Badania nad bocianem białym Ciconia ciconia w Polsce w 2012 roku. Relacja z II Zjazdu Grupy Badawczej Bociana Białego (Kłopot, 21–23.11.2012 r.)

• Autorzy: Tobolka M. , Bochenski M. , Grabowski T. , Jakubiec Z. , Jerzak L. , Kaluga I. , Kania W. , Kronenberg J. , Poninski P. , Siekiera A. , Siekiera J. , Stepien M. , Tryjanowski P. , Zagalska-Neubauer M. , Zawodniak J. J. , Zolnierowicz K. M.

Warianty tytułu

EN

Research on the white stork Ciconia ciconia in Poland in 2012. The 2nd Meeting of the White Stork Research Group (Klopot, 21–23 November 2012)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zjazdowe wystąpienia dotyczyły prowadzonych i planowanych badań oraz ochrony gatunku. Omówiono różne rodzaje usług ekosystemów związanych z bocianem białym, podkreślając znaczenie usług kulturowych. W celu określenia różnic wykazywalności dwóch rodzajów zdalnie odczytywalnych obrączek, stosowanych równolegle w latach 2011–2012, w kolejnych gniazdach lub grupach gniazd oznakowano naprzemiennie obrączkami obu rodzajów po blisko 780 piskląt rocznie, a 90 pisklętom założono oba rodzaje obrączek. Odchody przylegające do obrączek utrudniały ich odczytanie u ptaków młodych, zwłaszcza przed opuszczeniem gniazda, w nieco większym stopniu w przypadku obrączek ELSA niż plastikowych obrączek zielonych. Inwentaryzacja gniazd w województwie opolskim w latach 2009–2012 wykazała spadek liczebności i produktywności populacji w porównaniu z rokiem 2004. W 2012 roku zaobrączkowano tam 604 pisklęta (80% stwierdzonych), jednemu założono rejestrator GPS. W dniach10–25.08.2012 roku dwa razy dziennie na stałej trasie o długości 250 km wyszukiwano stada bocianów, wśród których następnie znajdywano osobniki z obrączkami (odczytano 55 – połowę stwierdzonych). W powiatach siedleckim i łukowskim w latach 2011–2012 prowadzono remonty gniazd, instalowano platformy, modernizowano urządzenia energetyczne oraz zajmowano się rannymi bocianami i edukacją, a w powiecie siedleckim inwentaryzowano gniazda. Na Ziemi Leszczyńskiej rozpoczęto zbieranie danych w ramach Obrączkarskiego Monitoringu Ekologii Bociana Białego, tworząc Sieć Obserwacji Bocianów Białych z Obrączkami. Obrączki stwierdzono u 7 osobników wśród 59 skontrolowanych par (6%). Dwukrotne pomiary dzioba piskląt o określonej molekularnie płci, w 1.–7. i ok. 30. dnia życia, w 146 lęgach, wykazały zbliżoną liczbę i jednakową wielkość samic i samców po wykluciu oraz szybszy wzrost samców. Omówiono model dwudzielnej platformy gniazdowej, umożliwiający łatwe przeniesienie niewykorzystanej platformy i zamontowanie na innym słupie energetycznym. Przedstawiono plan liczenia bocianów w Polsce w roku 2014 w ramach światowego cenzusu gatunku. Ma być ono oparte na ankietach rozsyłanych do sołectw i wzbogaconego o materiały ze stałych powierzchni monitoringowych. Zaproponowano badania wpływu farm wiatrowych oraz wzrostu liczebności populacji bielika na populację bociana białego

EN

During the second meeting of the White Stork Research Group, the talks abstracted in this article referred to the ongoing and planned research projects and the species conservation. Various kinds of ecosystem services related to the white stork were presented, emphasizing the cultural services and the special meaning of the species in the Polish culture. To estimate the differences between the re-encounter probability of two types of rings adapted for remote reading and used simultaneously in 2011 and 2012, nearly 780 white stork chicks from subsequent nests or groups of nests were alternately ringed each year with one of the two types of the rings, and 90 nestlings were ringed with both types of the rings. Excrement adhering to ring surfaces hampered the reading, especially before fledging; in the case of ELSA rings to a slightly larger extent compared to green plastic rings. The inventory of nests carried out in the Opole province in 2009–2012, revealed a significant decline in the size and productivity of the population compared to 2004 yr. In 2012, 604 chicks were ringed (80% of the total number observed); one chick was equipped with a GPS logger. Flocks of storks were searched with a light aircraft along a fixed, 250 km route twice a day on 10-25.08.2012, and then browsed for rings from the ground. In 2011–2012, the white stork protection program was conducted in the districts of Siedlce and Łuków, and nests were monitored in the district of Siedlce. In the Leszno district, the Ringing Monitoring of the White Stork Ecology was started in 2012. The Network of the Ringed White Stork Observations found 7 ringed individuals among 59 pairs inspected. Bill and weight measurements taken twice at the age of 1–7 and ca 30 days from chicks with the identified sex in 146 nests shows that the sex ratio after hatching was close to 1:1, individuals of different sexes did not differ in the body size, while the growth rate was higher in males. The model of the bipartite nest platform was presented as an effective and easy way to transfer unused platforms between power line poles. The International White Stork Census scheduled for 2014 was also discussed, as well as new investigations into the impact of wind farms and the growing number of the whitetailed eagle on the white stork population.

