Wplyw podawania roznych dawek selenu na poziom Cd, Cu i Zn w tkankach szczurow narazonych na chlorek kadmu

• Autorzy: Zasadowski A , Barski D. , Spodniewska A.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono wyniki oznaczeń zawartości jonów kadmu, miedzi i cynku w wątrobie i nerkach szczurów po intoksykacji pojedynczej oraz mieszanej selenem i kadmem. Wymienione pierwiastki w zastosowanych dawkach powodowały u szczurów niewielkiego stopnia zaburzenia w metabolizmie miedzi i cynku. Zmianie ulegał również poziom kadmu w badanych tkankach, zwłaszcza w grupach o mieszanej intoksykacji. U szczurów narażonych wyłącznie na wybrane eksperymentalnie dawki selenu poziom kadmu był nieznacznie obniżony w stosunku do grupy kontrolnej. Charakter i natężenie występujących zmian w stężeniu badanych jonów był związany z wielkością zastosowanej dawki, sposobem intoksykacji oraz okresem czasu jaki upłynął od zatrucia. Prawdopodobnie zmiany te mogły być uzależnione również od stopnia wchłaniania jelitowego podanego kadmu i selenu, współzawodnictwa w stosunku do białek i enzymów, a także rozmieszczenia pierwiastków w tkankach pod wpływem użytych toksykantów.

EN

The paper presents the results of studies on the content of cadmium, copper and zinc ions in liver and kidneys of rats after a single intoxication and an intoxication with a mixture of selenium and cadmium. The applied doses of these elements caused some disturbances in copper and zinc metabolism of rats. Cadmium levels in the analysed tissues also changed, especially in the groups subjected to mixed intoxication. In rats exposed to experimentally selected selenium doses only, cadmium levels were slightly lower than in the control group. Character and intensity of changes observed in the concentration of the discussed ions was related to the dose used, method of rat intoxication, and time lapse since the animal poisoning. Most probably these changes were also dependent on the degree of cadmium and selenium assimilation from the food tract, competition with proteins and enzymes, and distribution of the elements in the tissue under the effect of toxicants.

Słowa kluczowe

PL

toksykologia; selen; cynk; miedz; kadm; chlorek kadmu; zawartosc pierwiastkow; interakcje; watroba; podawanie doustne; intoksykacja; nerki; tkanki zwierzece; szczury

EN

toxicology; selenium; zinc; copper; cadmium; cadmium chloride; element content; interaction; oral intake; intoxication; liver; kidney; animal tissue; rat

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Academiae Agriculturae ac Technicae Olstenensis. Veterinaria
• Rocznik: 1996
• Tom: 24
• Opis fizyczny: s.163-175,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Zasadowski A

• Akademia Rolniczo-Techniczna, Olsztyn

autor

Barski D.

autor

Spodniewska A.

