Plechy Lobaria pulmonaria z apotecjami w Puszczy Białowieskiej

• Autorzy: Matwiejuk A. , Bohdan A.

Warianty tytułu

EN

Thalli of Lobaria pulmonaria with apothecia in Bialowieza Forest

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W Puszczy Białowieskiej, ponownie po 72 latach od czasu obserwacji Krawca w 1938 roku, stwierdzono owocnikujące plechy granicznika płucnika Lobaria pulmonaria (L.) Hoffm. Jest to trzeci współcześnie znany przypadek tworzenia apotecjów przez ten gatunek porostu w naszym kraju. Pojawienie się generatywnych form rozmnażania oraz zwiększenie rozmiarów plech granicznika świadczy o poprawie kondycji tego gatunku w Puszczy Białowieskiej i zróżnicowaniu genetycznym populacji, co zwiększa szanse przetrwania tego zagrożonego taksonu

EN

After 72 years, since 1938, two fertile thalli of Lobaria pulmonaria were found in Białowieża Forest. Both specimens were found in over one hundred year old forest, including one in the national park. The occurrence of large and fertile thalli of this species confirms that habitat conditions for rare macrolichens have been improved in Białowieska Forest

Słowa kluczowe

PL

porosty; gatunki zagrozone; gatunki chronione; Lobaria pulmonaria; plecha; owocniki; Puszcza Bialowieska

• Wydawca: -
• Czasopismo: Chrońmy Przyrodę Ojczystą
• Rocznik: 2013
• Tom: 69
• Numer: 6
• Opis fizyczny: s.522-529,tab.,fot.,bibliogr.

Twórcy

autor

Matwiejuk A.

• Instytut Biologii, Uniwersytet w Białymstoku, ul.Świerkowa 20B, 15-950 Białystok

autor

Bohdan A.

• Stowarzyszenie "Pracownia na rzecz Wszystkich Istot", Oddział Podlaski, ul.Świętojańska 22/1, 15-082 Białystok