Słowa kluczowe

PL

ptaki; bocian bialy; Ciconia ciconia; organizacja badan; uslugi ekosystemu; telemetria; obraczkowanie ptakow; inwentaryzacja zwierzat; ochrona zwierzat; Grupa Badawcza Bociana Bialego; zjazdy; wies Klopot

• Wydawca: -
• Czasopismo: Chrońmy Przyrodę Ojczystą
• Rocznik: 2013
• Tom: 69
• Numer: 5
• Opis fizyczny: s.452-462,fot.,bibliogr.

Twórcy

autor

Tobolka M.

• Instytut Zoologii, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, ul.Wojska Polskiego 71 C, 60-625 Poznań

autor

Bochenski M.

• Wydział Nauk Biologicznych, Uniwersytet Zielonogórski, ul.Prof.Z.Szafrana 1, 65-516 Zielona Góra

autor

Grabowski T.

• Grupa Ekologiczna, ul.Kraszewskiego 24, 08-110 Siedlce

autor

Jakubiec Z.

• Wydział Nauk Biologicznych, Uniwersytet Zielonogórski, ul.Prof.Z.Szafrana 1, 65-516 Zielona Góra

autor

Jerzak L.

• Wydział Nauk Biologicznych, Uniwersytet Zielonogórski, ul.Prof.Z.Szafrana 1, 65-516 Zielona Góra

autor

Kaluga I.

• Grupa Ekologiczna, ul.Kraszewskiego 24, 08-110 Siedlce

autor

Kania W.

• Stacja Ornitologiczna, Muzeum i Instytut Zoologii, Polska Akademia Nauk, ul.Nadwiślańska 108, 80-680 Gdańsk

autor

Kronenberg J.

• Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny, Uniwersytet Łódzki, ul.POW 3/5, 90-255 Łódź

autor

Poninski P.

• Grupa Ekologiczna, ul.Kraszewskiego 24, 08-110 Siedlce

autor

Siekiera A.

• ul.Ogrodowa 9, 47-300 Żywocice

autor

Siekiera J.

• ul.Krapkowicka 36, 47-300 Żywocice

autor

Stepien M.

• Grupa Ekologiczna, ul.Kraszewskiego 24, 08-110 Siedlce

autor

Tryjanowski P.

• Instytut Zoologii, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, ul.Wojska Polskiego 71 C, 60-625 Poznań

autor

Zagalska-Neubauer M.

• Stacja Ornitologiczna, Muzeum i Instytut Zoologii, Polska Akademia Nauk, ul.Nadwiślańska 108, 80-680 Gdańsk

autor

Zawodniak J. J.

• Instytut Elektroenergetyki, Politechnika Poznańska, ul.Piotrowo 3 A, 60-965 Poznań

autor

Zolnierowicz K. M.

• Instytut Zoologii, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, ul.Wojska Polskiego 71 C, 60-625 Poznań

Bibliografia

• Antczak M., Dolata P.T. 2006. Night roosts, flocking behaviour and habitat use of the non-breeding fraction and migrating White Stork Ciconia ciconia in the Wielkopolska region (SW Poland). W: Tryjanowski P., Sparks T.H., Jerzak L. (red.). The White Stork in Poland: studies in biology, ecology and conservation. Bogucki Wyd. Nauk., Poznan: 209-235.
• Bergier T., Kronenberg J. (red.). 2012. Przyroda w mieście. Usługi ekosystemów - niewykorzystany potencjał miast. Polski poradnik TEEB dla miast. Fundacja Sendzimira, Kraków.
• Chernetsov N., Chromik W., Dolata P.T., Profus R, Tryjanowski P. 2006. Sex-related natal dispersal of White Storks (Ciconia ciconia) in Poland: how far and where to? Auk 123: 1103-1109.
• Guziak R., Jakubiec Z. 2006. Bocian biały Ciconia ciconia (L.) w Polsce w roku 2004. PTPP Pro Natura, Wroclaw.
• Jakubiec Z., Peterson U. 2005. Relationship between White-tailed Eagle Haliaeetus albicilla and White Stork Ciconia ciconia. Buteo 14: 51-52.
• Kaluga I., Sparks T.H., Tryjanowski P. 2011. Reducing death by electrocution of the white stork Ciconia ciconia. Cons. Lett. 4:483-487.
• Korner-Nievergelt R, Sauter A., Atkinson P.W., Guélat J., Kania W., Kéry M., Koeppen U, Robinson R.A., Schaub M., Thorup K., van der Jeugd H., van Noordwijk A.J. 2010. Improving the analysis of movement data from marked individuals through explicit estimation of observer heterogeneity. J. Avian Biol. 41: 8-17.
• Kronenberg J., Bocheński M., Dolata P.T., Jerzak L, Profus P, Tobolka M., Tryjanowski R, Wuczyński A., Żołnierowicz K.M. 2013. Znaczenie bociana białego Ciconia ciconia dla społeczeństwa: analiza z perspektywy koncepcji usług ekosystemów. Chrońmy Przyr. Ojcz. 69 (3): 179-203.
• Tryjanowski R, Sparks T.H., Bocheński M., Dabert M., Kasprzak M., Kaminski R, Mroczkowski S., Wiśniewska E., Jerzak L. 2011. Do males hatch first and dominate sex ratios in White Stork Ciconia ciconia chicks? J. Ornithol. 152: 213-221.
• Żołnierowicz K.M., Tobołka M., Kania W. 2012. Zjazd założycielski Grupy Badawczej Bociana Białego (Poznań, 27-28.01.2012 r.). Chrońmy Przyr. Ojcz. 68 (5): 323-331.