Bibliografia

• Anke M., Henning A., Grün M., Groppel В., Lüdke И. 1976. Cadmium and its influense on plants, animals and man with regard to geological and industrial conditions. Trace Subst. Env. Health, 10:105-111.
• Bem E.M., Turzyńska б. 1992. Zagrożenie kadmem w Polsce. Cz. I. Poziomy kadmu w różnych częściach składowych środowiska. Bromat. Chem. Toksykol. 25(4): 361-371.
• Bowen H. 1966. Trace Elements in Biochemistry. Acad. Press, London.
• Brzozowska A. 1991. Pierwiastki szkodliwe a żelazo, cynk i miedź: interakcje w organizmie zwierząt i ludzi. Cz. III. Kadm. Roczn. PZH. 42(3): 269-276.
• Brzóska M.M., Moniuszko-Jakoniuk J. 1995. Skutki zdrowotne narażenia na kadm. I Międzyna­rodowa Konferencja nt. Obieg pierwiastków w przyrodzie - bioakumulacja - toksyczność - przeciwdziałanie - integracja europejska. Warszawa, 124-128.
• Cempel M., Krechniak J., Blanka A. 1988. Interakcja kadm-kwas acetylosalicylowy w organi­zmie szczurów. Cz. IV. Rozmieszczenie kadmu, cynku, miedzi i żelaza w wybranych narzą­dach. Bromat. Chem. Toksykol., 22(2):155-159.
• Cerklewski F.L., Forbes R.M. 1976. Influence of dietary selenium on lead toxicity in the rat. J. Nutr., 106: 689-696.
• Chmielnicka J., Bem E., Brzeźnicka E., Kasperek M. 1985. The tissue disposition of zinc and copper following repeated administration of cadmium and selenium to rats. Environ Res., 37: 419-424.
• Dе Bruin A. 1976. Biochemical toxicology of environment agents. Elsevier North-Holland Biomedical Press, Amsterdam-New York.
• Dębski B. 1988. Wpływ niedoboru oraz nadmiaru selenu na stan zdrowia i produkcyjność świń. Med. Wet., 54(8): 457-460.
• Diplock A.T. 1985. Selenium and Health, Science Reviews Limited, London.
• Dobrowolski J.W. 1995. Selen w ekologicznej profilaktyce środowiskowych zagrożeń zdrowia. I Międzynarodowa Konferencja nt. Obieg pierwiastków w przyrodzie - bioakumulacja - toksyczność - przeciwdziałanie - integracja europejska. Warszawa, 14-19.
• Ermakov V.V. 1992. Biogeochemical regioning problems and the geochemical selenium provinces in the former USSR. Biol. Trace Elem. Res. 33: 171-183.
• Floriańczyk В. 1995. Toksyczne i kancerogenne właściwości kadmu. I Międzynarodowa Konfe­rencja nt. Obieg pierwiastków w przyrodzie - bioakumulacja - toksyczność - przeciwdziała­nie - integracja europejska. Warszawa, 121-123.
• Frieberg L., Nordberg G., Vouk V.B. 1979. Handbook on the toxicology of metals. Elsevier North-Holland Biomedical Press, Amsterdam-New York.
• Frost D.V., Van Poucke R. 1970. Selenium and ubiquinones in host defences mechanism. Trace Subst. Env. Health 6: 259-266.
• Grandjean P., Huttunen J., Mitchell F., Victery W. 1987. From epidemiology to prevention. Prevention, Diagnosis and Therapy. Trace elements in human Health and Disease: Sympo­sium report. Environmental Health, 26, Odense, 98.
• Jamall J. S., Sprowls J.J. 1987. Effect of cadmium and dietary selenium on cytoplasmic and mitochondrial antioxidant defence system in the heart of rats fed high dietary copper. Toxicol. Appl. Pharmacol. 87, 102.
• Joung V.R., Nahapetian A., Janghorban M. 1987. Selenium bioavailability with reference lo human nutrition. An. J. Clin. Nutr. 35, 1076.
• Julshamn K., Utine F., Bresskan D.R. 1977. Interaction of cadmium with copper, zinc and iron in different organs and tissues of the rat. Acta Pharmacol. Toxicol., 41: 515.
• Kabata-Pendias A., Pendias H. 1993. Biogeochemia pierwiastków śladowych. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
• Kabata-Pendias A. 1994. Biogeochemia arsenu i selenu. Człowiek i środowisko. Zesz. Nauk. PAN, 8: 9-16.