Bibliografia

• Andersson L, Appelqvist T. 1987. Lobaria pulmonaria and Gyalecta ulmi as indicators of deciduous woodland with high nature qualities. Sven. Bot. Tidskr. 81: 185-194.
• Bystrek K., Kolanko K. 2000. Porosty (Lichenes) Puszczy Knyszyńskiej. Wyd. Inst. Biologii Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.
• Campbell J., Freeden A.L. 2007. Lobaria pulmonaria ambundance as an indicato of macrolichen diversity in Interior Cedar Hemlock Forets. Can. J. Bot. 82 (7): 970-982.
• Carlson R., Nillson K. 2009. Status of the red-listed lichen Lobaria pulmonaria on the Aland Island, SW Finland. Ann. Bot. Fennici 46: 549-554.
• Cieśliński S. 2003a. Atlas rozmieszczenia porostów (Lichenes) w Polsce Północno-Wschodniej. Phytocoenosis 15 (N.S.), Suppl. Cartogr. Geobot. 15: 1-430.
• Cieśliński S. 2003b. Czerwona lista porostów zagrożonych w Puszczy Kozienickiej. W: Czyżewska K. (red.). Zagrożenie i ochrona porostów. Monogr. Bot. 91: 131-142.
• Cieśliński S. 2003c. Czerwona lista porostów zagrożonych w Polsce Północno-Wschodniej. W: Czyżewska K. (red.). Zagrożenie i ochrona porostów. Monogr. Bot. 91: 91-106.
• Cieśliński S., Czyżewska K. 2002. Porosty Puszczy Białowieskiej na tle innych kompleksów leśnych w Polsce Północno-Wschodniej. Kosmos 51(4): 443-451.
• Cieśliński S., Czyżewska K., Fabiszewski J. 2006. Red list of the lichens in Poland. W: Mirek Z., Zarzycki K., Wojewoda W, Szeląg Z. (red.). Red List of Plants and Fungi in Poland. W. Szafer Institute of Botany, PAS, Kraków: 71-90.
• Cieśliński S., Łubek A. 2003. Czerwona lista porostów zagrożonych w Górach Świętokrzyskich. W: Czyżewska K. (red.). Zagrożenie i ochrona porostów. Monogr. Bot. 91: 143-158.
• Cieśliński S., Tobolewski Z. 1988. Porosty (Lichenes) Puszczy Białowieskiej i jej zachodniego przedpola. Phytocenosis 1 (N.S.), Suppl. Cartogr. Geobot. 1: 1-116.
• Coppins B.J. 2002. Checklist of lichens of Great Britain and Ireland. British Lichen Society, London.
• Czarnota P. 2003. Czerwona lista porostów zagrożonych w Puszczy Gorcach. W: Czyżewska K. (red.). Zagrożenie i ochrona porostów. Monogr. Bot. 91: 159-176.
• Czyżewska K. 1974. Materiały do flory porostów województwa łódzkiego. Porosty rezerwatu modrzewia polskiego Trębaczew. Fragm. Flor. Geobot. 20 (2): 243-253.
• Czyżewska K. 2003a. Czerwona lista porostów zagrożonych w Puszczy Pilickiej. W: Czyżewska K. (red.). Zagrożenie i ochrona porostów. Monogr. Bot. 91: 121-130.
• Czyżewska K. 2003b. Ocena zagrożenia bioty porostów Polski. W: Czyżewska K. (red.). Zagrożenie i ochrona porostów. Monogr. Bot. 91: 241-249.
• Czyżewska K., Cieśliński S. 2003a. Porosty - wskaźniki niżowych lasów puszczańskich w Polsce. W: Czyżewska K. (red.). Zagrożenie i ochrona porostów. Monogr. Bot. 91: 223-239.
• Czyżewska K., Cieśliński S. 2003b. Czerwona lista porostów zagrożonych w Puszczy Białowieskiej. W: Czyżewska K. (red.). Zagrożenie i ochrona porostów. Monogr. Bot. 91: 121-130.
• Edman M., Eriksson A.M., Villard M.A. 2008. Effects of selection cutting on the abundance and fertility of indicator lichens Lobaria pulmonaria and Lobaria quercizans. J. Appl. Ecol. 45: 26-33.
• Fabiszewski J. 1968. Porosty Śnieżnika Kłodzkiego i Gór Bialskich. Monogr. Bot. 26:1-115.
• Fałtynowicz W. 2011. Ochrona granicznika płucnika Lobaria pulmonaria (L.) Hoffm. Poradnik dla Pracowników Parków Narodowych [http:// www.wigry.win.pl/inf_i_rozw/budowa_por/ por3_5.htm]; dostęp: 22.10.2012 r.
• Fałtynowicz W., Kukwa M. 2000. Lichens of the „Cisy w Czarnem” reserve (Western Pomerania, N Poland) with emphasis on old growth orest species. Folia Cryptog. Estonica 36: 11-15.
• Fałtynowicz W., Kukwa M. 2003. Czerwona lista porostów zagrożonych na Pomorzu Gdańskim. W: Czyżewska K. (red.). Zagrożenie i ochrona porostów. Monogr. Bot. 91: 63-78.
