Wykorzystanie postępu biologicznego w uprawie owsa w Polsce

• Autorzy: Prazak R. , Romanowicz A.

Warianty tytułu

EN

The use of biological improvement in oat cultivation in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem pracy było określenie postępu biologicznego oraz ocena wykorzystania nowych odmian i kwalifikowanego materiału siewnego w produkcji owsa w Polsce. W 2012 roku powierzchnia uprawy tego gatunku w Polsce wyniosła 514 tys. ha, tj. około 6,7% w strukturze zasiewów zbóż. Polska zajmuje 3. miejsce w świecie w produkcji owsa (10% produkcji światowej). Plonowanie owsa w okresie od 2000 do 2012 r. wzrosło z 18,9 do 28,6 dt•ha-1. W Krajowym Rejestrze dominują polskie odmiany owsa. Pomimo dużej liczby zarejestrowanych odmian owsa w Polsce, stopień wykorzystania kwalifikowanego materiału siewnego w produkcji rolniczej, jak i wykorzystanie potencjału plonotwórczego nowych odmian owsa są ciągle niewystarczające.

EN

The purpose of this study was to estimate progress in oat improvement in Poland. It is believed that the use of such tools of crop improvement as new varieties or certified seed are the cheapest of yield-promoting factors. In 2012 the surface seeded to oat in Poland was 514000 ha that accounts for 6.7% of the total area cropped to five basic cereals. This country is the world’s third largest oat producer (10% of the word production). The oat yields have increased from 18.9 to 28.6 dt ha-1 over the recent years (2000–2012). Home oat dominates the Polish National list of Agricultural Plant Varieties. Oat is a main component of cereal mixtures. This is particularly important in the current economic situation of Polish agriculture, where the industrial means of agricultural production are relatively expensive. However, it has been known for years that the use of certified seeds of cereals in Poland does not exceed 10% of the total amount. It should be stressed that despite a poor market demand for certified seeds the number of new varieties is growing constantly.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Polish Journal of Agronomy
• Rocznik: 2014
• Numer: 17
• Opis fizyczny: s.30-37,bibliogr.

Twórcy

autor

Prazak R.

• Wydział Biogospodarki, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul.Szczebrzeska 102, 22-400 Zamość

autor

Romanowicz A.

• Wydział Biogospodarki, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul.Szczebrzeska 102, 22-400 Zamość

