Miasta światowe jako węzły w sieci powiązań globalnej gospodarki

• Autorzy: Wdowicka M.

Warianty tytułu

EN

World cities as nodes in the global economic network

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wobec rosnącej roli miast w procesach globalizacji gospodarki coraz więcej uwagi w badaniach prowadzonych na przełomie XX i XXI w., prezentowanych w literaturze światowej, poświęca się zakresowi globalizacji, któremu podlegają miasta. Wielu autorów podejmuje próby wyodrębniania i klasyfikacji miast pełniących kluczową rolę w globalnej gospodarce. Miasta te, nazywane miastami światowymi (world cities) lub miastami globalnymi (global cities), są miejscem koncentracji sił globalnych – funkcji zarządzania i sterowania rozwojem gospodarki światowej, odpowiedzialnych za funkcjonowanie całego globalnego systemu ekonomicznego i strategiczną budowę stosunków międzynarodowych. Cel pracy zrealizowany został w ujęciu teoretycznym i empirycznym. W ujęciu teoretycznym dokonano przeglądu koncepcji oraz poglądów badaczy dotyczących miast światowych i ich roli w gospodarce globalnej jako miejsc koncentracji sił globalnych – funkcji zarządczych i sterowania globalnym systemem ekonomicznym. Z kolei w ujęciu empirycznym dokonano analizy powiązań miast z gospodarką globalną poprzez działalność korporacji transnarodowych. Realizacja celu pracy wymagała przeprowadzenia analiz rozmieszczenia siedzib zarządów 150 największych korporacji transnarodowych świata, a także centrów badawczo-rozwojowych oraz centrów usług biznesowych korporacji, czyli działalności uznanych za najbardziej sieciotwórczy sektor w gospodarce. Badaniu poddano ponadto siłę i kierunek powiązań między miastami w skali globalnej.

EN

In view of the growing role of cities in the processes of globalisation of the economy, in the research conducted in the late 20th and early 21st centuries presented in the world literature, attention is increasingly paid to the extent of globalisation that cities are undergoing. Many authors seek to distinguish and classify cities performing a key role in the global economy. Called world cities or global cities, they are places of concentration of global forces – of the functions of management and control of the development of the world economy, responsible for the operation of the entire global economic system and for the strategic building of international relations. The goal of this paper is to analyse connections of cities with the global economy via the activity of transnational corporations. To achieve this goal, an analysis was made of the distribution of the headquarters of the 150 largest transnational corporations of the world, as well as their R&D and business-service centres considered the most net-forming sector of the economy. Also the strength and directions of links among cities at the global scale were examined.

Słowa kluczowe

PL

swiat; miasta; globalizacja gospodarki; gospodarka swiatowa; korporacje miedzynarodowe; procesy zarzadcze; dzialalnosc badawczo-rozwojowa; uslugi biznesowe; rozmieszczenie terytorialne; powiazania miedzynarodowe

• Wydawca: -
• Czasopismo: Problemy Rozwoju Miast
• Rocznik: 2016
• Tom: 13
• Numer: 4
• Opis fizyczny: s.107-117,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Wdowicka M.

• Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet im.Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań

Bibliografia

• Antikainen J., 2005, The Concept of Functional Urban Area, Findings of the ESPON Project 1.1.1., Informationen zur Raumentwicklung, 7.
• Castells M., 1989, The informational city. Information technology, Economic restructuring, and the urban-regional process, Basil Blackwell Publishers, Oxford.
• Castells M., 2000, Grassrooting the Space of Flows, [w:] J.O. Wheeler, Y. Aoyama, B.L. Warf (red.), Cities in the Telecommunications Age. The Fracturing of Geographies, Routledge, New York-London, 18–30.
• Czerny M., 2001, Globalizacja a rozwój lokalny w geografii społeczno-ekonomicznej, [w:] H. Rogacki (red.), Koncepcje teoretyczne i metody badań geografii społeczno-ekonomicznej i gospodarki przestrzennej, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, 65–72.
• Czerny M., Łuczak R., Makowski J., 2007, Globalistyka. Procesy globalne i ich lokalne konsekwencje, PWN, Warszawa.
• Czyż T., 2009, Koncepcje aglomeracji miejskiej i obszaru metropolitalnego w Polsce, Przegląd Geograficzny, 81 (4), 445–459.
• Domański R. (red.), 2000, Nowe problemy rozwoju wielkich miast i regionów, Biuletyn KPZK PAN, 192.
• Domański B., 2007, Metropolitan Areas as “Switching Points” in the Networks of Relationships, [w:] T. Marszał, W. Zmitrowicz (red.), Metropolises and Metropolitan Areas – Structures, Functions and Role, Studia Regionalia, 20, 23–31.
• Friedmann J., 1986, The World City Hypothesis, Development and Change, 17, 69–84.
• Friedmann J., 1995, Where we stand: a decade of world city research, [w:] P.L. Knox, P.J. Taylor (red.), World cities in a world system, Cambridge University Press, Cambridge, 21–47.
• Gorzelak G., Smętkowski M., 2005, Metropolia i jej region w gospodarce informacyjnej, Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych UW, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Graham S., Marvin S., 1996, Telecommunications at the City. Electronic spaces, urban places, Routledge, London-New York.
• Graham S., Marvin S., 2001, Splintering urbanism. Networked infrastructures, technological mobilities, and the urban conditions, Routledge, London-New York.
• Hall P., 1966, The World Citie s, World University Library, Weidenfeld&Nicolson, London.
• Hall P., 1996, Globalization and the World Cities, UNU-IAS Working Paper, 12, Tokio.
• Hall P., 1997, Cities in Civilization, HarperCollins, London.
• Hall P., 2005, The World’s Urban Systems: A European Perspective, Global Urban Development, 1(1), 1–12.
• Heffner K., Gibas P., 2013, Poziom metropolitalności wybranych ośrodków w Polsce. Znaczenie wag i zmiennych, Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica, 293, 11–26.
• Jałowiecki B., 1999, Metropolie, Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania w Białymstoku, Białystok.
• Jałowiecki B., 2005, Polskie miasta w procesie metropolizacji, Studia Regionalne i Lokalne, 1 (19), 5–15.
• Jałowiecki B., 2007, Globalny świat metropolii, EUROREG, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Korcelli P., 2007, Podstawowe węzły układu osadniczego Polski na tle europejskiego systemu osadniczego (aglomeracje – metropolie), Biuletyn KPZK PAN, 233, 87–113.
• Korcelli-Olejniczak E., 2004, Funkcje metropolitalne Berlina i Warszawy w latach 1990–2002. Współzależność pozycji w systemie miast Europy Środkowej (Prace Geograficzne, 198), IGiPZ PAN, Warszawa.
• Knox P.L., 2002, World Cities and the Organization of Global Space, [w:] R.J. Jonhston, P.J. Taylor, M.J. Watts (red.), Geographies of Global Change. Remapping the World, Blackwell, Oxford, 328–339.
• Knox P.L., Taylor P.J. (red.), 1995, World cities in a world system, Cambridge University Press, Cambridge.
• Krätke S., 2007, The metropolization of the European urban system in the era of globalization, [w:] P.J. Taylor, B. Derudder, P. Saey, F. Witlox (red.), Cities in Globalization. Practices, Policies and Theories, Routledge, London, 157–183.
• Maik W., 2003, Pojęcie metropolii a problem badania funkcji metropolitalnych, [w:] I. Jażdżewska (red.), Funkcje metropolitalne i ich rola w organizacji przestrzeni, XVI Konwersatorium Wiedzy o Mieście, Uniwersytet Łódzki, Łódź, 9–17.
• Markowski T., Marszał T., 2006, Metropolie, obszary metropolitalne, metropolizacja. Problemy i pojęcia podstawowe, KPZK PAN, Warszawa.
• Pacione M., 2006, City profile Mubai, Cities, 23/3, 229–238.
• Parysek J.J., 2003, Metropolie: metropolitalne funkcje i struktury przestrzenne, [w:] I. Jażdżewska (red.), Funkcje metropolitalne i ich rola w organizacji przestrzeni, XVI Konwersatorium Wiedzy o Mieście, Uniwersytet Łódzki, Łódź, 19–40.
• Parysek J.J., 2005, Miasta polskie na przełomie XX i XXI w. Rozwój i przekształcenia strukturalne, Poznań, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
• Parysek J.J., Stryjakiewicz T., 2004, Globalny a lokalny wymiar badań geograficzno-ekonomicznych, [w:] Z. Chojnicki (red.), Geografia wobec problemów teraźniejszości i przyszłości, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, 95–103.
• Robertson R., 1995, Globalization: Time-Space and Homogeneity-Heterogeneity, [w:] M. Featherstone, S. Lash, R. Robertson (red.), Global Modernities, Sage Publications, London.
• Sassen S., 1991, The Global City: New York, London, Tokyo, Princeton University Press, New Jersey.
• Sassen S., 1994, Cities in The World Economy, Pine Forge, Thousand Oaks, CA.
• Sassen S., 2001, The Global City, Princeton University Press, Princeton, New York.
• Sassen S., 2006, Cities in a World Economy, Pine Forge Press, Thousand Oaks.
• Scott A.J., 1997, Regions and The World Economy: The Coming Shape of Global Production, Competition and Political Order, Oxford.
• Scott A.J. (red.), 2001, Global City-Regions. Trends, Theory, Policy, Oxford University Press, Oxford.
• Szymańska D., 2008, Urbanizacja na świecie, PWN, Warszawa.
• Taylor P.J., 2001, Specification of the world city network, Geographical Analysis, 33, 2, 181–194.
• Taylor P.J., 2004, World City Network: a Global Urban Analysis, London.
• Taylor P.J., 2012, Advanced Producer Service Centres in the World Economy, [w:] P.J. Taylor, P. Ni, B. Derudder, M. Hoyler, J. Huang, F. Witlox (red.), Global Urban Analysis: A Survey of Cities in Globalization, Earthscan, London, 22–39.
• Taylor P.J., Derudder B., 2004, Porous Europe: European cities in global urban areas, Tijdschrift voor economische en sociale geografie, 95 (5), 527–538.
• Taylor P.J., Derudder B., Saey P., Witlox F., 2007, Cities in Globalization. Practices, Policies and Theories, Routledge, London.
• Taylor P.J., Walker D.R.F, Beaverstock J.V., 2002, Firms and their Global Service Network, [w:] S. Sassen (red.), Global Networks, Linked Cities New York, London, Routledge, 93–115.
• Wdowicka M., 2012, Miasta w dobie globalizacji: korporacje transnarodowe w polskich miastach a dostępność nowoczesnej przestrzeni dla biznesu, Studia Miejskie, 5, 103–113.
• Wdowicka M., 2014, Usieciowienie globalne i atrakcyjność miast dla korporacji ponadnarodowych, [w:] S. Ciok, S. Dołzbłasz (red.), Współczesne wyzwania polityki regionalnej i gospodarki przestrzennej (Rozprawy Naukowe Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego, 33/1), Uniwersytet Wrocławski, Wrocław, 193–204.
• Węcławowicz G., 2007, Geografia społeczna miast, PWN, Warszawa.
• World Investment Report, 2012, UNCTAD, United Nations Publication, New York-Geneva.