• Gauslaa Y. 1985. The Ecology of Lobarion pulmonariae and Parmelion caperatae in Quercus Dominated Forests in South-West Norway. Lichenologist 17: 117-140.
• Glanc K. 1960. Interesujące i rzadkie gatunki porostów z Gorców. Fragm. Flor. Geobot. 6 (4): 601-608.
• Golubkov V., Bohdan A., Popławska M. 2011. Nowe, rzadkie i interesujące gatunki porostów Białowieskiego Parku Narodowego. Parki Nar. Rez. Przyr. 30 (3-4): 15-26.
• Hafellner J. 2007. Checklist and bibliography of lichenized and lichenicolous fungi so far reported from Albania (ver. 05-2007). Fritschiana 59:1-18.
• Hafellner J., Türk R. 2001. Die lichenisierten Pilze Österreichs - eine Checkliste der bisher nachgewiesenen Arten mit Verbreitungsangaben. Stap- fia 76:1-167.
• Hakulinen R. 1964. Die Flechtengattung Lobaria Schreb. in Ostfennoskandien. Ann. Bot. Fennici 1:202-213.
• Istomina N.B. 1996. The biology of Lobaria pulmonaria (L.) Hoffm. and Menegazzia terebrata (Hoffm.) Massai, in southern taiga forests of the European Russia. Cand. Sei. (Biol.) Dissertation, Moscow.
• Izydorek 1.1987. Nowe stanowiska Lobaria pulmonaria (L.) Hoffm. (Lichenes) na Pomorzu Zachodnim. Słupskie Prace Mat.-Przyr. 6: 119-123.
• James P.W., Hawksworth D.L., Rose F. 1977. Lichen communities in the British Isles: a preliminary conspectus. W: Seaward M.R.D. (red.). Lichen Ecology. Academic Press, London: 295-413.
• Jüriado L, Liira J. 2009. Distribution and habitat ecology of the threatened forest lichen Lobaria pulmonaria in Estonia. Folia Cryptog. Estonica 46: 55-65.
• Jüriado L, Liira K. 2010. Threatened forest lichen Lobaria pulmonaria - its past, present and future in Estonia. Forestry Studies 53:15-24.
• Kiszka J. 1967. Porosty Beskidu Śląskiego. Roczn. Nauk.-Dydakt. WSP w Krakowie 28: 5-91.
• Kiszka J., Kościelniak R. 2001. Stan zachowania Lobaria pulmonaria i związku Lobarion w polskiej części Międzynarodowego Rezerwatu Biosfery „Karpaty Wschodnie”. Roczn. Bieszczad. 9: 33-52.
• Kiszka K., Leśniański G. 2003. Czerwona lista porostów zagrożonych na Śląsku Opolskim i Górnym Śląsku. W: Czyżewska K. (red.). Zagrożenie i ochrona porostów. Monogr. Bot. 91: 177-200.
• Kondratyuk S.Ya., Coppins B.J., Zelenko S.D., Khodosovtsev A.Ye., Coppins A.M., Wolseley P.A. 1998. Lobarion lichens as indicators of primeval forests in the Ukrainian part of the proposed trilateral reserve „Eastern Carpathians”. W: Kondratyuk S., Coppins B. (red). Lobarion lichens as indicators of the primeval forests of the Eastern Carpathians. M.H. Kholodny Institute of Botany, Ukrainian Phytosiciocentre, Kiev: 64-79.
• Kossowska M. 2003. Czerwona lista porostów zagrożonych w polskiej części Sudetów. W: Czyżewska K. (red.). Zagrożenie i ochrona porostów. Monogr. Bot. 91: 201-222.
• Kościelniak R. 2004. Porosty (Lichenes) Bieszczadów Niskich. Fragm. Flor. Geobot. Polonica, Suppl. 5: 3-164.
• Kościelniak R. 2008. Znaczenie lasów o charakterze pierwotnym i naturalnym dla zachowania różnorodności gatunkowej porostów w Bieszczadach. Roczn. Bieszczad. 16: 67-76.
• Krawiec F. 1938. Materiały do flory porostów północno-wschodniej Polski. Spraw. Kom. Fizjogr. PAU 71: 65-82.
• Krawiec F. 1955. Porosty Wysoczyzny Kaliskiej. Prace Komis. Biol. Pozn. TPN 17.1: 39-54.
• Kubiak D., Ryś A. 2000. Nowe stanowiska Lobaria pulmonaria (L.) Hołfm. w północno-wschodniej Polsce. Roczn. Nauk. Pol. Tow. Ochr. Przyr. „Salamandra” 4: 5-8.
• Liira, J., Sepp, T. 2009. Indicators of structural and habitat natural quality in boreo-nemoral forests along the management gradient. Ann. Bot. Fennici 46: 308-325.
• Lipnicki L. 2003. Czerwona lista porostów zagrożonych w Borach Tucholskich. W: Czyżewska K. (red.). Zagrożenie i ochrona porostów. Monogr. Bot. 91: 79-90.