• Kłapcińska В., Danch A., Poprzęcki S., Kimsa E. 1995. Stężenie selenu i aktywność peroksydazy glutationowej we krwi studentów wychowania fizycznego. I Międzynarodowa Konferencja nt Obieg pierwiastków w przyrodzie - bioakumulacja - toksyczność - przeciwdziałanie - integracja europejska. Warszawa, 115-118.
• Kossakowski S. 1980. Zawartość selenu w tkankach i narządach zwierząt. Med. Wet. 36(1): 4-6.
• Kossakowski S., Kossakowska A. 1979. Fizjologiczne i patologiczne znaczenie selenu. Med. Wet, 35(2): 108-112.
• Krsnjavi H., Beker D. 1992. Selenium lever in blood serum as a diagnostic parameter in breast cancer. Helvet. Chir. Acta, 59: 231-234.
• Lee H.J., Jones G.B. 1976. Interaction of selenium, cadmium and copper in sheep. Aust J. Agric. Res., 27: 447.
• Madej J.A., Radzanowska G., Klimentowski S., Mann Żarka 1988. Zachowanie się wybranych wskaźników hematologicznych i biochemicznych oraz zmiany histopatologiczne w narządach kur, którym podawano per os Pb, Se oraz Pb+Se. Zesz. Nauk. AR Wrocław, Weterynaria, 44, (172): 113-127.
• Nikonorow M., Urbanek-Karłowska B. 1987. Toksykologia żywności. PZWL, Warszawa.
• Nordberg G.E. 1972. Cadmium metabolism and toxicity. Env. Phys. Biochem. 2: 7-36.
• Osweiler G.D., Carson T.L., Buch W.B., Van Gelder G.A. 1985. Clinical and diagnostic veteri­nary toxicology. Kendall/Hunt Publisching Company, Dubuque, Iowa.
• Piękoś R. 1995. Selen w środowisku naturalnym. I Międzynarodowa Konferencja nt. pierwiastków w przyrodzie - bioakumulacja - toksyczność - przeciwdziałanie - integracja europejska. Warszawa, 111-114.
• Posielężna В., Drożdż M., Jendryczko A. 1993. Ochronny wpływ selenu na ponitrozowe stany zapalne w wątrobie szczura. Cz. I. Zmiany aktywności enzymów GSH-Px, SOD, GAT. Bromat. Chem. Toksykol. 26(4): 259-265.
• Posielężna В., Drożdż M., Jendryczko A. 1993. Ochronny wpływ selenu na ponitrozowe stany zapalne w wątrobie szczura. Cz. II. Zawartość metali Cu i Zn oraz metabolizm seleninu sodowego podawanego szczurom. Bromat. Chem. Toksykol. 26(4): 267-270.
• Skorkowska-Zieleniewska J., Brzozowska A., Józefowicz T. 1983. Ocena spożycia selenu na tle złożonych współzależności metabolicznych tego pierwiastka. Roczn. PZH, 34(5-6): 469-474.
• Stoewsand G.S., Bache C.A., Lisk D.J. 1974. Dietary selenium protection of methylmercury intoxicantions of Japanese Quail. Bull. Env. Contam. Toxicol. 11: 152-156.
• Stonard M.D., Webb M. 1976. Influence of dietary cadmium on the distribution of essential metals copper, zinc and iron in tissue of the rat. Chem. Biol. Interact., 15: 349.
• Sugawara N. 1977. Influence of cadmium on zinc distribution in the mouse liver and kidney: , Role of metallothionein. Toxicology and Applied Pharmacology, 42: 377-386.
• Szteke В., Ręczajska W. 1994. Arsen i selen w żywności i w paszach. Człowiek i środowisko. I Zesz. Nauk. PAN, 8: 82-93.
• Ścibor A., Zaporowska H. 1995. Selen i jego rola w zatruciach wanadem. I Międzynarodowa Konferencja nt. Obieg pierwiastków w przyrodzie - biokumulacja - toksyczność — przeciw- działanie - integracja europejska. Warszawa. 119.
• Thompson G.G., Lawson B.M. 1970. Copper and selenium interaction in sheep. N.Z. Vet. J., 18: I 79-80.
• Wilber Ch. G. 1980. Toxicology of selenium: A Review. Clinical Toxicology, 17(2): 171-230.
• Witkowska J., Czerwińska D., Kiepurski A., Roszkowski W. 1991. Pierwiastki szkodliwe a żelazo, cynk i miedź: interakcje w organizmie zwierząt i ludzi. Cz.I. Rtęć, cyna, nikiel, selen, fluor, glin. Roczn. PZH, 42(l):15-23.
• Zasadowski A., Markiewicz K., Buszko M. 1993. Concentration of Metals (Cu, Zn, Fe, Mn, V, Pb, Cd) in Cow and Sheep Kidneys from the Suwałki Region. Pol. J. Environ. Stud. 2(1): 39-42.
• Żmudzki J., Szkoda J. 1994. Arsen i selen w tkankach zwierząt. Człowiek i środowisko. Zesz, Nauk. PAN, 8: 120-125.