Rolnicze spoldzielnie produkcyjne w warunkach gospodarki rynkowej

• Autorzy: Guzewicz W. , Zdzieborska M. , Zarska A.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Z badań wynika, iż spółdzielnie produkcyjne utrzymały wypracowany wcześniej model rozwoju. Z uwagi na mały obszar, relatywnie duże zasoby siły roboczej, działalność ich ma charakter wielostronny, ze znacznym udziałem przetwórstwa, usług i produkcji pozarolniczej. W 1998 r. zboża i rzepak zajmowały prawie 89% zasiewów, a więc o 14,5% więcej niż w 1989 r. Urynkowienie gospodarki wymusiło ograniczenie intensywności produkcji w dziale roślinnym, podobnie jak w pozostałych sektorach rolnictwa. W latach 1997-1998 zastosowano nawożenie mineralne na poziomie ok. 170 kg NPK/ha UR, a więc znacznie mniej niż przed urynkowieniem, ale dwukrotnie więcej niż przeciętnie w gospodarstwach indywidualnych. Spółdzielnie utrzymały również dość wysoki poziom produkcji zwierzęcej. Co prawda pogłowie bydła, owiec a w ostatnich dwóch latach i drobiu rzeźnego, jako kierunków produkcji mniej opłacalnych, spadło, lecz wyraźnie wzrosło pogłowie trzody chlewnej. W wyniku tego produkcja towarowa żywca z jednostki powierzchni została utrzymana na zbliżonym wysokim poziomie tj. 300 kg żywca na 1 ha UR. Pomimo wprowadzenia zmian dostosowawczych do wymagań rynku i osiągania zadowalających wyników produkcyjnych, sytuacja dochodowa spółdzielni w ostatnim dziesięcioleciu uległa wyraźnemu pogorszeniu. Główną przyczynę obniżenia dochodowości było znaczne pogorszenie ekonomicznych uwarunkowań rozwoju rolnictwa. Wymagania rynku co do sprawności gospodarowania wyraźnie wzrosły. Z badań wynika, iż wymogom tym w 1998 r. było w stanie sprostać około 40% spółdzielni. Osiągnęły one dochód ogólny na jednego pełnozatrudnionego powyżej 75% poziomu parytetowej opłaty pracy. Około 1/4 rolniczych spółdzielni, mniejszych obszarowo i wspierających rolnictwo przetwórstwem rolnym, utrzymuje się na rynku dzięki niskiej opłacie robocizny, kształtującej się na poziomie od 50 do 75% opłaty parytetowej. Natomiast ok. 1/3 spółdzielni w 1998 r. nie było w stanie spełnić wymagań rynku. Wypracowały one bowiem dochód na jednego pełnozatrudnionego poniżej 50% poziomu parytetowej opłaty pracy. Grupa ta będzie stopniowo ulegać likwidacji.

Słowa kluczowe

PL

sytuacja finansowa; procesy dostosowawcze; sytuacja ekonomiczna; gospodarka rynkowa; rolnictwo; rolnicze spoldzielnie produkcyjne; ekonomika i organizacja

• Wydawca: -
• Czasopismo: Komunikaty, Raporty, Ekspertyzy. Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej
• Rocznik: 2000
• Tom: 458
• Opis fizyczny: s.1-40,tab.

Twórcy

autor

Guzewicz W.

autor

Zdzieborska M.

autor

Zarska A.

Bibliografia

• 1. Czyszkowska-Dąbrowska J.: Wyniki produkcyjno-ekonomiczne 100 rolniczych spółdzielni produkcyjnych za rok 1981. Materiały Źródłowe z. 16. lERiGŻ, Warszawa 1983.
• 2. Czyszkowska-Dąbrowska J.: Efektywność gospodarowania RSP. (w): „Efektywność gospodarowania w rolnictwie". Synteza badań. Maszynopis. lERiGŻ, Warszawa 1991.
• 3. Czyszkowska J. Pudełkiewicz E.: Spółdzielcy o reformie w RSP. Wieś Współczesna nr 3 1985.
• 4. Guzewicz W.: Spółdzielcze gospodarstwa rolne w warunkach gospodarki rynkowej. Komunikaty Raporty Ekspertyzy z. 323. lERiGŻ, Warszawa 1992.
• 5 Guzewicz W., Zdzieborska M., Żarska A.: Wyniki produkcyjno-ekonomiczne wielkoobszarowych gospodarstw powstałych z majątku byłych PGR (lata 1995- 1998 i zamierzenia do roku 2000). lERiGŻ, Warszawa 1999.
• 6. Paszyński A.: Nasza wiara i złudzenia. Rzeczpospolita, 28-29 sierpnia 1999.
• 7. Kmieciński Т.: Wyniki produkcyjno-ekonomiczne 100 RSP w 1988 r. Maszynopis. lERiGŻ, Warszawa 1991 r.
• 8. Pudełkiewicz E.: Społeczne uwarunkowania i aspekty w przekształceniach własnościowych gospodarstw wielkoobszarowych. Maszynopis. lERiGŻ, Warszawa 1991.
• 9. Rolnictwo w 1998 r. na tle lat poprzednich. GUS, Warszawa 1999.
• 10. Rynek mleka nr 16. MRiGŻ, ARR, lERiGŻ, Warszawa, maj 1999.
• 11. Rynek środków produkcji i usług dla rolnictwa nr 16. MRiGŻ, ARR, lERiGŻ, Warszawa, wrzesień 1999
• 12. Skarżyńska A., Augustyńska-Grzymek I.: Koszty jednostkowe i dochodowość produkcji rolniczej w gospodarstwach indywidualnych w 1998 roku. lERiGŻ, Warszawa 1999.