• Mikryukov V.S., Mikhailova I.N., Scheidegger C. 2010. Reproductive parameters of Lobaria pulmonaria (L.) Hoffm. in the Urals. Russ. J Ecol. 41 (6): 475-479.
• Motyka J. 1930. Materiały do flory porostów Śląska. Wyd. Muzeum Śląskiego w Katowicach 3.2:1-28.
• Nascimbene J., Brunialti G., Ravera S., Frati L., Caniglia G. 2010. Testing Lobaria pulmonaria (L.) Hoffm. as an indicator of lichen conservation importance of Italian forests. Ecol. Indicators 10 (2): 353-360.
• Nimis P.L. 1993. The lichens of Italy. An annotated catalogue. Museo Regionale Sc. Nat., Monografia XII.
• Nowak J. 1972. Problemy rozmieszczenia porostów (Lichenes) w polskich Beskidach Zachodnich (Podokręg Sląsko-Babiogórski). Fragm. Flor. Geobot. 18 (1): 45-143.
• Ockinger E., Nilsson S.G. 2010. Local population extinction and vitality of an epiphytic lichen in fragmented old-growth forest. Ecology 91 (7): 2100-2109.
• Rose F. 1976. Lichenological indicators of age and environmental continuity in woodlands. W: Brown D.H., Hawksworth D.L., Bailey R.H. (red.). Lichenology: progress and problems. Academic Press, London: 279-307.
• Rozporządzenie 2004. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 roku w sprawie gatunków dziko występujących grzybów objętych ochroną. Oz. U. Nr 168 (2004), poz. 1764.
• Ryś A. 2005. Granicznik płucnik Lobaria pulmonaria w Lasach Państwowych i jego ochrona. Wyd. Studio Avalon, Olsztyn.
• Santesson R., Moberg R., Nordin A., Tonsberg T., Vitikainen 0.2004. Lichen-forming and lichenicolous fungi of Fennoscandia. Museum of Evolution, Upssala University.
• Scheidegger Ch., Frey B., Walser J.-C. 1998. Reintroduction and augumentation of populations of the endangered Lobaria pulmonaria: methods and concept. W: Kondratyuk S., Coppins B. (red.). Lobarion lichens as indicators of the primeval forests of the Eastern Carpathians. M.H. Kholodny Institute of Botany, Ukrainian Phytosiciocentre, Kiev: 32-52.
• Scheidegger C., Werth S. 2009. Conservation strategies for lichens: insights from population biology. Fungal Biol. Rev. 23: 55-66.
• Signoret J. 2003. Liste des stations du lichen Lobaria pulmonaria (L.) Hoffm. en France. Source: 1-42.
• Sochting U. 1990. Lichen mapping in Denmark. Stuttgarter Beiträge zur Naturkunde, Ser. A, 456:29-34.
• Stein B. 1879. Flechten. W: Cohns Kryptogamen- Flora von Schlesien. Jahrb. Schles. Ges. vaterl. Kultur 2 (2): 1-400.
• Thron G. 1998. Red-listed lichens in Sweden: habitats, threats, protection, and indicator value in boreal coniferous forests. Biodiv. Conserv. 7: 59-72.
• Torim L. 2009. Hariliku kopsusambliku (Lobaria pulmonaria]I esinemistöenäosust ja katvust möjutavad tegurid Suurekivi, Haavakannu ja Lasila hoiuala puisniitudel. [Factors affecting the probability of presence and coverage of Lobaria pulmonaria in Suurekivi, Haavakannu and Lasila wooded meadows]. MSc thesis, University of Tartu.
• Urbanavichus G., Andreev M. 2010. A checklist of lichen flora of Russia. St. Peterburg, Nauka.
• Vézda A., Liśka J. 1999. Katalog lisejnikü Ceské Republiky. Institute of Botany, Academy of Sciences of the Czech Republic, Prúhonice.
• Wirth V. 1995. Die Flechten Baden-Württembergs. Bd.1-2, II Aufl. E. Ulmer, Stuttgart.
• Wirth V. 2001. Checklist of the lichens and lichenicolous fungi of Germany [www. biologie.uni- hamburg.de/ialb/herbar/gerna_12.htm]; dostçp: 22.10.2012 r.
• Wolseley P.A., James P.W. 2000. Factors affecting changes in species of Lobaria in sites across Britain 1986-1998. Forest Snow and Landscape Res. 75: 319-338.
• Zoller S., Lutzoni R, Scheidegger C. 1999. Genetic variation within and among populations of the threatened lichen Lobaria pulmonaria in Switzerland and implications for its conservation. Molecular Ecology 8 (12): 2049-2059.
• http://www.pracownia.org.pl/pliki/odpowiedz-rdlp-ws-stref-lobaria-pulmonaria-na-rok-2009.pdf