Prawne aspekty powojennych form organizacyjnych mających na celu usprawnienie produkcji rolnej

• Autorzy: Ogorkiewicz M. , Peska A.

Warianty tytułu

EN

Legal aspects of post-war organisational forms aimed at streamlining the agricultural production

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Proces kolektywizacji rolnictwa został narzucony przez władze PRL-owskie po zakończeniu drugiej wojny światowej. Ówczesne władze podjęły próbę przymusowej zmiany struktury agrarnej obszarów rolniczych, poprzez łączenie gruntów rolnych w formy zbiorowe. Formy te powstały w oparciu o archaiczne już przepisy prawne, jednak pod zmienioną postacią funkcjonują po dzień dzisiejszy w gospodarce wolnorynkowej. W artykule poruszone zostały kwestie związane z powstaniem oraz funkcjonowaniem w okresie Polski Ludowej gospodarstw rolnych. Przede wszystkim przeanalizowano polskie kołchozy – rolnicze spółdzielnie produkcyjne oraz polskie sowchozy – państwowe gospodarstwo rolne, zwracając szczególną uwagę na związane z nimi regulacje geodezyjno-prawne. Przejście z komunistycznego systemu społeczno–ekonomicznego na ustrój demokratyczny spowodowało potrzebę wprowadzenia nowych instytucji, zwrócenia bezprawnie przejętych gruntów, czy też utworzenia odpowiednich pojęć prawnych dostosowanych do wprowadzonych zmian ustrojowych. W związku z powyższym zaistniała potrzeba dostosowania, bądź utworzenia aktów prawnych, które uregulowałyby ten problem. Autorzy niniejszej pracy podjęli próbę analizy i oceny przedmiotowej problematyki.

EN

The process of collectivization of agriculture was imposed by the communist authorities after the end of the second world war. Contemporary authorities made an attempt to the compulsory change of the agricultural areas agrarian structure, through the agricultural lands integration into collective forms. These forms arose on the basis of already archaic provisions of law, however under the modified form, are functioning to this day in the free market economy. Issues considered in the article pertain to agricultural farms coming into existence and functioning in the period of the People’s Republic of Poland. First of all, the agricultural cooperatives and state-owned collective farms were analysed, paying special attention to legal and geodetic regulations describing them. Transition from the socioeconomic communist system to the democracy caused the need for the new institutions introduction, returning unlawfully seized lands and also creating right legal notions adapted for implemented political changes. With reference to the above, there was a need for either adaptation or creation of legal documents which would settle this problem. Authors of this work made an attempt to analyse and assess on the issue.

Słowa kluczowe

PL

rolnictwo; historia powojenna; produkcja rolna; organizacja produkcji; kolektywizacja rolnictwa; reforma rolna; Panstwowe Gospodarstwa Rolne; rolnicze spoldzielnie produkcyjne; aspekty prawne; przemiany ustrojowe; Polska

• Wydawca: -
• Czasopismo: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
• Rocznik: 2014
• Numer: IV/2
• Opis fizyczny: s.1203-1215,rys.,bibliogr.

Twórcy

autor

Ogorkiewicz M.

• Katedra Geomatyki, Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, al.Mickiewicza 30, 31-120 Kraków

autor

Peska A.

• Katedra Geomatyki, Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, al.Mickiewicza 30, 31-120 Kraków

Bibliografia

• Dekret Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 15 sierpnia 1944 roku o organizacji wojewódzkich i powiatowych urzędów ziemskich, Dz. U. nr 2, poz.4, rok 1944 (Dekret, 1944a).
• Dekret z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej, Dz. U. 1944 nr 4 poz. 17 (Dekret, 1944b).
• Dekret z dnia 8 sierpnia 1946 r. o wpisywaniu w księgach hipotecznych (gruntowych) prawa własności nieruchomości przyjętych na cele reformy rolnej. Dz. U. 1946,Nr 39, poz. 233.
• Dekret z dnia 28 września 1949 r. o zniesieniu instytucji państwowych zakładów chowu koni i przedsiębiorstwa państwowego „Państwowe Zakłady Hodowli Roślin”. Dz.U. 1949 nr 53 poz. 405.
• Dzun W.(2005) Państwowe gospodarstwa rolne w procesie przemian systemowych w Polsce, Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej akademii Nauk, Warszawa.
• Dzun W., Jóźwiak W.(2008). Gospodarstwa rolne w Polsce przed i po wejściu do UE, Program Wieloletni Raport nr 98, IERIGŻ-PIB, Warszawa.
• Czapiewska G.,(2003), Hisotryczne uwarunkowania rozwoju rolnictwa uspołecznionego na Pomorzu środkowym, Słupskie Prace Geograficzne, 1, Słupsk.
• Krajowy Związek Rewizyjny Rolniczych Spółdzielni Produkcyjnych (online), http://www.kzrrsp.pl/, (dostęp: 27.04.2014).
• Nowa Encyklopedia Powszechna PWN. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1997.
• Poleski A., Basista J., Czekalski T., Stopka K. (2000) Dzieje Polski. Kalendarium, Kraków.
• Polska kolektywizacja (2012), online: http://chris1991.salon24.pl/391040,polskakolektywizacja- oraz http://chris1991.salon24.pl/390391,polskakolektywizacja-1.
• Raport z działalności Agencji Nieruchomości Rolnych na Zasobie Własności Rolnej Skarbu Państwa w 2012r., Warszawa 2013.
• Słownik języka polskiego (online), http://sjp.pwn.pl/, (dostęp: 24.04.2014).
• Sprawozdanie o stanie mienia Skarbu Państwa. Majątek Skarbu Państwa i państwowych osób prawnych na dzień 31 grudnia 2012r., Warszawa 2013.
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz.U. 1964 Nr 16, poz. 93 ze zm.).
• Wyrok NSA z 6 czerwca 2013r., I OSK 2822/12.
• Wyrok NSA z 9 lipca 2013r., I OS 437/12.
• Zarządzenie Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych z dnia 29 marca 1949 r. wydane w porozumieniu z Ministrem Skarbu i Prezesem Centralnego Urzędu Planowania, o utworzeniu Centralnego Zarządu Państwowych Gospodarstw Rolnych. M.P.1949 nr 19 poz. 286.

Identyfikatory

DOI

10.14597/infraeco.2014.4.2.089