Niekontrolowany pobór rumowiska z dna potoków górskich jako jedna z przyczyn degradacji środowiska przyrodniczego

• Autorzy: Radecki-Pawlik A.

Warianty tytułu

EN

Gravel mining in streams and rivers as one of the reasons of natural environment degradation

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule zwrócono uwagę na konsekwencje niekontrolowanego poboru żwiru i otoczaków z dna potoków górskich. W wyniku rabunkowej eksploatacji koryt rzecznych ulega zniszczeniu naturalne obrukowanie dna chroniące ciek przed nadmierną degradacją, ulegają zniszczeniu i podmyciu budowle wodne oraz budowle regulacyjne i chroniące przed powodzią, a także podpory mostowe. ponadto ulegają eliminacji organizmy żywe wskutek usunięcia naturalnych miejsc bytowania makrofauny bezkręgowej.

EN

The paper focuses on the consequences of uncontrolled gravel mining from the bed of mountain streams. As a result of that river channels are destroyed and lose their armoring layer. When this armoring layer is destroyed natural river bed is no longer protected against excessive degradation and many hydraulic structures and flood protection river engineering works are in danger. More than that, living organisms are eliminated through the removal of natural habitat and many invertebrate have no space to live. The same with fish, which with river bed gravel bed armoring removed, have no room to lay eggs.

Słowa kluczowe

PL

potoki gorskie; rzeki gorskie; pobor rumowiska rzecznego; zwir rzeczny; koryta rzeczne; degradacja srodowiska

EN

mountain stream; mountain river; river load; gravel; riverbed; environment degradation

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Scientiarum Polonorum. Formatio Circumiectus
• Rocznik: 2015
• Tom: 14
• Numer: 3
• Opis fizyczny: s.127-135,fot.,rys.,bibliogr.

Twórcy

autor

Radecki-Pawlik A.

• Katedra Inżynierii Wodnej i Geotechniki, Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, al.Mickiewicza 24/28, 30-059 Kraków

Bibliografia

• Boulton, A. (1999). An overviev of river health assessment: philosophies, practice, problems and prognosis. Freshwater Biology, 41, 469–479.
• Duff, D. (1999). Parametry techniczne potoków pstrągowych i ich praktyczna realizacja oparta o współpracy z organizacjami społecznymi. Politechnika Krakowska, Kraków, maszynopis.
• Kajak, Z. (1998). Hydrobiologia – limnologia. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Karr, J. (1999). Defining and measuring river health. Freshwater Biology, 41, 221–234.
• Klimaszewski, M. (1995). Geomorfologia. PWN, Warszawa.
• Kłonowska-Olejnik, M., Radecki-Pawlik, A. (2000). Zróżnicowanie mikrosiedliskowe makrobezkręgowców dennych w obrębie łach korytowych potoku górskiego o dnie żwirowym (Point bar and its influence on macroinvertebrates structure distribution). XVIII Zjazd Hydrobiologow Polskich, 4–8.09.2000, Białystok, 119–120.
• Michalik, A. (1990). Badania intensywności transportu rumowiska wleczonego w rzekach karpackich. Zesz. Nauk. AR w Krakowie, Rozprawy, 138.
• Norris, R., Thoms, M. (1999). What is river health. Freshwater Biology, 41, 197–209.
• Radecki-Pawlik, A. (2002). Wybrane zagadnienia kształtowania się form korytowych potoku górskiego i form dennych rzeki nizinnej. Zesz. Nauk. AR w Krakowie, Rozprawy, 281.
• Radecki-Pawlik, A. (2014). Hydromorfologia rzek i potoków górskich – działy wybrane. Wyd. 2 (wyd. 1 – 2011). Wydawnictwo UR, Kraków, ss. 306.
• Szczęsny, B. (1991). Makrobezkręgowce. [W:] I. Dynowska, M. Maciejewski (red.). Dorzecze górnej Wisły. Cz. II. PWN, Warszawa – Kraków.