Bibliografia

• Andruszczak S., Pałys E., Kwiecińska-Poppe E., Kraska P., 2010. Wpływ poziomu agrotechniki na plonowanie nagoziarnistej i oplewionej formy owsa. Progr. Plant Protect./Post. Ochr. Rośl., 50(1): 409-413.
• Arseniuk E., Oleksiak T., 2009. Postęp w hodowli głównych roślin uprawnych w Polsce i możliwości jego wykorzystania do 2020 roku. Stud. Rap. IUNG-PIB, 14: 293-305.
• Bartnikowska E., 2003. Przetwory z ziarna owsa jako źródło ważnych substancji prozdrowotnych w żywieniu człowieka. Biul. IHAR, 229: 235-245.
• Baum B.R., 1977. Oats: wild and cultivated. A monograph of the genus Avena L. (Poaceae). Monogr. No. 14. Canada Dep. of. Agric. Supply and Services Canada, Ottawa, ON.
• COBORU, 2002. Lista opisowa odmian. Rośliny rolnicze, Słupia Wielka.
• COBORU, 2007. Lista opisowa odmian. Rośliny rolnicze, Słupia Wielka.
• COBORU, 2010. Lista opisowa odmian. Rośliny rolnicze, Słupia Wielka.
• COBORU, 2013. Lista opisowa odmian. Rośliny rolnicze, Słupia Wielka.
• COBORU, 2014. Lista opisowa odmian. Rośliny rolnicze, Słupia Wielka.
• Czubaszek A., 2003. Wybrane cechy fizyczne i skład chemiczny ziarna kilku odmian owsa. Biul. IHAR, 229: 307-315.
• Fabiańska M., Kosieradzka I., Bekta M., 2003. Owies nagi w żywieniu trzody chlewnej i drobiu. Biul. IHAR, 229: 317-328.
• Frey K.J., 1986. Genetic resources and their use in oat breeding. W: Lawes D.A., Thomas H. (red.). Proc. of the 2ndInt Oat Conf. 1985, Aberystwyth, U.K., ss. 9-15.
• Gacek E.S., 2008. Charakterystyka Krajowego Rejestru odmian rolniczych i warzywnych oraz znaczenie list odmian roślin rolniczych zalecanych do uprawy w Polsce. Hod. Rośl. Nasien., 2: 2-15.
• GUS, 2011a. Powszechny spis rolny 2010 - raport z wyników. Wyd. GUS, Warszawa.
• GUS, 2011b. Środki produkcji w rolnictwie w roku gospodarczym 2010/2011 - informacje i opracowania statystyczne. Wyd. GUS, Publikacja Departamentu Rolnictwa, Warszawa.
• GUS, 2013. Rocznik Statystyczny Rolnictwa. Wyd. GUS, Warszawa.
• Jassem M., 1999. Hodowla roślin. Wyd. Akademii Techniczno-Rolniczej w Bydgoszczy.
• Jellen E.N., Beard J., 2000. Geographical distribution of a chromosome 7C and 17 intergenomic translocation in cultivated oat. Crop Sci., 40: 256-263.
• Kuś J., Krasowicz S., 2004. Stan aktualny i perspektywy produkcji zbóż w Polsce w świetle badań środowiskowych i technologicznych. Zag. Ek. Rol., 2: 25-43.
• Lange E., 2003. Wpływ ekstrudowanych przetworów z owsa nagoziarnistego na zawartość tłuszczu w żołądku i lipemię poposiłkową u szczurów. Biul. IHAR, 229: 247-261.
• Ladizinsky G., Zohary D., 1971. Notes of species delimitation, species relationships and polyploidy in Avena. Euphytica, 20: 380-395.
• Lisowska M., Bombik A., Ziemińska J., Wyrzykowska M., Deska J., 2012. Struktura odmianowa zbóż uprawianych w wybranych rejonach Polski wschodniej i centralnej w relacji do list zalecanych odmian (LZO). Fragm. Agron., 29(2): 87-97.
• Nita Z.T., 2003. Współczesne osiągnięcia i perspektywy hodowli owsa w Polsce. Biul. IHAR, 229: 13-20.
• Obidowska G., 1998. Substancje pochodzenia roślinnego w profilaktyce nowotworów. Prz. Piek. Cuk., 41/9: 7-9.
• Oleksiak T., 2010. Rynek nasion roślin rolniczych. Hod. Rośl. Nasien., 2: 23-33.
• Oleksiak T., 2012. Rynek nasion 2011 - raport rynkowy opracowany w ramach Programu Wieloletniego IHAR-PIB. Wyd. IHAR, Radzików.
• Oleksiak T., Arseniuk E., 2011. Produkcja i hodowla zbóż w Polsce – co się zmieniło w 2010 r. Wieś Jutra, 3-4: 8-11.
• Paczos-Grzęda E., Tyrka M., Wacko S., Miazga D., 2007. Wykorzystanie markerów SSR do oceny podobieństwa genetycznego heksaploidalnych gatunków z rodzaju Avena L. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., 517: 577-584.
• Phillips T.D., Murphy J.P., 1993. Distribution and analysis of isozyme polymorphism in North American cultivated oat germplasm. Crop Sci., 33: 460-469.
• Rajhathy T., 1991. The chromosomes of Avena. W: Gupta P.K., Tsuchiya T. (ed.) Chromosome engineering in plants: Genetics, Breeding and evolution. Elsevier Science Publishers, Netherlands, ss. 449-467.
• Rajhathy T., Morrison J.W., 1959. Chromosome morphology in the genus Avena. Can. J. Bot., 37: 331-337.
• Runowski H., 1997. Postęp biologiczny w rolnictwie. Wyd. SGGW, Warszawa.
• Spiss L., 2003. Historia hodowli owsa w Polsce. Biul. IHAR, 229: 7-11.
• Śmiałowski T., Węgrzyn S., 2003. Zastosowanie analizy współczynników ścieżek do oceny współzależności elementów struktury plonu owsa jarego (Avena sativa L.). Biul. IHAR, 229: 85-93.
• Wicki L., 2008. Wykorzystanie postępu odmianowego w produkcji zbóż w polskim rolnictwie. Rocz. Nauk Rol., Ser. G – Ekon. Rol., 94(2): 136-146.
• Wicki L., Dudek H., 2005. Wpływ podstawowych nakładów plonotwórczych na poziom i wartość produkcji w gospodarstwach rolniczych. Rocz. Nauk Rol., Ser. G – Ekon. Rol., 92(1): 30-41.
• Wight C.P., Penner G.A., O’Donoughue L.S., Burrows V.D., Molnar S.J., Fedak G., 1994. The identification of random amplified polymorphic DNA markers for daylength insensitivity in oat. Genome, 37: 910-914.
• Wołoch R., 2003. Zdolność eliminowania wolnych rodników przez ekstrakty uzyskane z frakcji młynarskich ziarna nieoplewionych i oplewionych form jęczmienia i owsa. Biul. IHAR, 229: 263-270.
• Wołoch R., Pisulewski P.M., 2003. Wpływ mąki otrzymanej z ziarna nieoplewionych i oplewionych form jęczmienia i owsa na profil lipidowy surowicy krwi szczurów. Biul. IHAR, 229: 271-281.
• Zeller F.J., 1998. Nutzung des genetischen Potentials der Avena-Wildarten zur Verbesserung des Saathafers (Avena sativa L.). J. Appl. Bot., 72: 180-185.
• Zhou X., Jellen E.N., Murphy J.P., 1999. Progenitor germplasm of domesticated hexaploid oat. Crop Sci., 39: 1208-1214.