2012, 50, 2722-2728.
• [19] Mojska H., Gielecińska I., Szponar L., Ołtarzewski M.: Estimation of the dietary acrylamide exposure of the Polish population. Food Chem. Toxicol., 2010, 48, 2090-2096.
• [20] Mojska H.: Secular trends in food acrylamide. W: Acrylamide in food. Analysis, content and potential health effects. Ed. V. Gökmen. Academic Press, San Diego 2016, pp. 39-59.
• [21] Mottram D.S., Wedzicha B.L., Dodson A.T.: Food chemistry: Acrylamide is formed in the Maillard reaction. Nature, 2002, 419, 448-449.
• [22] Normandin L., Bouchard M., Ayotte P., Blanchet C., Becalski A., Bonvalot Y., Phaneuf D., Lapointe C., Gagné M., Courteau M.: Dietary exposure to acrylamide in adolescents from a Canadian urban center. Food Chem. Toxicol., 2013, 57, 75-83.
• [23] Olesen P.T., Olsen A., Frandsen H., Frederiksen K., Overvad K., Tjonneland A.: Acrylamide exposure and incidence of breast cancer among postmenopausal women in the Danish diet, cancer and health study. Int. J. Cancer, 2008, 122, 2094-2100.
• [24] Pelucchi C., La Vecchia C., Bosetti C., Boyle P., Boffetta P.: Exposure to acrylamide and human cancer - a review and meta-analysis of epidemiologic studies. Ann. Oncol., 2011, 22, 1487-1499.
• [25] Pennisi M., Malaguarnera G., Puglisi V., Vinciguerra L., Vacante M., Malaguarnera M.: Neurotoxicity of acrylamide in exposed workers. Int. J. Environ. Res. Public Health, 2013, 10, 3843-3854.
• [26] Powers S.J., Mottram D.S., Curtis A., Halford N.G.: Acrylamide concentrations in potato crisps in Europe from 2002 to 2011. Food Addit. Contam. Part A, 2013, 30 (9), 1493-1500.
• [27] Rozporządzenie Komisji (UE) nr 2017/2158 z dnia 20 listopada 2017 r. ustanawiające środki łagodzące i poziomy odniesienia służące ograniczeniu obecności akryloamidu w żywności. Dz. U. UE L 304, ss. 24-44, z 21.11.2017.
• [28] Sirot V., Hommet F., Tard A., Leblanc J.-C.: Dietary acrylamide exposure of the French population: Results of the second French total diet study. Food Chem. Toxicol., 2012, 50, 889-894.
• [29] Stadler R.H., Scholz G.: Acrylamide: An update on current knowledge in analysis, levels in food, mechanisms of formation, and potential strategies of control. Nutr. Rev., 2004, 62, 449-467.
• [30] Zalecenie Komisji nr 2007/331/WE z dnia 3 maja 2007 r. w sprawie monitorowania poziomów akrylamidu w żywności. Dz. U. UE L 123, ss. 33-40, z 12.05.2007.
• [31] Zalecenie Komisji nr 2010/307/WE z dnia 2 czerwca 2010 r. w sprawie monitorowania poziomów akryloamidu w żywności. Dz. U. UE L 137, ss. 4-10, z 03.06.2010.
• [32] Zalecenie Komisji nr 2013/647/UE z dnia 8 listopada 2013 r. w sprawie dochodzeń dotyczących poziomów akryloamidu w żywności. Dz. U. UE L 301, ss. 15-17, z 12.11.2013.

Identyfikatory

DOI

10.15193/ZNTJ/2018/115/236